Nốt bổng hân hoan mùa Trung thu

Nguyễn Ngọc Phú 25/09/2023 06:06

GD&TĐ - Với trẻ thơ, Tết Trung thu là ký ức luôn tươi đẹp và vững bền trong từng nhắc nhớ.

Minh họa: Tiến Thành.

Đó là ngày Rằm mà trăng sáng nhất trong năm: Tròn vành vạnh, sáng trong trẻo; và gió Thu thì mát, trời Thu thì cao xanh, vườn Thu thì chín quả.

Hình như quy luật tạo hóa của thiên nhiên cũng dành cho Tết Trung thu những ưu đãi đặc biệt: Khoảng thời gian có muôn loài quả thơm, quả ngọt, quả tròn, quả mọng mà khi bày mâm cỗ tuy mỗi loại một màu sắc, hương vị, hình thù riêng mà khi xếp lại thì hài hòa, tạo thành sự cao sang bắt mắt.

Và đặc biệt ở nước ta, Tết Trung thu năm nay lại vừa mới qua kỳ nghỉ Tết Độc lập mừng ngày Quốc khánh với bao lễ hội truyền thống như bơi chải náo nức trên các dòng sông quê với bao sắc màu cờ hoa thắm đỏ. Lại vừa mới qua Rằm tháng Bảy lễ Vu lan báo hiếu với mẹ cha, với những bông hồng cài ngực như nhắc nhở về cội nguồn truyền thống đạo lý.

Đó như là nốt trầm sâu thẳm trong bao cung bậc của đời sống thường nhật thì bước sang Rằm Trung thu sẽ là nốt bổng hân hoan, hướng về tương lai, hướng về con trẻ, hướng về những ước vọng trăng Rằm – Một sự tròn đầy hoàn hảo, một sự chăm chút bâng khuâng.

Đó là cái Tết “trông trăng” không chỉ dành cho con trẻ mà còn là niềm vui của mọi người, mọi nhà.

Bác Hồ kính yêu của chúng ta là người rất yêu các cháu thiếu niên, nhi đồng. Trong 16 lần Bác viết thư cho thiếu nhi thì có hơn một nửa là về Tết Trung thu, Bác dành muôn vàn tình thương yêu cho các cháu.

Trung thu năm 1946, trong tình cảnh vận nước gian nan, Bác Hồ gửi niềm mong ước vào thơ cho các cháu:

“Bác mong các cháu chăm ngoan

Mai sau gìn giữ giang sơn Lạc Hồng

Sao cho nổi tiếng tiên rồng

Sao cho tỏ mặt nhi đồng Việt Nam”.

Trung thu 1951, từ chiến khu Việt Bắc trong cánh rừng sâu tỏa bóng mát ánh trăng Thu, Bác Hồ đã thao thức nhớ nhung các cháu – Thế hệ tương lai của đất nước. Bác đã viết:

“Trung thu trăng sáng như gương

Bác Hồ ngắm cảnh nhớ thương nhi đồng

Sau đây Bác viết mấy dòng

Gửi cho các cháu tỏ lòng nhớ nhung” .

Trong kháng chiến chống Mỹ, nước nhà bị chia cắt, Bác Hồ luôn nghĩ đến thiếu nhi miền Nam. Tết Trung thu 1956, Bác gửi thư cho thiếu nhi miền Nam bày tỏ niềm thương nhớ và mong đợi ngày nước nhà sum họp hai miền:

“Bắc – Nam sẽ sum họp một nhà

Bác cháu ta gặp mặt trẻ già vui chung

Nhớ thương các cháu vô cùng

Mong sao mỗi cháu là một anh hùng thiếu nhi”.

Mâm ngũ quả của tổ công đoàn Trường Mầm non 19-5 thành phố Thái Nguyên. Ảnh: ITN.

Trong ngày Tết Trung thu, ta lại càng nhớ Bác khôn xiết. Tuy Bác đã đi xa nhưng mỗi dịp Tết Trung thu trong nhịp trống náo nức, trong lấp lánh ánh đèn ông sao, trong đoàn thiếu nhi khăn quàng đỏ rồng rắn kéo nhau đi hội thì vẫn có hình ảnh Bác, tấm ảnh Bác với chòm râu bạc và vầng trán cao cùng tiến bước theo nhịp chân các cháu bởi:

“Ai yêu các nhi đồng

Bằng Bác Hồ Chí Minh

Tính các cháu ngoan ngoãn

Mặt các cháu xinh xinh” .

Và: “Các cháu luôn xứng đáng

Cháu Bác Hồ Chí Minh” .

Ký ức Trung thu không chỉ lưu mãi trong tuổi thơ mà cả trong hoài niệm của người lớn. Ai cũng qua thời niên thiếu mà ở đó mỗi Rằm Trung thu đánh dấu thêm một tuổi, thêm một ghi nhận, thêm một bước tiến.

Sau này thành anh thành chị, thành cha thành mẹ, thành ông thành bà thì ước vọng Trung thu vẫn luôn là một thiết tha chân thành, một nâng niu trân trọng, một mong mỏi hạnh phúc.

Tết Trung thu cũng là thời điểm lúc việc nông nhàn, mọi người có thể thảnh thơi ngắm cảnh để hòa mình với thiên nhiên, với đất trời đang vào giữa Thu.

Ngày xưa, khi làm nông nghiệp, mỗi nông dân nhìn sắc màu trăng Trung thu để đoán mùa màng như câu thành ngữ dân gian: “Muốn ăn lúa tháng 5 – Tối trông Rằm tháng 8”. Nếu trăng Thu màu vàng thì năm đó sẽ trúng mùa tằm tơ. Nếu trăng Thu màu xanh lục thì năm đó sẽ có thiên tai và nếu trăng Thu màu cam thì đất nước sẽ thịnh trị.

Cả năm làm mùa vất vả, đến Trung thu người lớn dành tình yêu cho con trẻ bằng các loại bánh từ sản vật nông nghiệp họ làm ra.

Tất cả nguyên liệu là những sản phẩm tinh hoa do bàn tay con người chắt chiu, chắt lọc còn chứa chan cả tinh hoa hương liệu đất trời. Đó là sự tạo hình khuôn bánh vuông, tròn đến hương vị đậm đà từ sắc màu vàng nâu (bánh nướng), màu trắng mịn (bánh dẻo). Thưởng thức bánh ta như được thẩm thấu, thấm đượm cội nguồn ân nghĩa chưng cất lên với khát khao về sự tròn đầy hoàn hảo về nhịp sinh sôi phát triển sự sống.

Thiên nhiên cây cối trong vườn nhà cũng dành cho Trung thu một sự tròn đầy chín mọng của bao thứ quả. Đó là quả bưởi tròn căng mọng nước như trăng Rằm, quả hồng đỏ như màu hy vọng của tương lai, quả na mở mắt như sự nảy nở thật hồn nhiên náo nức, nải chuối chín vàng thơm xòe ra như một bàn tay đầy đặn sum vầy khao khát bình yên.

Mâm quả phá cỗ Trung thu chính là trái nhân, trái nghĩa của sự vun xới đắp đầy của ông bà cha mẹ, của linh khí đất trời, của phù sa nhân hậu qua bao ngấn lụt thời gian đã gạn đục khơi trong để tỏa hương tụ quả.

Ước vọng Trung thu đêm Rằm còn được gửi gắm vào các đồ chơi. Đèn kéo quân trong mắt con trẻ là cả một sự kiến tạo tỉ mỉ và kỳ vĩ ẩn chứa bao bí mật, bất ngờ là bài học chuyển động quang học vật lý hấp dẫn.

Đèn kéo quân đuổi bắt thể hiện vẻ đẹp thượng võ ngàn đời của cha ông. Có đèn gắn ông trạng vinh quy bái tổ thể hiện truyền thống hiếu học từ xưa tới nay. Nhịp trống Trung thu trẻ trung tươi mới như nhịp điệu ruộng đồng, mùa tiếp mùa, nắng tiếp nắng, mưa tiếp mưa, bão tiếp lụt cuốn đi bao ngày vất vả để gieo để gặt những mùa gạo mới cơm thơm cho tuổi thơ lớn lên trong hương đồng, hương ruộng, hương lúa, hương cau…