Đợt thứ 10 xét tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân, Nghệ sĩ Ưu tú cho những người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn đang được dư luận quan tâm về câu chuyện: Người trúng - kẻ trượt. Điều này không mới vì chỉ là sự lặp lại của mỗi dịp… “đến hẹn lại lên” (khoảng 4 năm/lần).
Ồn ào thường xoay quanh những nghệ sĩ có khả năng nổi bật, được nhiều người biết đến song hồ sơ bị loại (sau nhiều vòng xét duyệt, thẩm định). Rồi người trong cuộc lên tiếng giãi bày tâm huyết cống hiến cho nghệ thuật nước nhà cùng không ít băn khoăn: “Vì sao?”.
Không ít nghệ sĩ có tên tuổi, uy tín đã bày tỏ những nỗi niềm vì cảm thấy không thỏa đáng ở các thủ tục, tiêu chí, quy định, thậm chí còn thể hiện thái độ chán nản, bỏ cuộc.
Mới đây có nghệ sĩ bức xúc gửi “Đơn cứu xét” về hồ sơ của mình. Sau sự lên tiếng này mới vỡ lẽ do người phụ trách “để lẫn” - lại là câu chuyện của sự tắc trách mà nếu nghệ sĩ im lặng thì không biết nó sẽ đi đến đâu?
Cũng từ đây, những bàn cãi không ngớt xoay quanh sự “trúng - trượt” nổ ra, trong đó, ý kiến đóng góp xây dựng thì ít mà những lợi dụng châm chọc, gây rối thì nhiều, có phần nào đó tác động đến tâm lý của người xứng đáng được tôn vinh. Và nguy hiểm hơn cả khi nó khiến cộng đồng nhìn nhận việc này phải chăng chưa công tâm, có điều gì khuất tất và liệu rằng đã đúng người hay còn bỏ sót?
Việc trao tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân và Nghệ sĩ Ưu tú được bắt đầu từ năm 1984 và đã có nhiều thế hệ nghệ sĩ được tôn vinh. Đây là phần thưởng cao quý của Đảng và Nhà nước để ghi nhận, tri ân sự đóng góp bằng tài năng, tâm huyết của nhiều thế hệ nghệ sĩ cho sự phát triển của nghệ thuật biểu diễn nước nhà.
Vậy nhưng, vì sao nhiều năm qua, trước - trong - sau mỗi kỳ cuộc xét và trao danh hiệu này lại có không ít đợt sóng dữ ào ạt xô bờ? Liệu có theo quy luật: Không có gió thì sao có sóng đây?
Thế nên, ngoài bản lĩnh biết thanh lọc, gạt bỏ những cố tình đơm đặt ý xấu để có ứng xử chuẩn mực, thiết nghĩ cũng cần biết lắng nghe - cả nghệ sĩ và nhà chức trách. Nhất là, khi nghệ sĩ đã tận hiến về tài năng, đáng trọng về nhân cách thì chẳng danh hiệu nào có thể từ chối.
Vì, dù cơ chế còn cứng nhắc theo quy trình “xin - cho” (phải làm đơn) cùng không ít bất cập về tiêu chí và vẫn còn đó sự tắc trách của cán bộ chuyên trách khiến nghệ sĩ tài đức ở đâu đó bị bỏ sót, che lấp song chắc chắn rằng với bộ lọc công bằng, khách quan từ công chúng họ luôn được ghi nhận và tri ân.
