Một loạt quốc gia vừa trải qua đợt báo động sóng thần do trận động đất mạnh 8,8 độ Richter ở ngoài khơi nước Nga, may mắn là thảm họa thiên nhiên đã không xảy ra.
Cơn địa chấn gây sóng thần xảy ra hôm 30/7 ngoài khơi bán đảo Kamchatka, thuộc vùng Viễn Đông của Nga và theo Viện Hàn lâm Nga đây là trận động đất mạnh nhất khu vực này kể từ năm 1952. Còn theo Cơ quan Khảo sát địa chất Mỹ (USGS) đây là một trong 10 trận động đất lớn nhất trong lịch sử thế giới từng được ghi nhận.
Do mức độ mạnh hiếm có của trận động đất với tâm chấn nằm ở ngoài khơi nên chắc chắn sẽ gây ra sóng thần. Cùng với cảnh báo phát đi khắp các nước trong khu vực là nỗi ám ảnh sóng thần hiện về, vì loại thiên tai hiếm gặp này thường gây ra những hậu quả vô cùng thảm khốc về sinh mạng và tài sản của người dân gần biển.
Ngay sau cảnh báo, những cơn sóng thần đầu tiên đã ập vào vùng Sakhalin của Nga ở Thái Bình Dương với chiều cao sóng vượt quá 3 mét và có cơn mạnh nhất lên tới 5 mét. Những thiệt hại đầu tiên ghi nhận ở cảng Severo-Kurilsk, một thị trấn thuộc vùng Sakhalin, làm hư hại và cuốn trôi nhiều tàu thuyền đang neo đậu tại đây.
Tuy nhiên, nhờ đã được cảnh báo và sơ tán từ trước nên hậu quả của sóng thần ập vào bờ biển nước Nga hầu như không gây thiệt hại nghiêm trọng, chỉ có một số người bị thương và một số khu vực bị ngập nước. Tại nước láng giềng Nhật Bản, hàng chục nghìn người đã được sơ tán và nước này ghi nhận 3 cơn sóng thần ập vào sau trận động đất ở Nga, với cơn sóng lớn nhất cao 1,3 mét.
Theo tính toán của các cơ quan chuyên môn, sóng thần cao từ 3m trở lên bắt đầu có thể gây thương vong cho những người bị cuốn trôi, do đó, sóng thần ập vào Nhật Bản nói trên tương đối nhỏ nên không gây ra thiệt hại. Ngoài Nga và Nhật Bản cảnh báo và ghi nhận sóng thần xuất hiện còn có một loạt nước ở Thái Bình Dương phát cảnh báo sau trận động đất tại Nga.
Tuy nhiên, chỉ có một số cơn sóng cao dưới 1 mét xuất hiện tại các nước như Mỹ, Ecuador, Peru, Philippines, Indonesia… Ngay sau đó các nước đã đồng loạt hạ cảnh báo sóng thần dù vẫn khuyến cáo người dân gần bờ tạm thời tránh bờ biển để đề phòng rủi ro. Bước sang ngày 31/7 thì các cảnh báo hoàn toàn được rút và trận sóng thần lần này coi như đã kết thúc.
Có nhiều nguyên nhân khiến cơn ác mộng sóng thần do trận động đất ở Nga ít gây thiệt hại như các đợt sóng thần trước đây. Một trong những lý do quan trọng là những nơi sóng thần cao nhất đều ập vào những khu vực không có dân cư hoặc dân cư thưa thớt nên hầu như không gây thiệt hại.
Lý do quan trọng thứ hai là hoạt động thông tin và hệ thống cảnh báo sớm sóng thần đã phát huy hiệu quả. Các cảm biến áp suất đáy biển do Cơ quan quản lý khí quyển và đại dương quốc gia của Mỹ (NOAA) triển khai đã phát hiện sóng chỉ vài phút sau trận động đất tại Nga. Do đó, người dân tại các vùng có nguy cơ bị sóng thần đe dọa ở nhiều quốc gia đã kịp thời được thông tin để sơ tán và đề phòng.
Trận sóng thần vừa qua cũng là một cơ hội quý giá để đánh giá lại hệ thống cảnh báo sóng thần đang thiết lập trên thế giới. Tuy nhiên, đây vẫn là loại thiên tai nguy hiểm và ám ảnh nhất con người phải đối mặt, nên khi sóng thần xảy ra mà không gây thiệt hại thì yếu tố may mắn cũng đóng vai trò quan trọng.
