Với công trình nghiên cứu về giảm ôxy huyết (hypoxia), 3 nhà khoa học William Kaelin, Peter Ratcliffe và Gregg Semenza đã chia sẻ Giải Nobel Y học 2019, theo công bố của Viện Karolinska ở TP Stockholm - Thụy Điển hôm 7-10.
Theo báo The Guardian, trong khi ông Ratcliffe là thành viên của Viện Nghiên cứu Francis Crick ở London - Anh; ông Kaelin và ông Semenza là người của 2 trường đại học Mỹ, gồm Trường ĐH Harvard và Trường ĐH Johns Hopkins. Các nhà nghiên cứu này đã được vinh danh "vì những phát hiện của họ liên quan đến cơ chế cảm nhận và thích ứng của tế bào đối với lượng ôxy sẵn có".
Mặc dù ôxy từ lâu được biết có vai trò thiết yếu đối với sự sống, cơ chế phân tử liên quan đến cách thức tế bào phản ứng khi lượng cung ôxy tăng hoặc giảm vẫn là một bí ẩn cho đến khi nghiên cứu trên được tiến hành - Ủy ban Nobel thuộc Viện Karolinska cho biết đồng thời khẳng định kết quả nghiên cứu có thể được ứng dụng ở mọi khía cạnh cuộc sống, từ tập luyện, điều trị chấn thương đến phát triển thai nhi. Công trình này còn mở lối cho những chiến lược mới đầy hứa hẹn trong cuộc chiến chống lại bệnh thiếu máu, ung thư cùng nhiều căn bệnh nguy hiểm khác.
Ở ung thư, các khối u có thể chiếm quyền kiểm soát quá trình điều hòa ôxy và kích hoạt sự phát triển của các mạch máu mới, tạo điều kiện cho ung thư phát triển dễ dàng hơn. Đây là một lĩnh vực đang được nghiên cứu để tìm cách điều trị căn bệnh này. Trong khi đó, theo báo Daily Mail, ép buộc cơ thể sản xuất thêm tế bào hồng cầu cũng có thể là một biện pháp chữa trị thiếu máu.
"Nghiên cứu này giúp chúng ta mở rộng đáng kể tầm hiểu biết về mối quan hệ giữa phản ứng sinh lý và sự sống. Ứng dụng từ các phát hiện mới đã bắt đầu thay đổi cách thức điều trị y tế" - ông Randall Johnson, thành viên Ủy ban Nobel, khẳng định. Theo ông Johnson, ôxy có vai trò quan trọng với sự sống, được sử dụng bởi gần như toàn bộ tế bào động vật và cơ chế thích ứng của tế bào đối với lượng ôxy sẵn có là yếu tố chính giúp các loài vật tồn tại được ở nhiều nơi trên trái đất - kể cả ở những có nồng độ ôxy cực thấp.
Ông Paul Nurse, Giám đốc Viện Nghiên cứu Francis Crick, cùng nhiều chuyên gia khác đã gửi lời ca ngợi đến 3 nhà nghiên cứu trên vì công trình nghiên cứu kéo dài hơn 2 thập kỷ của họ. Ông Paul Nurse đánh giá: "Những phát hiện này là kết quả của quá trình nghiên cứu sáng tạo và cống hiến không biết mệt mỏi".
Trong khi đó, sau khi kết quả được công bố, ông Kaelin đã viết một dòng chữ lên bảng trắng trong phòng thí nghiệm với nội dung: "Mọi khám phá vĩ đại đều xuất phát từ một kết quả không ngờ và một cái đầu cởi mở". Ông Kaelin còn chia sẻ rằng ông "gần như không nói nên lời" khi biết tin mình cùng 2 nhà khoa học khác giành chiến thắng. "Họ cực kỳ hạnh phúc và vui vẻ chia sẻ giải thưởng với nhau" - Thư ký Ủy ban Nobel Thomas Perlmann khẳng định đồng thời cho biết 3 nhà khoa học sẽ chia đều giải thưởng trị giá 913.000 USD.
Tranh cãi và khác thường
Trong mùa Giải Nobel năm nay, các giải Nobel Văn học và Nobel Hòa bình được chú ý bởi yếu tố khác thường và tranh cãi. Viện Hàn lâm Thụy Điển ngày 10-10 sẽ trao giải Nobel Văn học cho cả 2 năm 2018 và 2019, đồng thời sẽ tập trung nói về những người chiến thắng hơn là khơi gợi vụ bê bối MeToo từng buộc họ hoãn trao giải này hồi năm ngoái. "Tranh cãi là tác động tự nhiên của giải Nobel Văn học" - Mats Malm, tân thư ký thường trực của Viện Hàn lâm Thụy Điển, nhận định. Theo hãng tin AP, trong số những ứng viên sáng giá nhất cho giải này có nhà thơ Anne Carson và nhà văn Margaret Atwood (đều là người Canada), nhà văn Maryse Conde từ đảo Guadeloupe...
Một ngày sau đó, giải Nobel Hòa bình sẽ được công bố tại thủ đô Oslo - Na Uy. Ủy ban Nobel Na Uy cho biết họ đã nhận được 301 đề cử trong năm nay nhưng tiếp tục duy trì truyền thống không hé lộ bất kỳ điều gì. Nhà hoạt động khí hậu Thụy Điển Greta Thunberg, 16 tuổi, hiện được xem là một trong những ứng viên sáng giá nhất cho giải thưởng dù một số chuyên gia cho rằng nhân vật này còn quá trẻ. Người ít tuổi nhất được trao giải này cho đến giờ là Malala Yousafzai - cô gái người Pakistan nhận giải vào năm 2014 khi 17 tuổi.
Một số tên tuổi đáng chú ý khác cũng có cơ hội nhận giải thưởng danh giá này là Tổng thống Mỹ Donald Trump, các thủ tướng Abiy Ahmed (Ethiopia), Jacinda Ardern (New Zealand), Angela Merkel (Đức), Alexis Tsipras (Hy Lạp), Zoran Zaev (Bắc Macedonia)..., bên cạnh một số tổ chức phi chính phủ. Trong số này, ông Trump vào tháng rồi lại gây tranh cãi khi cho rằng ông xứng đáng nhận Giải Nobel Hòa bình vì "đã làm được nhiều điều" nếu giải này được trao "một cách công bằng".
