Ý tưởng của những cựu chiến binh
Theo thông tin từ Bộ VH-TT&DL, Bộ vừa có quyết định về việc xếp hạng Di tích lịch sử quốc gia đối với Di tích lịch sử Địa điểm lưu niệm Trung đoàn Tây Tiến (Trung đoàn 52). Chị có thể chia sẻ cảm xúc của mình về sự kiện này?
Ngày 26/10/2017, nhận được tin báo của Bí thư Huyện ủy Mộc Châu Hà Trung Chiến về quyết định Xếp hạng di tích quốc gia Di tích lịch sử Lưu niệm Trung đoàn Tây Tiến (Trung đoàn 52) do Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện kí ngày 25/10/2017, hai chị em tôi reo lên trong điện thoại: Thật tuyệt vời! Không có từ nào diễn tả hết cảm xúc hân hoan của tôi khi nhận được tin vui này.
Đây là sự tri ân xứng đáng của Đảng, Nhà nước, lãnh đạo và nhân dân tỉnh Sơn La với Trung đoàn 52 Tây Tiến - đặc biệt là UBND huyện Mộc Châu nơi ghi dấu đoàn quân Tây Tiến anh hùng. Niềm vui và vinh dự lớn này xin kính dâng lên anh linh các anh hùng liệt sĩ Trung đoàn 52 Tây Tiến và các cựu chiến binh (CCB) cùng gia đình thân nhân Tây Tiến. Chúng tôi, thế hệ tiếp nối giữ lửa truyền thống Trung đoàn 52 Tây Tiến thật tự hào vì cũng được góp phần nhỏ bé trong thành quả này.
Khu di tích được thiết kế dựa theo ý tưởng bài thơ “Tây Tiến” của nhà thơ Quang Dũng (một chiến sĩ của Trung đoàn), thể hiện bức tranh núi rừng Tây Bắc hùng vĩ và hình ảnh người lính Tây Tiến kiên cường, bất khuất. Chị có thể chia sẻ thêm ý nghĩ của hình tượng này?
Ngày 14/11/2013, Ban liên lạc và Ban cố vấn CCB Trung đoàn 52 Tây Tiến cùng tham dự tọa đàm lấy ý kiến về thiết kế trùng tu, tôn tạo lại Khu lưu niệm Trung đoàn 52 Tây Tiến tại Mộc Châu do công trình đã xuống cấp trên nền khu lưu niệm đã xuống cấp do GS.TS Lê Hùng Lâm - Trưởng ban liên lạc Trung đoàn 52 Tây Tiến cùng các CCB Tây Tiến đặt nền móng xây dựng cách đây 10 năm.
Kiến trúc sư Hoàng Hữu Phê đã trình bày toàn bộ thiết kế khu lưu niệm lấy ý tưởng từ bài thơ “Tây Tiến” của nhà thơ Quang Dũng (nguyên là Đại đội trưởng Trung đoàn 52 Tây Tiến). Ông rất tâm đắc với hình ảnh người chiến sĩ Tây Tiến trong tác phẩm thơ và ông muốn khắc họa hình ảnh đó vào công trình kiến trúc độc đáo này để nó trường tồn mãi đúng nghĩa là một tượng đài.
Từng bậc thang đá lên khúc khuỷu, từng đám lau bên dòng suối và xa xa là dãy núi Pha Luông xanh thẫm… hình ảnh ngọn giáo chĩa lên trời… mỗi mô phỏng đều gợi nhắc đến bài thơ “Tây Tiến”, sự gắn bó của Tây Tiến với núi rừng Tây Bắc và sự gian nan, hi sinh xả thân vì nước của những người chiến sĩ…
Ý tưởng của kiến trúc sư Hoàng Hữu Phê nhận được sự tán thành ủng hộ của các CCB Trung đoàn 52. Các CCB cùng có chung suy nghĩ: “Công trình đẹp quá, quy mô và hoành tráng quá. Mong sao sớm được khánh thành để chúng tôi được chứng kiến…”. Công trình sau khi khánh thành đã là một điểm đến để tri ân, để tham quan của đồng bào Mộc Châu và du khách.
Giáo dục truyền thống yêu nước
Từ khi tượng đài bắt đầu xây dựng, đến khi hoàn thành và được công nhận Di tích lịch sử, chị và các CCB Tây Tiến đã gặp khó khăn như thế nào?
Công trình được như ngày nay cũng trải qua nhiều khó khăn như kinh phí, giải phóng mặt bằng và cả sửa đổi thiết kế ban đầu… những việc này về phía lãnh đạo huyện, tỉnh cùng vào cuộc và sau ngày 20/3/2015 động thổ xây dựng thì đến ngày 20/8/2016 công trình khánh thành trong niềm vui, chứng kiến của đồng bào Mộc châu Sơn La và các CCB thân nhân Tây Tiến.
Với Ban liên lạc Tây Tiến, chúng tôi từ lúc bắt đầu xây dựng công trình khó khăn nhất là việc cung cấp kỉ vật Tây Tiến cho phòng truyền thống. Phần lớn các kỉ vật quý có giá trị tinh thần lớn đã được tặng cho Bảo tàng tỉnh Hòa Bình cách đó 3 năm.
Ban liên lạc đã phải gặp gỡ, vận động các gia đình CCB còn kỉ vật thì đến tận nơi xin để đưa vào nhà truyền thống. Ban liên lạc thì ít người và hoạt động đều tự nguyện, eo hẹp cả về thời gian và kinh phí nên phải vận dụng tối đa các mối quan hệ, sự ủng hộ của các anh chị là con em CCB Tây Tiến để hoạt động.
Chúng tôi cóp nhặt từ bức ảnh, bức tranh, cuốn sổ, bằng khen, công văn hỏa tốc, bản nhạc… đến chiếc nồi đồng, tượng chân dung để xây dựng nội dung cho phòng truyền thống. Trong quá trình hoàn thiện phòng truyền thống, chúng tôi luôn có sự đồng hành của lãnh đạo huyện cùng Ban Tuyên giáo Huyện ủy.
Khu di tích Trung đoàn 52 Tây Tiến tại Mộc Châu được nâng cấp xếp hạng đã khẳng định Ban lãnh đạo huyện trẻ trung năng động và có tầm nhìn xa. Đây sẽ là điểm sáng về giáo dục truyền thống yêu nước cách mạng cho thế hệ trẻ cả nước và riêng Mộc Châu - Sơn La.
