Bền bỉ cùng thời gian, như dòng suối nhỏ mát lành, họ Phạm góp phần lan tỏa phong trào thi đua học tập, lập thân lập nghiệp, nuôi dưỡng nhân tài cho đất nước.
Dòng họ 300 năm
Theo ông Phạm Bá Ẩn - Trưởng ban Khuyến học, họ Phạm là một trong 7 dòng họ lập nghiệp đầu tiên tại mảnh đất Đống Khê, phường Đồng Hòa. Hơn 300 năm xây dựng, họ Phạm đã có đến 14 đời sinh sống, liên tục từ thời Lê Trung Hưng (Lê Mạc) các cụ tổ đều đỗ đạt, thành danh.
Trong số những tri thức họ Phạm lúc đó phải kể đến: Cụ Phạm Quý Cẩn, quan nhất phẩm Thăng Thụ Tri, phủ Hà Hồng; cụ Phạm Duy Nhiên, đỗ tú tài được bổ nhiệm tri phủ Cao Bằng, Lạng Sơn…
Qua thăng trầm của lịch sử, sự học của họ Phạm bị chìm lắng nhiều năm. Để phát huy truyền thống hiếu học của cha ông, hàng năm cứ đến ngày giỗ tổ các bô lão trong họ đều khơi gợi tinh thần vượt khó, ham học của con cháu.
Đến năm 2008, sau khi cụ Phạm Duy Nóc (năm nay đã 97 tuổi) đứng lên phát động, phong trào khuyến học của dòng họ khởi xướng trở lại. Ban khuyến học được thành lập với 7 thành viên.
Để công tác khuyến học, khuyến tài đạt hiệu quả, các thành viên trong Ban khuyến học của dòng họ đã cùng nhau đi học hỏi nhiều mô hình hay và nhờ sự hỗ trợ của Hội khuyến học quận cùng chính quyền địa phương.
Ông Phạm Duy Bường - Phó Ban khuyến học dòng họ Phạm - nhớ lại, ngày đầu thành lập phong trào khuyến học của dòng họ còn yếu. Mọi hoạt động khó khăn do phải huy động nguồn kinh phí đóng góp trong khi họ Phạm rất rộng, có 2 chi ở tỉnh Hải Dương và một chi ở huyện An Lão (TP Hải Phòng).
Nhưng với tinh thần đoàn kết, các thành viên đã hăng hái cùng nhau xây dựng quỹ khuyến học lớn mạnh qua từng năm. Ngoài việc đóng theo quy chế là 30 nghìn đồng/người/năm, nhiều người con xa quê, các thành viên trong họ đã liên tục ủng hộ giúp phong trào khuyến học của họ Phạm ngày càng phát triển.
Đến hẹn lại lên, cứ đến trung tuần tháng 8, Ban khuyến học lại tổ chức lễ phát thưởng cho các con cháu đỗ đạt cao. Thành viên trong họ người góp tiền, người góp công, góp của để tổ chức buổi lễ phát thưởng.
13 năm gần đây, họ Phạm đã tuyên dương, khen thưởng cho trên 1.100 lượt con cháu với số tiền 224 triệu đồng. Hiện, quỹ dôi dư gần 70 triệu đồng gửi tiết kiệm để tăng nguồn cho các hoạt động của dòng họ.
Từ khi có phong trào khuyến học, các gia đình đã động viên con cháu thi đua học tập, vươn lên đạt thành tích cao. Phong trào đã thực sự khơi dậy được truyền thống hiếu học của tổ tiên họ Phạm qua hàng trăm năm trước.
Phong trào thi đua lành mạnh khiến nhà nhà hiếu học, dòng họ hiếu học và góp phần tích cực trong việc xây dựng mô hình công dân học tập, cộng đồng học tập tại phường Đồng Hòa.
Suối nguồn nuôi dưỡng tinh thần hiếu học
Thành viên trong Ban khuyến học của họ Phạm đều là những người từng học hành đỗ đạt, thành danh. Sau thời gian công tác, cống hiến ở nhiều vị trí cao, khi về hưu, họ tham gia hoạt động và là “linh hồn” của phong trào khuyến học trong dòng họ. Trong số đó phải kể đến ông Phạm Bá Ần (Chủ tịch huyện Kiến An những năm 1984 - 1985; Bí thư thị xã Kiến An năm 1987 - 1988, Phó Giám đốc Sở Lao động, Thương binh và Xã hội năm 1989).
Miệt mài với các hoạt động khích lệ, nuôi dưỡng nhân tài cho dòng họ, công sức của các thành viên trong Ban khuyến học họ Phạm đã được đền đáp xứng đáng bằng những “bông hoa Trạng nguyên” rạng ngời, tấm bằng cử nhân loại giỏi, hay những thạc sĩ, tiến sĩ thành danh khắp mọi miền đất nước.
Ông Phạm Duy Luyến, thành viên Ban khuyến học kể, nếu như năm 2008 có 62 cháu được khen thưởng thì đến năm 2019 có đến 108 cháu được biểu dương, tặng khen. Năm 2021, tuy dịch bệnh hoành hành, việc học hành của học sinh bị gián đoạn nhưng con cháu họ Phạm luôn là tấm gương tự học được nhà trường ngợi khen. Năm nay, dòng họ trao thưởng cho 126 học sinh là con em trong họ.
Sau hơn chục năm duy trì phong trào khuyến học, số học sinh giỏi của họ Phạm tăng lên nhiều lần, số đỗ đại học cũng tăng cao. Đặc biệt, có những em 12 năm liên tục đạt danh hiệu học sinh giỏi, có nhiều cháu đã đoạt giải học sinh giỏi cấp quận, thành phố.
Tiêu biểu như cháu Phạm Bảo Ngọc giải Nhất môn Toán các tỉnh Duyên hải miền Bắc, Phạm Thị Linh bảo vệ luận án Tiến sĩ tại Cộng hòa Pháp và đang giảng dạy tại Hà Nội.
Họ Phạm tự hào có trên 50 con cháu học các trường đại học lớn như: Bách khoa, Học viện Ngân hàng, Học viện An ninh, Đại học Y Hà Nội. Tiêu biểu như: Phạm Lê Thành Vinh (Y Hà Nội); Phạm Hằng Nga (Đại học Ngoại thương)…
Nhiều gia đình có truyền thống hiếu học, con cháu noi gương sáng của ông cha đi trước phấn đấu học hành giỏi giang và có công việc tốt trong xã hội. Trong số đó, phải kể đến gia đình ông Phạm Hồng Tất (SN 1942, nguyên Bí thư, Chủ tịch UBND xã Đồng Hòa).
Con ông Tất là anh Phạm Lê Phương (Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND phường Đồng Hòa); gia đình ông Phạm Duy Luyễn có 3 con đỗ đại học, có 1 con du học Úc; gia đình ông Phạm Duy Thắng tuy khó khăn nhưng có 2 con đều đỗ đại học; gia đình ông Phạm Duy Tuân có 3 con đều học giỏi, ngoan ngoãn.
