Những ai cần chú ý nguy cơ đột quỵ khi trời lạnh?
Bệnh đột quỵ không loại trừ một ai, có thể xảy ra không chỉ ở người lớn tuổi (đa số) mà ngay cả ở những người trẻ. Đối với người ở độ tuổi càng cao, nguy cơ đột quỵ càng gia tăng.
Đột quỵ não hay còn gọi là tai biến mạch máu não xảy ra khi một phần não bộ bị tổn thương do tắc nghẽn mạch máu não đi nuôi não hoặc vỡ mạch máu não.
Lúc này não bộ không được cung cấp đủ ôxy để có thể hoạt động bình thường dẫn đến việc một vùng não nào đó hay nhiều phần não bộ sẽ giảm hay ngừng hoạt động kéo theo việc mất chức năng điều khiển các cơ quan khác hoạt động, tổn thương gây chết các tế bào não.
Đột quỵ não có thể gây liệt nửa người, liệt tay chân, rối loạn ngôn ngữ, mất ý thức và có thể đi vào hôn mê, tử vong.
Dưới thời tiết lạnh giá, mạch máu giảm tính đàn hồi, lòng mạch bị thu hẹp khiến lưu lượng máu đến não giảm so với bình thường. Mặt khác, các mạch máu dễ co lại làm tăng huyết áp, tăng áp lực trong lòng mạch.
Với người đã có biến chứng xơ vữa động mạch hay huyết khối, mạch máu dễ bị tắc, thậm chí có thể vỡ mạch máu dẫn đến xuất huyết não, đột quỵ với nguy cơ tử vong và các biến chứng vô cùng nặng nề.
Trước hết, tuổi cao chính là một nguy cơ hàng đầu. Trong thời điểm lạnh giá, nhiệt độ thay đổi thất thường, nguy cơ đột quỵ thường tiềm ẩn ở những người cao tuổi do lưu lượng máu qua não ở người già giảm rất thấp bởi xơ cứng động mạch, các chức năng khác của cơ thể suy yếu nên khó thích nghi với những thay đổi của thời tiết.
Người cao tuổi lại thường có sẵn nhiều bệnh lý như tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim, suy tim, xơ vữa động mạch, đái tháo đường... là những yếu tố làm tăng thêm nguy cơ đột quỵ não trong mùa lạnh.
Không chỉ người cao tuổi mà những ai có tiền sử tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh tim mạch như kể trên đều có nguy cơ, kể cả tuổi còn trẻ. Những người có rối loạn mỡ máu, béo phì, lạm dụng rượu bia, thuốc lá... cũng rất dễ bị đột quỵ tấn công. Do vậy, những người này cần đặc biệt lưu ý sức khỏe trong thời điểm thời tiết lạnh bất thường như hiện nay.
Nhiều chuyên gia khẳng định: 85% trường hợp đột quỵ có thể phòng ngừa nếu tuân thủ đúng những khuyến cáo. Tuổi 50 có thể sử dụng thêm các sản phẩm phòng đột quỵ, song cần ưu tiên chọn sản phẩm có cơ sở khoa học, chất lượng quốc tế.
Người già cần làm gì để phòng đột quỵ?
Thông tin trên báo chí, Ths.BS Nguyễn Đặng Khiêm, Trưởng khoa Cấp cứu, Bệnh viện Hữu Nghị cho biết, khí hậu thay đổi, trời lạnh đột ngột, người già không kịp thích nghi dễ dẫn đến đột quỵ.
Dưới ảnh hưởng của thời tiết lạnh, mạch máu bị giảm tính đàn hồi, lòng mạch bị thu hẹp khiến lưu lượng máu đến não giảm. Mặt khác, các mạch máu dễ co lại làm tăng huyết áp, tăng áp lực trong lòng mạch. Với người đã có biến chứng xơ vữa động mạch hay huyết khối, mạch máu dễ bị tắc, thậm chí có thể vỡ mạch máu dẫn đến xuất huyết não, đột quỵ với nguy cơ tử vong và các biến chứng vô cùng nặng nề.
Cũng theo BS. Nguyễn Đặng Khiêm, những ngày trời lạnh, người già cần hết sức chú ý đến việc tập thể dục buổi sáng. Vì sáng sớm là lúc thời tiết lạnh nhất, cơ thể đang từ trong nhà ấm, ra ngoài gặp phải nhiệt độ thấp đột ngột sẽ không thể thích nghi ngay, dẫn tới các diễn biến bệnh nặng.
Để phòng tránh các bệnh về tim mạch, đột quỵ, người già không nên ra ngoài trời lạnh đột ngột. Buổi sáng, khi tỉnh giấc, không nên ra khỏi chăn và xuống giường ngay, mà cần nằm lại trên giường, vận động nhẹ nhàng từ 3 -5 phút để cơ thể dần thích nghi.
Với người có bệnh mãn tính như: Tăng huyết áp, tiểu đường, tim mạch... cần tuân thủ điều trị tốt, để tránh các biến chứng.
Đặc biệt, khi thấy người già có các biểu hiện đột quỵ như: Cười méo miệng, tay chân mệt mỏi, khó cử động... người nhà cần đưa ngay tới các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời. Nếu phát hiện và tiến hành chữa trị đột quỵ sớm trong khoảng 6 giờ ngay sau khi xảy ra đột quỵ, thì sẽ tránh được nguy cơ bị yếu liệt sau đột quỵ. Với bệnh nhân nhồi máu cơ tim, nếu được can thiệp từ 30 phút đến một giờ có thể hồi phục tốt.
Bác sĩ cũng khuyến cáo, trong những ngày trời lạnh, người già cần chú ý các dấu hiệu nghi ngờ về bệnh tim mạch như: Đau thắt ngực, cảm giác khó chịu vùng ngực, khó thở, tức ngực, buồn nôn, nhức đầu… Đặc biệt là các dấu hiệu cảnh báo tai biến mạch não như: Đột ngột tê hay yếu một bên mặt, tay, chân; đột ngột choáng, nói khó; đột ngột đau đầu dữ dội không rõ nguyên nhân… để được theo dõi và điều trị kịp thời.
Cách xử lý khi phát hiện người bị đột quỵ
Đột quỵ não thường khởi phát đột ngột. Người bệnh bỗng nhiên có các triệu chứng như: Nhức đầu nghiêm trọng kèm theo nôn mửa, chóng mặt; Cảm giác tê yếu một bên mặt, một bên cơ thể, không giữ được thăng bằng...
Nặng hơn, bệnh nhân đột nhiên bị ngã hoặc bỗng nhiên mất phối hợp trong các động tác như đang ăn làm rơi đũa, rơi bát; Liệt nửa mặt, một bên mép xệ xuống, liệt nửa người; Khó nuốt; Khó nói, nói ngọng; Mắt đột nhiên nhìn mờ, nhìn thấy hình đôi hoặc đen...
Tùy theo đột quỵ não do thiếu máu não hay do xuất huyết não, nhồi máu não mà các triệu chứng có thể biểu hiện từ mức độ nhẹ tăng dần hay ồ ạt, nặng ngay từ đầu.
Đột quỵ não là một cấp cứu tối khẩn cấp, từng giờ từng phút đều ảnh hưởng tới nguy cơ tổn thương não và tử vong. Do vậy, khi thấy các dấu hiệu nghi đột quỵ, bệnh nhân cần được đưa đi cấp cứu ngay.
Trong thời gian chờ đợi trợ giúp của y tế, cần đặt người bệnh lên mặt phẳng cứng, không nên để đầu trên gối mềm, đệm mềm. Ủ ấm cho bệnh nhân.
Quay nghiêng mặt bệnh nhân sang 1 bên để tránh nôn ói gây ngạt thở. Nếu có thể, kiểm tra nhịp tim, huyết áp của người bệnh.
Kiểm tra xem người bệnh còn tỉnh hay hôn mê. Nếu thấy không còn thở có thể sơ cứu hô hấp nhân tạo miệng-miệng. Tuyệt đối không cho bệnh nhân ăn hay uống bất cứ loại thuốc gì cho đến khi được đưa tới bệnh viện.
