Ngày 18/12, tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam diễn ra lễ khai mạc trưng bày chuyên đề đặc biệt “Họa sĩ, liệt sĩ Tô Ngọc Vân (1906 - 1954)”, thu hút sự quan tâm của đông đảo giới chuyên môn, công chúng yêu nghệ thuật và giới nghiên cứu mỹ thuật Việt Nam.
Sự kiện diễn ra trong nhân dịp kỷ niệm 100 năm Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương - cái nôi đào tạo nhiều thế hệ danh họa Việt Nam, trong đó Tô Ngọc Vân là một trong những gương mặt tiêu biểu.
Chuyên đề giới thiệu 26 tác phẩm được tuyển chọn từ bộ sưu tập của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, bao gồm nhiều chất liệu như sơn dầu, sơn mài, lụa, màu nước, chì và mực.
Đây là lần đầu tiên một trưng bày riêng, có hệ thống về Tô Ngọc Vân được tổ chức, cho phép công chúng nhìn lại toàn diện hành trình sáng tạo của người nghệ sĩ - chiến sĩ, từ trước Cách mạng Tháng Tám đến những năm tháng gắn bó với kháng chiến.
Các tác phẩm trưng bày phản ánh sự chuyển biến trong tư tưởng và phong cách nghệ thuật của Tô Ngọc Vân. Nếu ở giai đoạn trước năm 1945, tranh của ông mang đậm tinh thần tìm tòi hình thức, đề cao vẻ đẹp tạo hình với những tác phẩm nổi tiếng như “Bức thư”, “Thiếu nữ bên hoa huệ”, thì sau năm 1945, nghệ thuật của ông dần hướng về đời sống, con người và vận mệnh dân tộc.
Những bức tranh như “Chạy giặc”, “Nghỉ chân bên đường”, “Hồ Kiều” không chỉ có giá trị thẩm mỹ mà còn mang ý nghĩa lịch sử sâu sắc, ghi lại chân thực không khí kháng chiến và hình ảnh con người Việt Nam trong những năm tháng gian lao.
Điểm nhấn của trưng bày là một số tác phẩm quý lần đầu tiên được công bố rộng rãi, cùng những kỷ vật do gia đình họa sĩ lưu giữ. Những tư liệu này giúp người xem hiểu rõ hơn về con người Tô Ngọc Vân – không chỉ là một danh họa đặt nền móng cho mỹ thuật hiện đại Việt Nam, mà còn là một trí thức yêu nước, sẵn sàng rời bỏ đô thị, xưởng vẽ để lên chiến khu, trực tiếp sống và sáng tác giữa cuộc kháng chiến trường kỳ.
Tô Ngọc Vân là một trong những giảng viên nòng cốt của Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, đồng thời có vai trò quan trọng trong việc hình thành mỹ thuật cách mạng Việt Nam.
Ông hy sinh năm 1954 trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, khi đang làm nhiệm vụ ghi chép, ký họa tại mặt trận. Sự hy sinh ấy đã khắc họa rõ nét hình ảnh người nghệ sĩ – chiến sĩ, cầm bút vẽ song hành với lý tưởng phụng sự Tổ quốc.
