Nhạc sĩ - Nhà giáo Nguyễn Tiến Hùng: Bục giảng hòa nhịp cùng sân khấu

Học trò hát theo, ánh mắt sáng lên. Ở khoảnh khắc ấy, thật khó để phân định ranh giới giữa một người thầy đang dạy và người nhạc sĩ đang trình diễn. Với Tiến Hùng, bục giảng và sân khấu chỉ là hai không gian khác nhau để anh thực hiện một sứ mệnh chung - gieo mầm yêu thương bằng âm nhạc.

Từ cậu bé vùng ven sông đến người thầy gieo nhạc

Bên dòng sông Hồng, sông Nhuệ (cổ) hiền hòa, uốn khúc, những buổi chiều vàng rực nắng, cậu bé Tiến Hùng năm nào vẫn thường ngồi trên bờ cỏ, lắng nghe tiếng gió hòa cùng nhịp chèo khua nước của những con thuyền. Âm thanh của quê hương - tiếng sáo diều vi vút, tiếng trống hội xa xa, tiếng ru êm đềm của mẹ đã gieo vào tâm hồn cậu tình yêu âm nhạc từ lúc nào chẳng hay.

Không có nhiều điều kiện học hành như trẻ ở phố thị nhưng cậu bé ấy lại có một “trường nhạc” đặc biệt: Đó là bãi sông, bến đò, là chợ quê, là những đêm trăng sáng cả làng quây quần xem hát chèo Tàu (loại hình diễn xướng dân gian ở quê anh) hoặc đôi khi cả nhà cùng nghe những chương trình ca nhạc, tiếng thơ trên radio vào buổi tối. Tốt nghiệp THPT, Tiến Hùng rời quê, mang theo khát vọng được học, được chơi và sáng tác bước vào môi trường rộng lớn, đó là Trường Cao đẳng Nghệ thuật Hà Nội.

Con đường nghệ thuật không trải hoa hồng - có lúc gian nan, có khi chông chênh - nhưng ký ức về quê nhà, về dòng sông đỏ lặng phù sa, về những thanh âm trong trẻo thuở nhỏ đã trở thành điểm tựa tinh thần giúp anh bước tiếp. Ra trường, anh về dạy học tại quê nhà Đan Phượng với mong muốn mang đến cho trẻ em một nguồn cảm hứng mới với môn học xưa nay vẫn được coi là môn phụ - môn Âm nhạc.

Học trò - nguồn cảm hứng bất tận

Với nhạc sĩ - nhà giáo Tiến Hùng, âm nhạc chưa bao giờ là con đường đơn độc. Trên hành trình nghệ thuật của mình, anh luôn có một “dàn nhạc” đặc biệt đồng hành: Những thế hệ học trò. Anh nói vui, mỗi học trò đến với anh đều như một “mầm nhạc” mang theo màu sắc, cá tính riêng và chính những “mầm nhạc” ấy đã làm anh không ngừng sáng tạo và trẻ lại.

Đó cũng là lý do anh cho ra mắt nhiều ca khúc, như: “Chú gà gọi xuân”, “Tây Tiến Trường em” (phổ thơ Bảo Ngọc), “Khúc ca trường Tân Lập A”, “Khúc ca của chúng tôi”, “Đan Phượng - Giáo dục vàng son” (lời thơ Nguyễn Xuân Cửu), “Khóa 1991 - 1994 Lê Hồng Phong” (lời Thượng tá Nguyễn Hồng Hạnh), “Nghe ông kể chuyện Điện Biên” (phỏng thơ Nguyễn Thành Long), “Hồng Thái - nguyên vẹn một tình yêu”, “Khúc ca trường Lý Tự Trọng”, “Vì học sinh vùng sâu, vùng xa” (thơ Nguyễn Thành Long)...

Trong 3 năm gần đây các bài hát của anh được tuyển chọn trong “Tập ca khúc thiếu nhi” phát hành trong dịp hè do Trung tâm Văn hóa Hà Nội (nay là Trung tâm Văn hóa và Thư viện Hà Nội) phát hành và đặc biệt năm 2025 bài hát “Ngôi trường thân yêu” được chọn là một trong bảy ca khúc tập huấn hè.

Cách truyền đạt kiến thức của nhạc sĩ Tiến Hùng rất khéo léo, anh không gò ép học sinh vào khuôn khổ có sẵn mà tùy vào năng khiếu của các em để đưa ra bài giảng phù hợp. Có em mới tập hát, đàn, tiếng còn run run; có em đã tự tin thể hiện trọn vẹn một ca khúc nhưng dù ở giai đoạn nào, anh đều kiên nhẫn, tỉ mỉ uốn nắn, giống như cách người trồng hoa nâng niu từng nụ nhỏ, chờ ngày khoe sắc. “Học trò chính là tấm gương phản chiếu để tôi nhìn lại mình. Mỗi khi thấy các em tiến bộ, say mê, tôi lại thấy mình cần cố gắng hơn” - anh tâm sự.

Niềm vui của anh không chỉ là những buổi biểu diễn thành công, mà còn là khoảnh khắc bắt gặp nụ cười rạng rỡ, ánh mắt long lanh của học trò khi chơi xong một bản nhạc hoặc hát một ca khúc trọn vẹn.

Đó là những giải thưởng của học trò mà anh đã kiên trì tập luyện, chọn bài, có thể kể đến như: Giải A cấp thành phố của Liên hoan Ca khúc măng non và múa hát tập thể hè 2017, giải Nhất và giải Ba Hội thi Giai điệu tuổi hồng TP Hà Nội năm học 2018 - 2019 với 2 ca khúc “Chi chi chành chành” và “Nổi trống lên các bạn ơi”, giải Nhì Cuộc thi “Tiếng hát họa mi” cấp thành phố năm học 2022 - 2023…

Âm nhạc - bài học về tình yêu quê hương

Với nhạc sĩ Tiến Hùng, âm nhạc chưa bao giờ chỉ là những nốt nhạc khô khan trên khuông, mà luôn là nhịp đập của trái tim, là tiếng gọi của quê hương. Anh vẫn thường nói với học trò: “Học hát không chỉ để hát đúng, hát hay mà là để thấy mình trong từng câu hát, thấy quê hương, đất nước trong từng giai điệu”.

Trong mỗi giờ dạy, anh không đơn thuần chỉ truyền đạt kỹ thuật, mà còn kể cho học trò nghe những câu chuyện phía sau bài hát - câu chuyện về một dòng sông, một mùa lúa, một mái nhà tranh trong mưa gió… Anh khéo léo để từng ca từ, giai điệu trở thành bài học lặng lẽ về lòng biết ơn và tình yêu quê hương xứ sở.

Nhiều học trò của anh từng chia sẻ: Mỗi khi hát bài dân ca hay ca khúc về quê hương, họ không chỉ nhớ lời thầy căn dặn, mà còn cảm thấy như đang trở về chính tuổi thơ mình, trở về với tiếng ru của mẹ, với hương lúa đầu mùa. Đó chính là cách anh gieo vào tâm hồn học trò một “mạch ngầm” tình yêu quê hương - thứ sẽ nuôi dưỡng và theo họ suốt cả đời.

Âm nhạc, qua bàn tay và trái tim của người thầy Tiến Hùng đã vượt ra khỏi khuôn khổ của nghệ thuật đơn thuần. Nó trở thành một hành trình giáo dục nhân cách, để mỗi học trò khi cất tiếng hát đều thấy mình gắn bó hơn với nơi mình sinh ra và hiểu rằng quê hương luôn là điểm tựa yêu thương nhất trong cuộc đời.

Lan tỏa âm nhạc, bồi đắp tâm hồn

Nhạc sĩ Lê Mây, tác giả ca khúc nổi tiếng “Hà Nội linh thiêng, hào hoa” từng nhận xét: “Tiến Hùng là trường hợp đặc biệt: Vừa là thầy giáo, vừa là nhạc sĩ, và ở vai trò nào cũng tận tâm. Âm nhạc của anh giàu cảm xúc, đậm chất dân gian, thấm đẫm tình quê và tình thầy trò”. Thật vậy, với Tiến Hùng, âm nhạc không phải để cất giữ như một kỷ vật, mà phải được sống, được vang lên, được lan tỏa.

Anh không để những sáng tác của mình “nằm yên trong ngăn kéo”. Từ nhiều năm trước, anh đã chủ động lập website, tận dụng mạng xã hội để “khiêm tốn” đưa từng giai điệu, từng ca từ đến với đông đảo công chúng, giống như một người thầy luôn tìm mọi cách để bài giảng của mình chạm tới trái tim học trò.

Trên bục giảng, thầy Tiến Hùng kiên nhẫn dìu dắt học trò qua từng nốt nhạc, nuôi dưỡng tâm hồn các em bằng cái đẹp và sự rung động. Trên sân khấu, anh mang đến công chúng những giai điệu mộc mạc, chân thành nhưng lay động. Hai vai trò tưởng chừng riêng rẽ - người thầy và người nhạc sĩ - lại hòa làm một, để tạo nên một con người đa tài: Vừa dạy chữ, vừa gieo mầm tình yêu quê hương, đất nước qua những thanh âm.