Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Vũ Lương - nguyên Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên có công lớn trong việc đào tạo bồi dưỡng nhiều thế hệ học sinh giỏi, đạt giải cao tại các kỳ thi Olympic quốc tế.

Người thầy của những thế hệ tài năng

Trải qua 57 năm hình thành và phát triển, Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên (Trường ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐH Quốc gia Hà Nội) đã trở thành cái nôi phát hiện và bồi dưỡng nhiều nhân tài cho đất nước. Bên cạnh đó, trường còn được mệnh danh là nơi có nhiều thành tích nhất Việt Nam về số lượng huy chương, giải thưởng trong các kỳ thi Olympic khu vực và quốc tế.

Sau những thành công, thành tích và những tấm huy chương quý giá ấy, luôn có một người âm thầm dìu dắt, vui cùng học trò khi thành công, buồn cùng học trò khi thất bại, khơi gợi tình yêu khoa học cho học trò. Đó là Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Vũ Lương.

Sinh năm 1951 tại Hà Nội, thầy Nguyễn Vũ Lương về giảng dạy tại Khối Phổ thông chuyên Toán - Tin từ năm 1988 và phụ trách khối từ năm 1993. Năm 2010, thầy là Hiệu trưởng đầu tiên của Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên. Nghỉ hưu năm 2016, thầy tiếp tục ở lại trường làm giảng viên, Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo.

Kể về những ngày đầu ở Khối Phổ thông chuyên Toán - Tin, thầy Lương nhớ lại: Sau khi tốt nghiệp Trường Đại học Tổng hợp, tôi may mắn được giữ lại công tác tại trường. Tuy nhiên, khi về dạy ở khối chuyên Toán - Tin, tôi mới thấy rằng đấy mới là cuộc sống thật sự của mình, gắn với cuộc đời tôi cho đến bây giờ.

“Trong buổi lên lớp đầu tiên, tôi bị cháy giáo án vì học sinh tiếp thu quá nhanh, ngốn hết bài giảng 6 tiết trong đúng 1 tiết. Do đó những ngay sau, tôi phải chạy đua với thời gian để chống lại việc cháy bài giảng, vì cách dạy đối với học sinh chuyên, học sinh giỏi, thi luyện thi Olympic cực kỳ khó, khó hơn rất nhiều lần so với dạy bình thường, dạy đại học”, thầy Lương kể.

Trong hoàn cảnh khó khăn, Khối vẫn xây dựng được một đội ngũ giáo viên giỏi, tâm huyết với nghề nghiệp. Để có thể trở thành thầy giáo giỏi dạy cho đội tuyển như hiện nay, các thầy cô đều phải tự học, nghiên cứu, mày mò, tìm ra những bài toán hay, dạng toán lạ để có thể phát huy khả năng, năng khiếu toán học tiềm tàng trong mỗi học sinh.

Cứ như thế, thế hệ đàn anh kèm cặp giúp đỡ thế hệ đi sau cùng vươn lên trong giảng dạy, nghiên cứu để có được trình độ không thua kém các nước phát triển trên thế giới trong lĩnh vực đào tạo của mình. Nhiều học sinh của khối đến nay đã trở thành nhà giáo giỏi, sát cánh cùng các thầy giáo cũ trong sự nghiệp trồng người.

TS Đào Phương Bắc, cựu học sinh chuyên Toán, hiện là giảng viên Trường Đại học Khoa học Tự nhiên kể: “Bằng một cách trình diễn trong sáng, thực chất, thầy Lương luôn dẫn dắt học trò sở hữu tri thức và yêu thích môn học này. Tôi đã thu nhận từ thầy nhiều kiến thức và kỹ năng trong các môn Đại số, Giải tích, xử lý những bài toán Bất đẳng thức khó...”.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn chúc mừng Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Vũ Lương trong dịp kỷ niệm ngày thành lập Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên.

Tuổi “xưa nay hiếm” vẫn không ngừng cống hiến

Trong suốt những năm chèo lái con thuyền Khoa học Tự nhiên, thầy Nguyễn Vũ Lương đã đào tạo được nhiều thế hệ học sinh xuất sắc, năm nào cũng có học sinh đoạt huy chương Olympic quốc tế; nhiều học sinh đạt 2 huy chương vàng liên tiếp trong 2 năm; không ít học sinh đạt điểm tuyệt đối, là thủ khoa của kỳ thi.

Tự hào hơn, trong số học sinh bước lên bục cao danh dự trên trường quốc tế có nhiều em nhà nghèo, hoàn cảnh khá khó khăn. Có thể kể đến em Trần Ngọc Nam vốn là học sinh nghèo ở tỉnh Kon Tum, sau khi được thầy Lương phát hiện để đào tạo, bồi dưỡng đã đoạt huy chương Bạc Olympic quốc tế.

Gần 50 gắn bó với sự nghiệp trồng người, Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Vũ Lương không chỉ là người thầy dạy tri thức, mà còn là người bạn đồng cảm, san sẻ tâm tình tuổi mới lớn. Không phải ngẫu nhiên, Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên luôn tiên phong trong nhiều hoạt động ngoại khóa, tham gia chương trình văn nghệ, thể thao, đạt giải cao tại Đường lên đỉnh Olympia và các cuộc thi trí tuệ khác.

Phạm Kim Hùng (học sinh khóa 2002 - 2005), chủ nhân 2 chiếc huy chương Olympic quốc tế cho biết: Không chỉ giỏi chuyên môn, thầy còn có cách truyền đạt gần gũi, cuốn hút học trò. Nhiều thế hệ học trò đến nay vẫn mê tít những câu truyện thâm thúy mà không kém phần dí dỏm của thầy. Tình yêu dành cho Toán cứ thế được nhân lên nhờ người thầy - người cha đáng kính.

Ngô Quý Đăng (học sinh khóa 1999 - 2022), chủ nhân của 2 chiếc Huy chương Vàng Olympic Toán quốc tế chia sẻ: Thầy Lương có cách giảng dễ hiểu cùng nguồn kiến thức khổng lồ. Những kiến thức thầy giảng trên lớp đã giúp em tự tin bước vào những đấu trường quốc tế. Cùng với đó, thầy còn quan tâm, luôn động viên mỗi khi em gặp khó khăn, vấp ngã.

“Em cảm ơn thầy”, một học sinh đã gửi lời nhắn giản đơn mà đầy ắp lòng biết ơn, kính trọng. Học trò này cho biết, em học Toán rất kém, nhưng mọi chuyện thay đổi từ khi được gặp thầy. “Một người thầy xuất sắc là người truyền cảm hứng. Thầy đã khơi dậy tình yêu với Toán, giúp em thay đổi tư duy và tự tin hơn vào bản thân”.

Thầy Lê Công Lợi - Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên chia sẻ: Đối với các thế hệ thầy trò nhà trường, nhà giáo Nguyễn Vũ Lương như một tượng đài không chỉ bởi giỏi chuyên môn mà thầy còn là nhân cách lớn, với tấm lòng tận tụy, hy sinh vì học trò. Thầy Lương nói rất ít về bản thân mình. Câu chuyện ưa thích của thầy vẫn là về Toán và học trò.

Dù là Hiệu trưởng Trường chuyên Khoa học Tự nhiên - ngôi trường danh tiếng với bảng thành tích đã vượt ra ngoài biên giới quốc gia nhưng mỗi tuần, thầy Nguyễn Vũ Lương vẫn trực tiếp lên lớp 12 tiết. Đến nay, thầy vẫn là người không thể thay thế của các thế hệ học sinh chuyên Toán - Tin, vẫn đều đặn đến trường để dạy cho đội tuyển. Trong quá trình giảng dạy, thầy luôn truyền lửa nhiệt huyết cống hiến cho đồng nghiệp, khơi nguồn sáng tạo cho học trò.