Tại Hội thảo “Đòn bẩy tài chính hiệu quả – Người trẻ sở hữu nhà” do Báo Thanh tra tổ chức ngày 26/6, các chuyên gia đã chỉ ra nhiều rào cản khiến người trẻ khó tiếp cận nhà ở, đồng thời nhấn mạnh vai trò của đòn bẩy tài chính trong hành trình sở hữu tài sản lớn đầu đời.
Quang cảnh buổi hội thảo.
TS Vũ Đình Ánh, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường - giá cả (Bộ Tài Chính) cho rằng, để mua được nhà, người trẻ cần hiểu đúng và sử dụng hiệu quả “đòn bẩy tài chính”, tức là mượn những nguồn lực không thuộc về mình: tiền, kinh nghiệm, ý tưởng, thời gian và công việc của người khác.
TS Vũ Đình Ánh phát biểu tại hội thảo.
Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo khoảng cách giữa thu nhập và giá nhà hiện nay “rất xa”. Nếu chỉ trông vào tiền lương, người trẻ phải mất 20-25 năm không chi tiêu mới đủ tiền mua nhà. Vì vậy, cần 3 điểm tựa để thực hiện đòn bẩy tài chính: lựa chọn căn nhà phù hợp, lựa chọn đối tác tài chính an toàn và có phương án tài chính cá nhân rõ ràng, tránh rơi vào bẫy vay nóng, tín dụng đen khi rủi ro bất ngờ xảy ra.
Ở góc độ chính sách, Luật sư Trương Anh Tuấn – Phó Tổng Thư ký, Trưởng Ban Pháp chế Hiệp hội Bất động sản Việt Nam – khẳng định: Bất động sản là “thước đo” của sự phát triển kinh tế - xã hội, trong đó nhà ở xã hội phải là trụ cột, chứ không thể dừng lại ở khẩu hiệu.
Bà Hà Thu Giang (Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam) nhấn mạnh, phát triển nhà ở nói chung và nhà ở cho người thu nhập thấp nói riêng là chủ trương của Đảng và Nhà nước. Tuy vậy, từ năm 2021 đến nay, cả nước mới có 679 dự án nhà ở xã hội được triển khai (khoảng 623.000 căn), chỉ đạt 48% mục tiêu đến năm 2025. Nhiều địa phương chưa lồng ghép chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội vào quy hoạch 5 năm, còn doanh nghiệp thì thiếu động lực vì mức lợi nhuận 10% là quá thấp so với biến động chi phí xây dựng.
Ngoài ra, tiến độ chậm do vướng pháp lý, thiếu hỗ trợ giải phóng mặt bằng, thiếu ngân sách cho bồi thường, tái định cư cũng là điểm nghẽn lớn. Đặc biệt, người dân thu nhập thấp, nhất là lao động tự do, khó tiếp cận vốn vay mua nhà vì không có hướng dẫn xác nhận thu nhập, trong khi chỉ được vay tối đa 80% giá trị căn hộ.
Theo Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (Ngân hàng Nhà nước), thách thức lớn nhất hiện nay là xác định được các dự án có mức giá phù hợp với người thu nhập thấp, đặc biệt là giới trẻ, để đảm bảo khả năng chi trả thực tế. Do đó, sự phối hợp chặt chẽ giữa các địa phương và hệ thống ngân hàng trong việc cung cấp đòn bẩy tài chính sẽ là chìa khóa giúp hiện thực hóa mục tiêu “an cư lạc nghiệp”.
Vấn đề sở hữu nhà ở, nhất là nhà ở xã hội cho người trẻ, không chỉ cần đến nỗ lực cá nhân và đòn bẩy tài chính hợp lý, mà còn đòi hỏi chính sách đồng bộ, tháo gỡ từ gốc để tạo ra môi trường tiếp cận công bằng và bền vững.
