Người thầy 35 năm lặng lẽ xóa mù chữ cho người lớn tuổi vùng đầm phá Huế

Ông Trần Văn Hòa, sinh năm 1960, dù không được học hành bài bản như những người khác, đã trở thành một biểu tượng của lòng nhân ái và sự hiếu học tại khu vực đầm phá Tam Giang (xã Phú An, huyện Phú Vang cũ - nay là phường Mỹ Thượng, TP Huế).

35 năm qua, cùng với lớp học tình thương của mình, ông Hòa đã đi qua bao ký ức của người dân nơi đây, đặc biệt là với hàng trăm người mù chữ, không có điều kiện để đến trường.

Sau khi hoàn thành quá trình học tập “chắp vá” của mình, vốn bị dở dang do hoàn cảnh gia đình khó khăn vào những năm thập niên 70 của thế kỷ trước, ông Hòa nhận thấy cuộc sống người dân quê nhà suốt ngày lênh đênh sóng nước, nhiều trẻ em và người lớn mù chữ. Tháng 6/1990, ông đã quyết định dựng một căn chòi sát bên nhà và mở lớp dạy xóa mù chữ miễn phí cho người dân trong vùng.

Ban đầu, ông chỉ nhận trẻ em có hoàn cảnh khó khăn để dạy học, nhưng sau đó, ông nhận ra cần phải dạy chữ cho cả bố, mẹ của các em. Vì thế, ông Hòa đã vận động thêm phụ huynh, những người lớn tuổi, đặc biệt là chị em phụ nữ vào lớp học để dạy chữ.

Vượt qua nỗi lo mưu sinh để tìm đến con chữ

Việc đưa con chữ đến với người lớn tuổi vùng đầm phá chưa bao giờ là dễ dàng. Thầy giáo làng này đã gặp rất nhiều khó khăn trong việc vận động bà con đi học bởi cuộc sống ở đây khó khăn, người dân quanh năm chỉ biết sống với nghề chài lưới. Nhiều gia đình có 2 đến 3 thế hệ sinh sống từ đời này qua đời khác trên mặt nước, cuộc sống khổ cực, và họ chỉ có một suy nghĩ duy nhất trong đầu là làm gì để có được cái ăn, cái mặc qua ngày.

Vào những năm ở thập niên 90 của thế kỷ trước, lúc người dân ở thôn chưa có điện, có nước máy để sử dụng, quãng đường từ thôn đến trường học quá xa. Thương cho những người học trò lớn tuổi vất vả, ông quyết định thuê khoảng sân của một gia đình cách nhà 3km, xin một vài bộ bàn ghế cũ, một chiếc bảng viết phấn. Cứ thế, lớp xoá mù cho khoảng 20 người lớn tuổi của xã được ra đời.

Kỷ niệm đáng nhớ nhất trong 35 năm dạy học của ông Hòa chính là câu hỏi của một học trò tham gia lớp học tình thương vào năm 1995: “Biết chữ, lúa có lên nhanh, có bắt được nhiều cá hơn không thầy?”. Câu hỏi ngây thơ này phản ánh thực tế rằng thời điểm đó, nhiều người trong số họ, khi được vận động đến lớp, vẫn chưa hiểu được tầm quan trọng của việc học.

Thấu hiểu những ước mơ lớn lao của người dân địa phương về việc được đi học và nâng cao nhận thức, và mong muốn trở thành một người thầy giáo thực thụ, năm 2006, ông Hòa đã đi học lại cấp bậc THPT.

Sau khi lấy được tấm bằng bổ túc lớp 12 vào năm 2008, ông học thêm 3 tháng nghiệp vụ sư phạm để nâng cao kỹ năng dạy học của mình.

Để hỗ trợ công việc ý nghĩa của ông Hòa, năm 2000, Tổ chức ACWP – Hoa Kỳ thông qua chính quyền địa phương đã tài trợ vốn, xây dựng căn nhà cấp 4, với diện tích là 30m2 làm điểm trường cho ông Hòa dạy học.

Con chữ đem lại tự tin và thay đổi nhận thức

Vì là lớp xoá mù chữ nên ông Hòa chỉ dạy môn tiếng Việt và Toán học từ lớp 1 đến lớp 4, với mục tiêu giúp bà con biết đọc thông viết thạo. Suốt quãng đời dạy học miễn phí của mình, ông Hòa cứ mãi đau đáu với suy nghĩ phải làm mọi cách để nâng cao dân trí cho bà con trong vùng.

Tính đến nay, “thầy Hoà” là người duy nhất ở vùng Phú Vang (cũ) mở lớp học tình thương này. Nhờ có sự nỗ lực không ngừng từ ông Hoà suốt hơn 30 năm qua, những suy nghĩ có phần bình dị khi chưa hiểu được lợi ích từ việc biết chữ, biết số của bà con vùng sông nước giờ đây đã có sự thay đổi.

Thành công lớn nhất của “thầy Hòa” theo nhiều người nhận xét, chính là việc thay đổi nhận thức của thế hệ lớn tuổi, giúp họ tìm thấy sự tự tin trong cuộc sống.

Minh chứng rõ ràng nhất là chị Nguyễn Thị Mùi, học sinh tại lớp học tình thương, chia sẻ, do biết chữ viết đã giúp chị tự tin tham gia những buổi tuyên truyền về các phương thức canh tác của chính quyền, bởi giờ đây chị không còn bị “giặc dốt” làm phiền nữa. Chị Mùi cũng khẳng định quyết tâm cho 6 người con của mình học tới nơi tới chốn dù có khó khăn mấy.

Có lẽ, từ những ngày đầu vận động bà con và trẻ nhỏ đi học tới giờ, ông Hòa cũng không thể nghĩ rằng sẽ có nhiều em thành công rực rỡ. Như anh Nguyễn Trọng Ngọc hiện đang sinh sống ở Canada hay Nguyễn Văn Muống, cậu học trò nghèo từ lớp học của thầy Hòa, trở thành sinh viên ngành Công nghệ sinh học, Đại học Bách khoa Đà Nẵng nay đã ra trường có công việc tốt…

Bỏ thời gian và công sức dạy xoá mù chữ hơn 30 năm nay, ông Hòa chưa bao giờ nhận một đồng tiền trợ cấp. Khi được hỏi, ông Hòa vẫn vui vẻ đáp rằng ông không nhận trợ cấp, chỉ muốn dạy học cho người dân ở đây đến khi nào sức khoẻ không cho phép thì dừng. Ông chia sẻ: “Tôi học hành chắp vá như này cũng không mong gì hơn, chỉ mong người dân trong làng, từ người già đến trẻ nhỏ biết đọc, biết viết, xóa nạn mù chữ”.