Người “thắp lửa” đổi thay nơi vùng trũng giáo dục

Gần 30 năm gắn bó với sự nghiệp “trồng người”, Nhà giáo ưu tú Mai Thị Bích Nguyện, Hiệu trưởng Trường TH và THCS An Vũ (xã Phụ Dực, Hưng Yên), vẫn giữ trong mình ngọn lửa nghề rực sáng như ngày đầu đứng lớp.

Dấu ấn người thủ lĩnh dám nghĩ, dám làm

Tốt nghiệp Trường Sư phạm, năm 1995, cô giáo trẻ Mai Thị Bích Nguyện về công tác tại Trường THCS An Bài (huyện Quỳnh Phụ, Thái Bình cũ). Trong ký ức của đồng nghiệp, hình ảnh cô giáo nhỏ nhắn, ngày ngày đạp xe hơn 50 km từ xã An Vũ đến thành phố Thái Bình (cũ) để theo học chương trình đại học trong suốt ba năm (1997–1999) vẫn in đậm đến hôm nay.

Không chỉ hoàn thành tốt việc học, cô còn giảng dạy xuất sắc và được tôn vinh là một trong những “viên phấn vàng” tiêu biểu của nhà trường. Cô trở thành tấm gương sáng được tuyên dương trong lễ đón nhận danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới của trường.

Năm 2013, cô Nguyện được điều động về làm Hiệu trưởng Trường THCS An Vũ (nay là Trường TH và THCS An Vũ) – ngôi trường khi đó được xem là điểm yếu của ngành giáo dục huyện Quỳnh Phụ ngày ấy. Cơ sở vật chất nghèo nàn, phòng học xuống cấp, học sinh khá giỏi chuyển đi nơi khác, đội ngũ giáo viên ít người đạt chuẩn… là những khó khăn khiến cô trăn trở.

“Thời điểm ấy, tôi mang trong mình quyết tâm duy nhất là phải cải thiện cơ sở vật chất, nâng chất lượng dạy và học, giúp học sinh An Vũ được học ở môi trường an toàn, hiện đại hơn", cô Nguyện chia sẻ.

Nhận nhiệm vụ tại một ngôi trường khó khăn, cô Nguyện bắt đầu từ việc xây dựng tinh thần đoàn kết trong Chi bộ và Hội đồng sư phạm. Cô kiên trì động viên, khơi dậy lòng yêu nghề, sự tự tin của đội ngũ giáo viên, đồng thời đề ra phương châm “đổi mới từ chính bản thân mình”.

Cô trực tiếp gõ cửa từng cơ quan, doanh nghiệp, từng người con xa quê thành đạt để vận động hỗ trợ xây dựng trường. Nhờ tinh thần kiên trì và quyết liệt ấy, cơ sở vật chất của trường dần được cải thiện; khuôn viên xanh – sạch – đẹp, lớp học khang trang, thiết bị dạy học được bổ sung.

Theo cô Nguyện, chất lượng giáo dục phụ thuộc vào bốn yếu tố: đội ngũ, cơ sở vật chất, học sinh đầu vào và công tác quản lý; trong đó, công tác quản lý giữ vai trò quyết định. Người đứng đầu phải gương mẫu, công tâm, dám hy sinh, biết phát huy trí tuệ tập thể và tạo đồng thuận trong đơn vị.

Từ quan điểm ấy, cô chú trọng xây dựng môi trường dân chủ, minh bạch, thực hiện thi đua khoa học, công bằng, khách quan. Các cuộc họp chuyên môn được tổ chức tinh gọn, tập trung vào việc phân tích, tìm giải pháp nâng cao chất lượng dạy học. Cô đặc biệt nhấn mạnh việc ứng dụng công nghệ trong giảng dạy, coi đây là chìa khóa để bắt nhịp với xu thế giáo dục hiện đại.

Những nỗ lực bền bỉ đã mang lại kết quả ngoài mong đợi. Từ chỗ là “vùng trũng”, Trường THCS An Vũ đã trở thành điểm sáng về chất lượng giáo dục của huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình cũ. Chi bộ nhà trường nhiều năm liền đạt danh hiệu “Trong sạch, vững mạnh”, được công nhận là điển hình “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”.

Nhà giáo say mê nghiên cứu khoa học

Không chỉ là một nhà quản lý tận tâm, cô Nguyện còn là người truyền cảm hứng nghiên cứu khoa học trong trường học. Từ niềm đam mê sáng tạo, cô đã cho ra đời nhiều mô hình, phần mềm hữu ích, góp phần đổi mới phương pháp giảng dạy và quản lý giáo dục.

Cô là tác giả của phần mềm độc quyền “Từ điển tiếng Việt đồng âm, đồng nghĩa, trái nghĩa” – công trình đầu tiên ở Việt Nam theo hướng ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học môn Ngữ văn. Sản phẩm này giúp học sinh tra cứu, học tập sinh động hơn, đồng thời hỗ trợ giáo viên trong soạn giảng.

Phần mềm đã giúp cô đoạt Giải Nhất Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật toàn quốc năm 2013, nhận Giải thưởng của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) và danh hiệu “Nữ sáng chế xuất sắc nhất năm 2013”.

Hai năm sau, cô vinh dự là một trong 10 phụ nữ được trao Giải thưởng Phụ nữ Việt Nam (2014); năm 2017 cô được vinh danh trong Chương trình Tự hào phụ nữ Việt Nam – phần thưởng xứng đáng cho những nỗ lực không ngừng nghỉ.

Không dừng lại ở đó, năm 2022, cô lại gây ấn tượng với đề tài “Phần mềm theo dõi và đánh giá thi đua trong các cơ sở giáo dục”, giúp công tác thi đua trở nên khoa học, minh bạch và dễ theo dõi. Phần mềm này đoạt Giải Nhất Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật toàn quốc lần thứ XIII, được ứng dụng rộng rãi tại nhiều trường học.

Tiên phong xây dựng “lớp học thông minh”

Trong công tác giảng dạy tại địa phương, cô Nguyện là người tiên phong đưa mô hình phòng học thông minh vào trường học – mô hình đầu tiên tại tỉnh Thái Bình cũ. Các lớp học được trang bị bảng điện tử, hệ thống âm thanh, wifi, máy tính xách tay kết nối đồng bộ, giúp việc dạy và học trở nên linh hoạt, sinh động.

Nếu như trước kia giáo viên là trung tâm của bài giảng thì giờ đây, học sinh mới là chủ thể của quá trình học tập. Cô Nguyện nhận định: “Phòng học thông minh giúp tiết kiệm thời gian, khơi dậy hứng thú học tập, tăng cường tư duy độc lập và sáng tạo của học sinh.”

Từ mô hình lớp học thông minh, các cơ sở giáo dục trên địa bàn huyện Quỳnh Phụ cũ đã triển khai kế hoạch “giáo dục thông minh – tiến tới trường học thông minh”. Đây là bước đi táo bạo, thể hiện tầm nhìn đổi mới của người lãnh đạo tâm huyết.

Tháng 8 năm 2022, cô Nguyện được bổ nhiệm giữ chức Phó Trưởng phòng, rồi Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Quỳnh Phụ từ năm 2024. Ở cương vị mới, cô tiếp tục phát huy tinh thần đổi mới, xây dựng nhiều mô hình giáo dục tiên tiến, thúc đẩy chuyển đổi số trong toàn ngành.

Ngày 1/7/2025, sau khi bộ máy chính quyền 2 cấp chính thức đi vào hoạt động theo chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính các cấp, cô Nguyện lại trở về Trường TH-THCS An Vũ, nơi cô từng gắn bó và làm nên những đổi thay kỳ diệu, tiếp tục giữ cương vị Hiệu trưởng.

Dù ở bất cứ vị trí nào, Nhà giáo Ưu tú Mai Thị Bích Nguyện vẫn giữ tâm niệm giản dị “Còn sức là còn cống hiến, còn học trò là còn gieo hạt giống yêu thương”.

Đối với cô, phần thưởng lớn nhất không phải là bằng khen hay danh hiệu, mà chính là ánh mắt hạnh phúc của học sinh khi được học trong môi trường tốt hơn, là niềm tin yêu của đồng nghiệp khi cùng nhau vun đắp cho sự nghiệp trồng người.

Người phụ nữ nhỏ bé ấy đã và đang viết nên câu chuyện đẹp về một người thầy tận tụy, một nhà lãnh đạo dám nghĩ, dám làm, một tấm gương sáng về tinh thần đổi mới, sáng tạo trong giáo dục Hưng Yên hôm nay.