Điều đáng nói là các loại nước rửa bát trôi nổi này tồn dư hóa chất độc hại trên bát đĩa, khó rửa sạch hóa chất, có loại lại thiếu hóa chất tẩy rửa do ăn bớt nguyên liệu. Hệ quả là sau vài lần rửa loại nước rửa bát tự chế thì da tay ngứa ngáy, bong tróc.
Bát nháo thị trường “nước rửa bát tự chế”
Trên nhiều tuyến phố Hà Nội gần đây xuất hiện những chiếc xe đạp bán rong chất đầy các chai nước rửa bát giá rẻ giật mình. Những loại nước rửa bát "3 không" (không rõ nguồn gốc, không công bố chất lượng sản phẩm, không nhãn mác) đang là mặt hàng được nhiều hàng quán ưa dùng vì chúng rẻ, lại tẩy nhanh chất bẩn. Nhưng ẩn sau những sản phẩm nước rửa bát tự chế này là mối lo về sự nguy hại, các chất độc hại của nó đối với sức khỏe con người.
Khảo sát tại một số chợ đầu mối trên địa bàn Hà Nội như phố Hàng Gà, Đồng Xuân, Hà Đông... thì các sản phẩm này được bày bán tràn lan. Sản phẩm có màu xanh hoặc màu vàng đặc trưng. Với những loại nước rửa chén bát nhãn hiệu có tiếng, người tiêu dùng phải mua với giá khoảng 15.000 đồng/chai (gần 800ml). Trong khi đó, với loại nước rửa bát tự chế trôi nổi thì chỉ cần từ 18.000-20.000 đồng là có ngay một chai loại 5l.
Tại phố Hàng Gai bày bán hàng chục mẫu nước rửa bát tự chế xếp la liệt dưới đất. Nào là nước rửa màu xanh, rửa xe màu vàng, rửa sàn màu đỏ, rửa bồn cầu màu trắng tinh... tất cả đều rẻ. Khi PV hỏi mua nước rửa bát, anh Q - chủ một cửa hàng bán nước rửa chén ở phố này lấy ra chục can đủ mọi thể loại to nhỏ, màu sắc, thành phần khác nhau. Giá nước rửa bát loại 5 lít/can là 20.000 đồng, lấy nhiều thì giá càng rẻ hơn.
|
| Nước rửa bát trôi nổi giá rẻ trên thị trường. |
Theo quan sát, những chai nước rửa bát tự chế này đa phần là không có nhãn mác ghi thành phần, tên công ty, hạn sử dụng. Khi thắc mắc thì chủ quán vô tư nói muốn dán nhãn thì thêm tiền, mua rẻ rồi còn bày đặt thắc mắc, “nhiều người mua sử dụng có sao đâu?”.
Chỉ ít phút có mặt tại đây, chúng tôi đã chứng kiến cảnh khách nườm nượp ra vào mua nước rửa bát. Cứ chốc chốc lại có chiếc xe máy đỗ xịch rồi quay ra với vài can hóa chất màu xanh. Một xe chở bán rong cho biết: “Mình chuyên chở thuê cho một cơ sở đến giao cho các nhà hàng và nếu bắt mối được ở khác khu công nghiệp như: Khu công nghiệp ở Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội...
Nước rửa bát trôi nổi giá rẻ trên thị trường thì sẽ được cắt hoa hồng cao vào cuối tháng. Thử tính mà xem, một công ty có hàng nghìn người, ăn uống nhiều, nếu dùng loại nước rửa chén thông thường thì dùng bao nhiêu cho đủ, người ta tiết kiệm hoặc ăn bớt bằng cách mua nước rửa bát tự pha chế, bởi giá chỉ bằng 1/3 loại nước rửa bát thường.
Chị Loan, một nhân viên rửa bát tại một nhà hàng ở Gia Lâm cho hay, nhà hàng sử dụng loại nước rửa bát không rõ nguồn gốc với giá khoảng 25.000 đồng loại 5 lít. Khi dùng mà không đeo găng tay, chỉ tháng là tay sẽ bị lở, bong da, các móng tay bị bào mòn làm tay bị đau nhức... Hay chị Hoàng Thị Yên (Nam Định) bị dị ứng nước rửa bát khá nặng khiến bàn tay đau đớn không thể làm được bất kỳ việc gì trong nhà.
Trước đó, chị thấy có người đi dạo bán nước rửa bát giá rẻ nên mua, nhưng dùng có vài lần da tay đã bong tróc, ngứa ngáy. Ngoài những loại nước rửa chén “ba không” được các nhà hàng ưa chuộng trên thì trên khắp các diễn đàn, mạng xã hội còn lan truyền loại nước rửa bát tự chế đươc quảng cáo làm từ thành phần tự nhiên như cam, quýt, xả... bán với giá thành cao, thậm chí gấp nhiều lần nước rửa bát được cấp phép.
Đánh vào tâm lý “chuộng đồ tự nhiên”, nhiều cơ sở sản xuất trôi nổi đóng thành những chai nhỏ hơn và thêm một vài “hương liệu cam, quýt, xả, chanh” và bán rất đắt nhưng vẫn được nhiều chị em phụ nữ tin tưởng và mua dùng.
Với nhiều người tiêu dùng, không phải ai cũng hiểu hết thành phần hóa học có trong chai nước rửa bát thông thường chứ chưa nói đến những loại nước rửa trôi nổi ngoài thị trường. Đặc biệt khi nghe quảng cáo “ngon ngọt” rằng chế từ thành phần tự nhiên không độc hại, nhiều người còn vô tư chỉ tráng lại qua loa cho xong. Thực tế khi đọc kỹ những lời quảng cáo của sản phẩm tẩy rửa, người tiêu dùng có thể phát hiện những điều phi lý.
Nhiều sản phẩm nước tẩy rửa được quảng cáo là “đa năng”, “thành phần tự nhiên”, có thể sử dụng để làm vệ sinh cho nhiều vật dụng trong nhà, có tác dụng diệt khuẩn, sát trùng, đuổi côn trùng đến... 99,9% hoặc vừa diệt khuẩn vừa tẩy vết bẩn, khử mùi (nhà bếp, phòng tắm, bồn tắm, bồn cầu, sàn nhà), tẩy trắng quần áo...
Thế nhưng khó hiểu ở chỗ, mặc dù có tác hại ghê gớm như vậy nhưng hầu như sản phẩm nào cũng ghi “không hại da tay”, thậm chí là “không gây hại gì cho người sử dụng”, “an toan tuyệt đối”, “chỉ cần xả một lần”... là điều rất phi lý.
Ảnh hưởng đến gan, thận, ruột, lâu ngày có thể gây ung thư
Ông Ngô Huy Du (Hội Khoa học Kỹ thuật Phân tích Hóa lý và Sinh học Việt Nam) cho biết, nước rửa chén bát của những hãng có tên tuổi và được đăng ký tiêu chuẩn chất lượng thường sử dụng hóa chất có tác dụng tẩy sạch là Na-LAS.
Trong khi đó, nước rửa chén bát không nguồn gốc sử dụng kiềm là chủ yếu do giá thành của kiềm rẻ bằng 1/7 giá thành của Na-LAS. Do được pha chế kiểu "ngẫu hứng", nên ngay cả các "nhà sản xuất chui" cũng không thể đảm bảo được rằng mẻ hàng này với mẻ hàng sau là y như nhau.
“Điều nguy hiểm là nếu lượng kiềm vượt quá mức cho phép sẽ làm chén bát nhớt và phải rửa thật nhiều nước mới có thể sạch được. Nhưng trong thời buổi nước sạch vừa thiếu vừa yếu, lượng bát đĩa bẩn tống ra để rửa tới hàng trăm cái, lại phải rửa thật nhanh để còn quay vòng cho khách có bát đĩa ăn tiếp khiến cho việc rửa tráng trở nên đại khái đi nhiều” – ông Du nói.
|
| Chai nước rửa bát tự chế quảng cáo có thành phần thiên nhiên. |
Theo ông Nguyễn Xuân Lãng, Trưởng Chai nước rửa bát tự chế quảng cáo có thành phần thiên nhiên phòng Phân tích và Kiểm tra môi trường, Viện Hóa học Công nghiệp Việt Nam, các hóa chất sử dụng để làm nước rửa chén bát gồm có chất tẩy rửa, chất làm đông, chất thơm... Ngoài ra còn có một số phụ gia làm mềm và phẩm màu.
“Nước rửa chén bát đạt chuẩn sử dụng chủ yếu màu thực phẩm. Nhưng để hạ giá thành sản phẩm, người pha chế thủ công thường sử dụng phẩm màu công nghiệp nhập từ Trung Quốc. Nếu các loại phẩm màu được pha chế không đúng liều lượng sẽ độc hại vô cùng”, ông Lãng nhấn mạnh.
Nếu áp dụng theo đúng công thức pha chế với một tỷ lệ hóa chất thích hợp, nước rửa bát an toàn cho người sử dụng. Tuy nhiên, với những loại nước rửa chén bát “vô danh tính” thì việc đảm bảo hàm lượng các hóa chất là không thể kiểm soát được, nhất là khi chúng được pha chế trong điều kiện thủ công và người pha chế không có chuyên môn.
Với các loại hóa chất được pha chế một cách vô tội vạ, không đúng thành phần liều lượng, khi tiếp xúc trực tiếp sẽ gây viêm da. Khi các hóa chất này ngấm vào cơ thể, chúng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến gan, thận, ruột, lâu ngày có thể gây ung thư. Nhiều lần các nhà khoa học đã cảnh báo và khuyến cáo các bà nội trợ tuyệt đối không sử dụng nước rửa bát “3 không” vì nếu ăn phải thức ăn đựng trong bát đĩa rửa chưa sạch, chất Natri hiđroxit sẽ tác động xấu đến dạ dày, ăn mòn miệng, làm chức năng của hệ men tiêu hóa bị suy giảm, nặng còn gây thủng ruột.
Để đảm bảo sức khỏe cho bản thân, các chị em tuyệt đối không mua nước rửa chén bát hàng rẻ tiền, hàng không nhãn mác mà nên mua nước rửa bát có thương hiệu nổi tiếng, đạt tiêu chuẩn quốc tế ở những cửa hàng uy tín.
