Tại Lâm Đồng, việc triển khai Tiểu dự án 1, Dự án 5 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2025 (Chương trình MTQG 1719) đang mang lại nhiều đổi thay rõ nét cho hệ thống các trường phổ thông dân tộc nội trú. Nhiều ngôi trường trước đây còn tạm bợ, nay được xây mới, nâng cấp khang trang, tạo môi trường học tập tốt hơn cho học sinh vùng sâu, vùng xa.
Ngôi nhà thứ 2 của học sinh dân tộc nội trú
Trường Phổ thông Dân tộc nội trú Hàm Thuận (xã Hàm Thuận, tỉnh Lâm Đồng) là “ngôi nhà chung” của hơn 250 em học sinh thuộc các dân tộc Cơ Ho, Chăm, Gia Rai, Raglai, Tày, Kinh… trên địa bàn Hàm Thuận Bắc (cũ). Hầu hết trẻ đều đến từ những thôn, xã thuần đồng bào, cách xa trung tâm huyện hàng chục cây số.
Nhờ nguồn lực từ chương trình mục tiêu quốc gia, cơ sở vật chất của trường ngày càng được hoàn thiện. Hiện trường có 8 phòng học, phòng chức năng với đầy đủ thiết bị dạy học hiện đại; khu nội trú rộng hơn 8.000m2 gồm ký túc xá, nhà ăn và khu sinh hoạt tập thể khang trang, sạch sẽ. Mỗi phòng ở được bố trí giường tầng, tủ cá nhân và khu vệ sinh riêng, đảm bảo sinh hoạt tiện nghi cho học sinh xa nhà.
Hiệu trưởng Nguyễn Hữu Sinh cho biết: “Trước đây, trường còn thiếu thốn nhiều, học sinh phải học chung dụng cụ, phòng ở chật hẹp. Giờ đây, nhờ được đầu tư, các em yên tâm ăn ở, học tập. Nhiều năm liền, tỷ lệ học sinh đỗ vào lớp 10 đạt 100%. Năm học 2025 – 2026, trường tiếp tục được phân bổ gần 1 tỷ đồng để mua sắm trang thiết bị và đồ dùng học tập, phục vụ tốt hơn cho công tác giảng dạy”.
Bên cạnh đó, các em đến trường học tập còn được hỗ trợ về gạo, tiền đi lại, sinh hoạt. Nhiều em coi trường là ngôi nhà thứ hai của mình.
Em Ka Linh, học sinh lớp 9, chia sẻ: “Nhà em cách trường 40km đi học xa rất vất vả, nếu không có trường nội trú chắc em không học được hết lớp 9 như bây giờ. Từ ngày được ở nội trú, em có chỗ ăn ở. Ngoài việc học, cuối tuần, em còn được chơi thể thao và sinh hoạt văn nghệ".
Còn tại Trường Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh Lâm Đồng, từ một ngôi trường từng thiếu thốn đủ bề, đặc biệt là thiết bị cho các môn thực hành, giờ đây nơi này như được “thay áo mới” nhờ nguồn đầu tư gần 5 tỷ đồng từ chương trình MTQG.
Những dãy phòng học rộn ràng hơn khi từng chiếc máy tính để bàn, laptop, tivi thông minh được lắp đặt đồng loạt. Trong lớp học sáng đèn, hình ảnh, âm thanh, video minh họa sống động khiến mỗi tiết học trở thành một hành trình khám phá mới. “Các em giờ không chỉ nghe thầy cô giảng, mà còn được nhìn, được trải nghiệm trực quan. Điều đó giúp việc học trở nên dễ hiểu và hứng thú hơn rất nhiều”, cô Đỗ Thị Trang, giáo viên nhà trường, chia sẻ.
Song song với đầu tư công nghệ, nhà trường còn chú trọng rèn luyện kỹ năng thực hành cho học sinh. Các phòng thí nghiệm được bổ sung đầy đủ dụng cụ, giúp các em tự tay tiến hành thí nghiệm, củng cố kiến thức đã học. Mỗi tiết học giờ đây không còn là những trang sách khô khan, mà là giờ khám phá đầy hứng khởi, nơi học sinh được “chạm tay vào khoa học”.
Sân chơi thể thao của trường cũng khoác màu áo mới. Hàng trăm quả bóng rổ, bóng chuyền, bóng đá cùng bàn bóng bàn, lưới cầu lông được trang bị, tạo nên một không gian rèn luyện năng động. Giờ ra chơi, tiếng cười nói vang khắp sân trường, ánh mắt các em ánh lên niềm vui được học, được chơi trong môi trường đầy đủ, an toàn.
Em Tạ Thị Thu Ngân, học sinh lớp 8, bộc bạch: “Trước đây, lớp em phải dùng chung máy tính, nhiều lúc chờ đến lượt mới được thực hành. Giờ thì mỗi bạn đều có thiết bị riêng, học dễ hơn nhiều”.
Nâng cao chất lượng giáo dục
Thực tế cho thấy, từ nguồn lực của các chương trình MTQG, hàng loạt ngôi trường vùng sâu, vùng xa của Lâm Đồng đang khoác lên diện mạo mới khang trang, hiện đại, tràn đầy sức sống. Không chỉ thầy trò yên tâm giảng dạy, học tập, mà phụ huynh cũng thêm tin tưởng khi con em mình được học trong môi trường đầy đủ, an toàn.
Chia sẻ của thầy Lương Đào Quốc Dũng, Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh Lâm Đồng: “Nhờ nguồn vốn của chương trình Mục tiêu quốc gia 1719 mà các em có thêm nhiều thiết bị học tập. Nhờ môi trường học tập, sinh hoạt đầy đủ, nhiều em đã coi trường là ngôi nhà thứ 2. Sắp tới, trường còn được xây mới ký túc xá và một số hạng mục khác từ nguồn vốn ngân sách địa phương. Đây là sự động viên lớn để thầy và trò tiếp tục nỗ lực”.
Theo Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Lâm Đồng, giai đoạn 2021 - 2025, tổng nguồn kinh phí bố trí (ngân sách trung ương và đối ứng của địa phương) thực hiện chương trình MTQG địa bàn tỉnh Lâm Đồng sau sáp nhập là 3.086 tỷ đồng. Kết quả giải ngân cập nhật đến hết tháng 6/2025 là 2.129 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 69% kế hoạch. Trong đó, giải ngân của các tỉnh trước khi sáp nhập như sau: Lâm Đồng: 742 tỷ đồng; Đắk Nông: 1.015 tỷ đồng; Bình Thuận: 371 tỷ đồng.
Nhờ nguồn vốn này, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học ngày càng hoàn thiện đã góp phần giữ chân học sinh đến trường, hạn chế tình trạng bỏ học tại vùng khó khăn. Đây cũng là nền tảng để Lâm Đồng nói riêng và các địa phương miền núi nói chung hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững, nâng cao dân trí, đào tạo nguồn nhân lực tại chỗ, tạo chuyển biến tích cực về kinh tế xã hội.
Sau gần 5 năm triển khai Chương trình mục tiêu 1719, hiện 100% số xã trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng có đường giao thông kiên cố nối với khu vực trung tâm; 98% thôn, bản có đường giao thông bằng bê tông hoặc cấp phối; 100% xã có trạm y tế; 99,8% hộ dùng điện; 96% hộ sử dụng nước hợp vệ sinh. Tỷ lệ giảm nghèo đạt bình quân 2% - 3%/năm, thu nhập bình quân của hộ nghèo tăng 2,5 lần.
