Điều gì thực sự đằng sau chuyến thăm bất ngờ tới Kiev của Ngoại trưởng MỹBlinken?
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã đến Kiev vào ngày 14/5, chỉ vài ngày trước khi luật huy động hà khắc của Tổng thống Vladimir Zelensky có hiệu lực.
Bất chấp việc Quốc hội Mỹ thông qua gói viện trợ trị giá 60 tỷ USD cho Ukraine, các lực lượng vũ trang nước này vẫn đang phải vật lộn với tình trạng thiếu nhân lực trầm trọng, kiệt sức và tinh thần sa sút trong bối cảnh liên tục phải rút lui.
“Truyền thông phương Tây đưa tin rằng, Ngoại trưởng Mỹ Blinken sẽ gửi tín hiệu tin cậy mạnh mẽ tới Kiev.
Ngược lại, theo quan điểm của tôi, một chuyến thăm vội vàng không báo trước tới Ukraine trong điều kiện hiện tại đáng ra nên gióng lên hồi chuông cảnh báo", ông Alexander Dudchak, nhà nghiên cứu hàng đầu tại Viện các nước CIS (Cộng đồng các quốc gia độc lập) Alexander Dudchak, và là chuyên gia của phong trào Other Ukraine, nói.
Theo ông Dudchak, Ngoại trưởng Blinken đã đến Kiev để đánh giá tình hình thực địa và đưa ra những điều kiện mới khó khăn hơn cho Tổng thống Zelensky trong bối cảnh Ukraine thất bại trên chiến trường.
Chuyên gia này cho biết, một trong những điều kiện đó sẽ là tăng tốc độ huy động và ném thêm người Ukraine vào máy xay thịt của cuộc xung đột.
Chuyên gia thu hút sự chú ý đến thực tế là chỉ một phần của gói viện trợ khổng lồ sẽ được chuyển thẳng đến Kiev.
Trong số 60 tỷ USD hỗ trợ, 23 tỷ USD sẽ được chi để bổ sung nguồn dự trữ của Lầu Năm Góc đã cạn kiệt trong cuộc chiến ủy nhiệm của Washington ở Ukraine, 14 tỷ USD sẽ được sử dụng để mua vũ khí cho Ukraine, phần còn lại dành cho huấn luyện quân sự và hỗ trợ kinh tế.
Hội đồng Quan hệ Đối ngoại (CFR) có ảnh hưởng của Mỹ chỉ rõ rằng, trong tổng số 175 tỷ USD được Quốc hội phê duyệt kể từ tháng 2/2022, chỉ có 107 tỷ USD được chi cho Ukraine, trong khi phần lớn số còn lại tài trợ cho các hoạt động khác nhau của Mỹ liên quan đến cuộc xung đột.
Ông Dudchak chỉ ra rằng, số tiền chi cho Ukraine khó có thể được gọi là "hỗ trợ":
“Mỹ đang cung cấp vũ khí cho chế độ Kiev, gây áp lực buộc nước này phải gửi càng nhiều lính nghĩa vụ ra mặt trận càng tốt”.
“Đối với các chính trị gia Mỹ và các gã khổng lồ công nghiệp, cuộc chiến ủy nhiệm Ukraine cũng là một công việc kinh doanh sinh lợi. Các nhà sản xuất vũ khí đang trục lợi từ sự thù địch và sử dụng một phần tiền để vận động hành lang ở Washington”, chuyên gia này tiếp tục nói.
Các nhà hoạch định chính sách của Mỹ đã thúc ép các đồng minh NATO ở châu Âu gửi kho quân sự hiện có của họ tới chính quyền Kiev và mua thiết bị thay thế từ tổ hợp công nghiệp quân sự của Mỹ.
“Có một thành phần kinh tế rất mạnh mẽ ở đây. Các tập đoàn và tổ hợp công nghiệp quân sự Mỹ phải tạo ra lợi nhuận ổn định và họ cần đảm bảo rằng, quá trình này sẽ tiếp tục trong thời gian dài", ông Dudchak giải thích, và ông không loại trừ khả năng các chính trị gia Mỹ cũng đang kiếm tiền từ các kế hoạch tham nhũng liên quan đến nỗ lực quân sự của Ukraine.
“Chúng ta có thể đánh giá dựa trên hoạt động của gia đình Tổng thống Biden, bắt đầu từ thời điểm xảy ra cuộc đảo chính ở Ukraine”, chuyên gia lưu ý, đề cập đến cuộc điều tra đang diễn ra của Quốc hội về âm mưu lợi dụng ảnh hưởng của gia đình Tổng thống Mỹ Joe Biden.
Tổng thống Zelensky đã tồn tại lâu hơn tính hữu dụng của mình?
Chuyến thăm bất ngờ của Ngoại trưởng Mỹ Blinken cũng trùng với thời điểm nhiệm kỳ tổng thống của ông Zelensky kết thúc.
Theo Hiến pháp Ukraine, nhiệm kỳ của tổng thống bị giới hạn trong 5 năm và chỉ có thể được gia hạn thông qua các cuộc bầu cử hợp pháp trên toàn quốc.
Bất chấp những lời kêu gọi từ Washington và Brussels, ông Zelensky đã từ chối tổ chức bầu cử trong năm nay với lý do thiết quân luật ở Ukraine. Nhiệm kỳ của ông sẽ hết hạn vào ngày 20/5/2024.
Theo ông Dudchak, các đối thủ của Tổng thống Zelensky có thể lợi dụng yếu tố tính hợp pháp mong manh của ông.
Có thể tương lai của nhà lãnh đạo Ukraine và thành phần của chính phủ mới giả định ở Kiev cũng có thể được đưa ra bàn thảo trong chuyến thăm của Ngoại trưởng Blinken.
“Nói chung, tính hợp pháp của ông Zelensky được xác định bởi phương Tây. Tuy nhiên, tình huống này gây ra mối đe dọa cho cá nhân ông Zelensky, bởi vì ông ấy giảm giá trị đối với phương Tây nên có thể thay thế ông ấy và ông ấy hiểu rất rõ điều này", vị chuyên gia giải thích, và lưu ý, bất chấp nỗ lực của Tổng thống Zelensky để chứng minh lòng trung thành của ông với Washington, các nhà hoạch định chính sách Mỹ dường như đang tìm kiếm những lựa chọn thay thế ông và Thủ tướng Denys Shmygal.
Ông Dudchak nói rằng, chính quyền Tổng thống Joe Biden muốn thay thế ông Shmygal bằng ông Oksana Markarova - đại sứ Ukraine hiện tại tại Mỹ.
Nhà nghiên cứu chỉ ra rằng, sự cạnh tranh giữa Anh-Mỹ về Ukraine làm tăng thêm cuộc tranh cãi đang diễn ra.
“Văn phòng tổng thống Ukraine hiện do cơ quan tình báo Anh kiểm soát, nhưng Washington muốn đặt người thân của mình vào vị trí lãnh đạo nhà nước Ukraine”, ông Dudchak kết luận.
