Levon Arakelyan đã 44 tuổi khi được vợ yêu cầu đào một kho chứa khoai tây dưới căn nhà của họ ở làng Arinj, thuộc vùng Kotayk, Armenia. Ban đầu, mọi chuyện chỉ là nghĩa vụ nhưng sau khi hoàn thành chỗ để khoai tây với một cái đục, Levon không thể dừng lại.
Ông nói rằng mình nghe thấy một giọng nói bí ẩn yêu cầu tiếp tục đào bới và tạo nên một kiệt tác trong lòng đất. Để có được thành tựu tuyệt vời, Levon đã làm việc 18 giờ mỗi ngày trong suốt 23 năm. Lúc đầu, công việc tiến triển rất chậm nhưng khi Levon đào qua lớp đá bazan màu đen rắn chắc, cách mặt đất vài mét, đến lớp đất mềm thì công việc của ông cũng dễ dàng hơn rất nhiều.
Công trình ngầm của Levon có diện tích tổng cộng 280 mét vuông, sâu 20 mét dưới lòng đất, bao gồm 7 phòng nối liền với nhau bởi một mạng lưới hành lang, cầu thang chạm khắc đá kì công. Các bức tường được trang trí bằng nhiều tác phẩm điêu khắc nghệ thuật, tranh ghép, thậm chí là cả một bàn thờ nhỏ.
Khi mới nhìn vào, hầu như chẳng ai tin Levon đã thực hiện tất cả bằng tay, với búa, đục và không có bất kỳ công cụ hiện đại hỗ trợ nào.
“Chồng tôi ngủ 3 đến 4 giờ mỗi đêm và thực sự đặt cả trái tim lẫn tâm hồn mình vào đó. Nếu không ông đã không thể làm được điều này”, người vợ Tosya Garibyan chia sẻ.
Trong suốt 23 năm đào bới, ông Levon đã đưa ra khoảng 450 xe tải đất đá và tất cả đều được ông chở bằng thùng kim loại hết sức thô sơ. Số đất đá này sau đó đã được đưa cho một công ty địa phương nhằm phục vụ các công trình xây dựng khác nhau.
Levon đã xây đền dưới lòng đất cho tới ngày qua đời vào năm 2008, hưởng thọ 67 tuổi. Ông không qua khỏi vì một cơn đau tim nhưng người vợ tin rằng chính công việc nặng nhọc, thiếu thời gian nghỉ ngơi đã giết chết Levon.
“Ông ấy đã hủy hoại sức khỏe vì cái hố này”, Tosya nói với phóng viên đài Radio Liberty.
Hiện tại, dự án 23 năm của Levon đã trở thành một địa điểm thu hút khách du lịch và vợ ông chính là người điều hành nó. Tầng đầu tiên của ngôi nhà chứa đầy những vật phẩm liên quan tới cuộc đời của ông, bao gồm cả giày, búa, đục, thùng kim loại sử dụng trong suốt nhiều năm. Dù có tới 4 người con gái và 12 người cháu nhưng Tosya cho biết không ai quan tâm tới việc mở rộng ngôi đền dưới lòng đất của cha mình.
