Thời gian gần đây, câu chuyện mập mờ tiền từ thiện do nghệ sĩ đứng ra quyên góp gây xôn xao dư luận. Chuyện sẽ chẳng có gì đáng nói nếu như số tiền ấy được công bố minh bạch, sao kê rõ ràng và kịp thời trong việc cứu trợ.
Nghệ sĩ Hoài Linh “ngâm” tiền từ thiện, chậm giải ngân hàng chục tỉ đồng. Đến khi chuyện vỡ lở mới đưa ra lý do không thuyết phục, khiến cho công chúng mất niềm tin và nhận ra lòng tốt bị lợi dụng.
Tiếp theo đó, hàng loạt nghệ sĩ giải trí như Trấn Thành, Thủy Tiên, Đàm Vĩnh Hưng... cũng liên tục bị yêu cầu minh bạch, bởi nhiều người hoài nghi về số tiền nghệ sĩ quyên góp cho mục đích từ thiện.
Không chỉ để lại một dấu hỏi lớn trong việc làm từ thiện, nhiều nghệ sĩ còn ứng xử “lệch chuẩn” khi có hành động cùng phát ngôn kém… văn hóa.
Nghệ sĩ Đức Hải biến phần khóa quần bò thành khẩu trang, phì phèo điếu thuốc tục tĩu trên mạng xã hội. MC Trác Thuý Miêu xuyên tạc về công tác hỗ trợ phòng, chống dịch, Angela Phương Trinh “xui dại” công chúng cách chữa Covid-19 bằng giun đất…
Lợi dụng sự nổi tiếng, một số nghệ sĩ như Hồng Vân, Quyền Linh, Nam Thư, Diệu Nhi, Phương Mỹ Chi… liên tục quảng cáo quá đà cho các sản phẩm không rõ nguồn gốc, không đúng sự thật. Không ít người hâm mộ vì tin yêu nghệ sĩ đã mua sản phẩm, tiền mất tật mang.
Không chỉ có vậy, một số nghệ sĩ còn quảng cáo, lôi kéo công chúng chơi tiền ảo trái phép. Nhiều gia đình tan cửa nát nhà, nợ nần, tù tội vì liên quan đến các hoạt động này.
Trước thực trạng trên, Bộ TT&TT từng ban hành “Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội”, trong đó có các quy tắc dành riêng cho nghệ sĩ. Lần này, Bộ VH-TT&DL đưa ra bộ quy tắc ứng xử dành cho toàn bộ giới nghệ sĩ với mục đích nhằm giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, nâng cao ý thức trách nhiệm.
Không chỉ áp dụng cho các hành vi ứng xử của nghệ sĩ trong hoạt động nghề nghiệp, bộ quy tắc còn áp dụng với cả những hành vi trên báo chí, truyền thông, mạng xã hội và hoạt động cộng đồng.
Ngoài trách nhiệm bảo vệ những giá trị đạo đức, đấu tranh chống lại cái xấu, cái ác trong xã hội. Nghệ sĩ cần tôn trọng công chúng, lắng nghe ý kiến đóng góp của khán giả; trung thực, không lợi dụng sự nổi tiếng, danh nghĩa nghệ sĩ để trục lợi cá nhân.
Đặc biệt nhấn mạnh nghệ sĩ không tham gia quảng cáo các sản phẩm không đúng hoặc gây nhầm lẫn về công dụng. Phải có trách nhiệm minh bạch trong hoạt động xã hội, từ thiện. Không đăng tải, lan truyền các nội dung xúc phạm, thông tin sai sự thật, chưa được kiểm chứng…
Có thể thấy, bộ quy tắc chỉ là định hướng hành vi chứ không phải là công cụ như chế tài pháp luật để có thể răn đe hay xử lý nghệ sĩ “lệch chuẩn”.
Bộ quy tắc có thể là động thái tích cực, như bảng chỉ dẫn để nghệ sĩ đi đúng hướng. Tuy nhiên, nhiều nghệ sĩ giống như con ngựa bất kham, nếu không có chế tài cụ thể thì rất khó để ngựa đi đúng đường.
