Tuy nhiên, để cơ sở vật chất trường lớp bắt kịp nhu cầu học sinh còn nhiều khó khăn, vất vả, gây áp lực cho cả nhà trường lẫn địa phương. Trước thực tế này, ngành Giáo dục đã tham mưu chính quyền địa phương các cấp ban hành kế hoạch, đề án đầu tư xây dựng, đồng bộ, hiện đại hóa cơ sở vật chất trường học theo từng giai đoạn.

Trường lớp không theo kịp nhu cầu

Năm học 2023 - 2024, Nghệ An tăng hơn 26 nghìn học sinh, tương đương 540 lớp học, đồng nghĩa nhu cầu trường lớp tăng đột biến. Trong đó, thành phố Vinh tăng hơn 3 nghìn học sinh với 73 lớp - là một trong những địa bàn áp lực lớn về cơ sở vật chất trường học. Trước quy mô lớp tăng, thành phố Vinh có 5 trường chuyển từ hạng 2 lên hạng 1.

Trường THCS Hưng Bình (TP Vinh) tăng 6 lớp, dù cơ sở vật chất vừa được xây dựng mới đưa vào sử dụng cách đây hơn năm nhưng vẫn không đáp ứng đủ. Hiện nhà trường phải chuyển đổi một số phòng chức năng sang phòng học để đảm bảo cho năm học mới. Cô Lê Thị Thu Yến - Hiệu trưởng - cho hay: “Chúng tôi tạm thời bỏ phòng truyền thống, mỹ thuật, và dự kiến dồn phòng thủ quỹ, y tế để có thêm phòng học”.

Tương tự, Trường Tiểu học Trường Thi (TP Vinh) năm nay đưa vào sử dụng dãy 16 phòng học thuộc dự án xây dựng trường mới giai đoạn 1 và khu nhà hiệu bộ. Tuy nhiên, để đáp ứng đủ nhu cầu của học sinh, nhà trường vẫn phải sử dụng 20 phòng học ở cơ sở cũ. Đồng thời chuyển một số phòng chức năng sang phòng học.

Lãnh đạo nhà trường cho hay, trước mắt, việc sử dụng cả phòng học mới lẫn cũ, cơ bản đảm bảo cơ sở vật chất dạy học 2 buổi/ngày. Song theo kế hoạch, vài tháng tới, trường tiếp tục triển khai giai đoạn 2 và phải thanh lý, phá dỡ các dãy phòng học cũ. Như vậy, trường phải thuê hoặc mượn phòng học, đồng thời “học đuổi” với thời khóa biểu thay đổi thường xuyên cho các lớp.

Trên địa bàn thành phố Vinh, Trường Tiểu học Hưng Lộc là đơn vị duy nhất có 2 cơ sở. Sau hơn 2 năm đưa vào sử dụng, năm học tới, trường tiếp tục đối diện với nguy cơ thiếu phòng học. Trước thực tế này, thành phố Vinh đã xây dựng kế hoạch rà soát quy mô trường lớp, bổ sung, xây dựng cơ sở vật chất đạt chuẩn quốc gia đến năm 2030.

Tiếp tục tăng cường các giải pháp trong đó ưu tiên bố trí nguồn lực để đầu tư xây dựng, mua sắm trang thiết bị dạy học. Qua đó từng bước hiện đại hóa mạng lưới trường lớp, xây dựng trường tiên tiến theo xu thế hội nhập quốc tế ở các cấp học.

Trường THCS Mã Thành (huyện Yên Thành) được xây dựng mới đáp ứng nhu cầu học sinh đông

Đầu tư mang tính chiến lược

Trường Tiểu học Thanh Liên (huyện Thanh Chương) vừa hoàn thành thẩm định công nhận trường chuẩn quốc gia mức độ 2 và đạt kiểm định chất lượng mức độ 3. Đây là niềm vui lớn không chỉ đối với nhà trường, học sinh, mà còn của bà con nhân dân. Trước đó, Tiểu học Thanh Liên là một trong những trường có cơ sở vật chất khó khăn, thiếu thốn nhất huyện Thanh Chương.

Năm 2012, dự án xây dựng trường mới đã được phê duyệt, bố trí mặt bằng, nhưng treo trong nhiều năm do khó khăn về nguồn kinh phí. Vì vậy, huyện Thanh Chương đã ưu tiên đầu tư xây dựng cơ sở vật chất cho Trường Tiểu học Thanh Liên. Đến năm học 2022 - 2023, trường đã hoàn thành xây dựng cả 2 giai đoạn với tổng trị giá gần 17 tỷ đồng, với 3 dãy nhà cao tầng. Bên cạnh phòng học, trường có đầy đủ phòng chức năng, nhà hiệu bộ và hiện là một trong những trường có cơ sở vật chất hiện đại của huyện Thanh Chương.

Ông Trần Xuân Hà - Trưởng phòng GD&ĐT huyện Thanh Chương - cho hay: Huyện có nhiều xã miền núi nên việc xây dựng cơ sở vật chất trường lớp gặp khó khăn. Tuy nhiên, bằng sự nỗ lực của chính quyền địa phương, đến nay cơ sở vật chất trường lớp cơ bản được đảm bảo, 78% trường học đã được công nhận chuẩn hoặc được thẩm định lại trường chuẩn. So với kế hoạch đại hội Đảng bộ huyện, số trường đạt chuẩn quốc gia trên địa bàn đã về đích hơn 90%.

Thầy Nguyễn Xuân Quảng - Hiệu trưởng nhà trường - cho biết thêm: “Lợi thế của trường là mặt bằng rộng 11 nghìn m2. Sau khi hoàn thành khuôn viên trường lớp, thời gian tới, chúng tôi sẽ xin các nguồn lực xã hội hóa để đầu tư xây dựng sân cỏ nhân tạo, hoàn thiện toàn bộ cảnh quan nhà trường. Năm học tới, đủ điều kiện công nhận chuẩn quốc gia mức độ 2 sẽ là động lực để nhà trường phấn đấu thi đua dạy tốt, học tốt, nâng cao chất lượng giáo dục.

Tại huyện Quỳnh Lưu, năm học vừa qua, riêng cấp THCS tăng 45 lớp/2.373 học sinh. Số học sinh tăng hàng năm dẫn đến đòi hỏi tăng thêm cơ sở vật chất (diện tích khuôn viên, phòng học, phòng bộ môn...) để đáp ứng nhu cầu dạy học. Trong khi cơ sở vật chất của nhiều trường đã xuống cấp nhưng chậm được đầu tư.

Phòng học, chức năng còn thiếu hoặc không đảm bảo diện tích. Tiến độ xây dựng cơ sở vật chất, phòng học, phòng chức năng đảm bảo cho thực hiện Chương trình GDPT 2018 còn chậm. Công tác tư vấn thiết kế quy hoạch xây dựng trường học còn thiếu đồng bộ, mang tính tự phát dẫn đến hiệu quả không cao. Cá biệt có những công trình phòng học, chức năng được xây mới nhưng chưa đạt tiêu chuẩn về diện tích theo quy định. Công tác quy hoạch diện tích khuôn viên cho các trường còn nhiều bất cập.

Trước tình hình trên, Quỳnh Lưu đã ban hành đề án tập trung đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị để đáp ứng điều kiện triển khai hiệu quả Chương trình GDPT mới và nâng cao chất lượng giáo dục giai đoạn 2021 - 2025. Trong đó chú trọng vấn đề quy hoạch sử dụng đất cho các trường học giai đoạn 2021 - 2030 và tầm nhìn đến 2050.

UBND tỉnh Nghệ An đã phê duyệt quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2021 - 2030 của huyện Quỳnh Lưu với tổng diện tích đất xây dựng cơ sở giáo dục là 155,49 ha (so với hiện trạng là 107,4 ha). Tổng số phòng học và bộ môn xây mới trong 2 năm gần đây là 419 phòng.

Theo ông Thái Văn Thành – Giám đốc Sở GD&ĐT Nghệ An, việc đảm bảo nguồn lực tài chính để đầu tư cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học là điều hết sức quan trọng. Về phía ngành sẽ triển khai quyết liệt các cơ chế, chính sách đảm bảo nguồn lực cho giáo dục trên địa bàn. Gắn việc xây dựng cơ sở vật chất trường học với các Chương trình mục tiêu quốc gia được phân bổ cho địa phương để tranh thủ nguồn lực phát triển giáo dục.

Đồng thời phối hợp với chính quyền địa phương các cấp chuẩn bị bổ sung cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học tối thiểu, đảm bảo yêu cầu năm học mới với quy mô học sinh các cấp học tăng và nhiệm vụ xây dựng trường học đạt chuẩn quốc gia. Huy động sức mạnh hệ thống chính trị cũng như thực hiện hiệu quả, minh bạch chủ trương xã hội hóa giáo dục để phát triển cơ sở vật chất cho giáo dục.