Sáng 19/12, Ban Thường vụ Thành Đoàn TPHCM tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề "Tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh - Trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên trong thời kỳ mới", trọng tâm là giáo dục lý tưởng cách mạng, xây dựng bản lĩnh chính trị cho thế hệ trẻ TPHCM trong kỷ nguyên mới.
Hội thảo diễn ra trong không khí tuổi trẻ Thành phố thi đua sôi nổi, chào mừng Đại hội đại biểu Đoàn TNCS Hồ Chí Minh TPHCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030.
Đây là diễn đàn khoa học nhằm làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về vai trò của tổ chức Đoàn trong xây dựng môi trường giáo dục, rèn luyện thanh niên theo định hướng xã hội chủ nghĩa; đồng thời trao đổi kinh nghiệm, mô hình, giải pháp hiệu quả trong công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi trong bối cảnh hội nhập quốc tế, chuyển đổi số.
Phát biểu tại tọa đàm, anh Nguyễn Đăng Khoa - Phó Bí thư Thành Đoàn, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Thành Đoàn chia sẻ ý nghĩa đặc biệt của các hoạt động khởi công, khánh thành hơn 230 công trình thanh niên diễn ra đồng loạt trên phạm vi cả nước.
Theo anh Nguyễn Đăng Khoa, các công trình không chỉ thể hiện khí thế thi đua sôi nổi của tuổi trẻ mà còn khẳng định vai trò, trách nhiệm của tổ chức Đoàn trong đồng hành cùng sự phát triển của đất nước.
Riêng tại TPHCM, nhiều công trình mang ý nghĩa dân sinh, phục vụ hạ tầng giao thông đô thị, thiết chế văn hóa đã và đang được triển khai, góp phần cải thiện diện mạo đô thị, nâng cao chất lượng sống của người dân.
Đặc biệt, lễ khởi công Nhà Văn hóa Thanh niên TPHCM là dấu mốc quan trọng, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước đối với thế hệ trẻ và công tác thanh niên.
Theo anh Nguyễn Đăng Khoa, trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới, tổ chức Đoàn cần tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, chú trọng bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng cho thanh thiếu nhi, nhất là khi thanh niên đang sống trong môi trường xã hội đa xu hướng, đa lựa chọn.
Xung kích trong xây dựng đô thị thông minh
Tại hội thảo, PGS.TS Vũ Hồng Vận - Phân hiệu Trường Đại học Giao thông vận tải tại TPHCM đã trình bày tham luận "Giải pháp phát huy tính sáng tạo, xung kích của thanh niên Thành phố Hồ Chí Minh trong xây dựng thành phố thông minh", làm rõ vai trò chiến lược của lực lượng trẻ trong tiến trình chuyển đổi số và phát triển đô thị hiện đại.
Theo PGS.TS Vũ Hồng Vận, TPHCM hiện có hơn 2,9 triệu thanh niên (từ 16 - 30 tuổi), chiếm trên 30% dân số; lực lượng lao động thanh niên khoảng 1,2 triệu người, cùng với khoảng 187.000 thanh niên từ các địa phương khác đến sinh sống, học tập và làm việc.
Đây là nguồn lực trẻ dồi dào, có lợi thế về tri thức, khả năng tiếp cận công nghệ nhanh và tinh thần xung kích.
Ông Vận chỉ ra, thanh niên có thể đóng góp cho mô hình thành phố thông minh trên ba phương diện: động lực đổi mới sáng tạo, nguồn nhân lực số chất lượng cao và tác nhân xã hội lan tỏa tri thức số, lối sống đô thị văn minh.
Tuy nhiên, mức độ tham gia của thanh niên vào quá trình xây dựng thành phố thông minh hiện nay vẫn chưa tương xứng với tiềm năng do còn hạn chế về môi trường thực nghiệm, cơ chế hỗ trợ và khoảng cách kỹ năng giữa các nhóm thanh niên.
Từ đó, PGS.TS Vũ Hồng Vận đề xuất nhiều nhóm giải pháp như: nâng cao năng lực số và tư duy sáng tạo cho thanh niên; xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo thanh niên; tạo cơ chế để thanh niên tham gia vào quản trị đô thị thông minh; phát động các phong trào hành động cách mạng phù hợp thời đại số; tăng cường truyền thông, lan tỏa gương điển hình.
Xây dựng nhân cách trong kỷ nguyên số
Chia sẻ tại hội thảo, TS Ngô Tuấn Phương - giảng viên Khoa Khoa học Cơ bản, Trường Đại học Luật TPHCM nhấn mạnh yêu cầu cấp thiết trong việc xây dựng nhân cách con người, nhất là trong bối cảnh mạng xã hội và công nghệ số tác động ngày càng sâu rộng đến đời sống thanh thiếu nhi.
Theo TS Phương, nhân cách con người không hình thành một cách tự nhiên mà chịu sự chi phối mạnh mẽ từ môi trường gia đình, nhà trường và mạng xã hội.
Việc trẻ em tiếp xúc quá sớm với các công cụ công nghệ thông tin, trong khi thiếu định hướng và kiểm soát, có thể dẫn đến những lệch chuẩn về nhận thức và hành vi.
Thực tế cho thấy, đã có những trường hợp trẻ em tự tìm kiếm thông tin trên không gian mạng, bị cuốn vào các trào lưu độc hại như "cá voi xanh", để lại những hệ lụy nghiêm trọng, thậm chí kết thúc bằng bi kịch.
TS Ngô Tuấn Phương - Giảng viên Khoa Khoa học Cơ bản, Trường Đại học Luật TPHCM. Ảnh: Tâm Như
TS Ngô Tuấn Phương cho rằng, để hình thành lớp thanh niên có bản lĩnh, cần chú trọng bồi dưỡng đồng bộ nhiều yếu tố, trong đó năng lực tư duy và năng lực sử dụng công nghệ giữ vai trò then chốt.
Thay vì bị động trước dòng chảy thông tin, cần chủ động tận dụng công nghệ, trí tuệ nhân tạo để lan tỏa thông tin chính thống, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, lệch lạc trên không gian mạng.
Bên cạnh đó, việc giáo dục nền tảng đạo đức, giá trị sống và nhân cách cần được thực hiện xuyên suốt từ gia đình, nhà trường đến xã hội.
TS Ngô Tuấn Phương nhấn mạnh, thanh niên cần được tạo cơ hội bày tỏ, được lắng nghe và được hỗ trợ khi gặp khó khăn, thay vì chỉ xử lý bằng các biện pháp mang tính trừng phạt.
Đây là điều kiện quan trọng để giúp người trẻ tự nhận thức, điều chỉnh hành vi và trưởng thành một cách bền vững trong kỷ nguyên số.
Ban Tổ chức cho biết, hội thảo đã tiếp nhận hơn 100 tham luận khoa học, trong đó 50 tham luận xuất sắc sẽ được tuyển chọn, xuất bản thành sách có mã ISBN.
Các ý kiến, đề xuất tại hội thảo được kỳ vọng sẽ trở thành cơ sở quan trọng để Thành đoàn TPHCM và các cơ sở Đoàn cụ thể hóa thành chương trình hành động, góp phần xây dựng lớp thanh niên TPHCM có bản lĩnh, tri thức, trách nhiệm và khát vọng cống hiến, đáp ứng yêu cầu phát triển của Thành phố trong kỷ nguyên mới.
