Sáng 29/8, tại Trường Đại học Luật TPHCM diễn ra Hội thảo khoa học quốc gia với chủ đề “Nghiên cứu, giảng dạy ngôn ngữ và khu vực học ở Việt Nam”.
Sự kiện do Phòng Khoa học Công nghệ và Hợp tác phát triển; Khoa Ngoại ngữ Pháp lý phối hợp tổ chức, thu hút hơn 140 đại biểu gồm các nhà khoa học, giảng viên, nghiên cứu sinh, học viên cao học và sinh viên từ nhiều trường đại học trong cả nước.
Phát biểu khai mạc, GS.TS Đỗ Văn Đại - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Luật TPHCM nhấn mạnh tầm quan trọng của nghiên cứu và giảng dạy ngôn ngữ trong bối cảnh toàn cầu hóa, khi các chuyên ngành như tiếng Anh, tiếng Nhật, tiếng Trung và tiếng Hàn ngày càng thu hút đông đảo sinh viên.
Ông cho rằng, cùng với năng lực ngôn ngữ, hiểu biết về khu vực học là nền tảng cần thiết để thế hệ trẻ Việt Nam có thể cạnh tranh hiệu quả trên thị trường lao động quốc tế.
Ban tổ chức đã nhận được hơn 80 tham luận toàn văn, phản ánh sự quan tâm rộng rãi của giới nghiên cứu đối với lĩnh vực này.
Nội dung hội thảo xoay quanh nhiều chủ đề thiết thực: từ ngôn ngữ học lý thuyết, ngôn ngữ học ứng dụng, nghiên cứu liên ngành cho tới dịch thuật pháp lý, phương pháp giảng dạy tiếng Việt cho người nước ngoài, tác động của toàn cầu hóa đến học tập ngoại ngữ, cũng như vai trò của công nghệ trong giảng dạy.
Đặc biệt, lĩnh vực khu vực học và Nhật Bản học nhận được sự chú ý, với các tham luận đi sâu vào văn hóa, lịch sử, xã hội và truyền thông, qua đó mở rộng góc nhìn đa chiều cho người học.
Đáng chú ý, các diễn giả đều nhấn mạnh yêu cầu đổi mới phương pháp và mục tiêu đào tạo. Theo TS Nguyễn Hoàng Trung - Trưởng khoa Ngôn ngữ học, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TPHCM), việc dạy ngôn ngữ không chỉ dừng lại ở nắm vững quy tắc ngữ pháp mà phải hướng đến khả năng vận dụng linh hoạt trong các tình huống giao tiếp xã hội cụ thể.
Ông nhấn mạnh, việc nắm vững nhiều quy tắc ngữ pháp nhưng không giao tiếp được là thất bại, bởi mục tiêu cuối cùng của ngôn ngữ là giao tiếp. Chính vì vậy, giảng dạy ngôn ngữ cần hướng đến việc vận dụng trong thực tiễn xã hội.
TS Nguyễn Hoàng Trung cho biết thêm, ngôn ngữ học chức năng hệ thống (SFL) xem trọng bối cảnh sử dụng, bao gồm hoàn cảnh, thể loại và ngôn vực.
Lý thuyết này giúp người học hiểu ngôn ngữ không tồn tại độc lập, mà gắn liền với văn hóa – xã hội. Nhờ đó, việc giảng dạy có thể xây dựng trên nền tảng hệ thống khái niệm ngôn ngữ để giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình học tập.
Ông kết luận, các lý thuyết ngôn ngữ học truyền thống và hiện đại đều có giá trị trong việc hoạch định chương trình giảng dạy, nhưng SFL có thể xem là một phương pháp luận hữu ích, góp phần nâng cao hiệu quả giảng dạy ngoại ngữ.
Bên cạnh đó, nhiều tham luận cũng tập trung bàn về giảng dạy tiếng Việt cho người nước ngoài, gắn với văn học và văn hóa dân tộc; giảng dạy tiếng Anh chuyên ngành tại các cơ sở giáo dục đại học tư thục; cũng như thảo luận phương thức kiểm tra, đánh giá năng lực ngoại ngữ phù hợp với thực tiễn.
Hội thảo khẳng định vai trò thiết yếu của nghiên cứu liên ngành trong ngôn ngữ và khu vực học, đề xuất tăng cường hợp tác học thuật giữa các trường, đẩy mạnh trao đổi quốc tế, đồng thời phát triển chương trình đào tạo gắn với nhu cầu nhân lực chất lượng cao.
Các tham luận được tập hợp, xuất bản trong kỷ yếu toàn văn có chỉ số ISBN, góp phần phổ biến kết quả nghiên cứu đến cộng đồng học thuật.
