Chi phí và rủi ro chiến lược
Trong bối cảnh xung đột Israel-Iran leo thang mạnh mẽ, Mỹ đã phải chi khoảng 15-20% kho dự trữ tên lửa đánh chặn của Hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) toàn cầu chỉ trong 11 ngày (từ ngày 13/6 đến ngày 24/6/2025), để tăng cường khả năng phòng không của Israel trước các loạt tên lửa đạn đạo của Iran.
Sự suy giảm chưa từng có này, gây thiệt hại hơn 800 triệu đô la, đã đặt ra những câu hỏi cấp bách về tính bền vững của các nguồn lực phòng thủ tên lửa của Mỹ và những đánh đổi chiến lược khi đưa một tài sản quan trọng như vậy vào một chiến trường duy nhất.
Sự tham gia mạnh mẽ của THAAD, một hệ thống được thiết kế để chống lại các mối đe dọa đạn đạo tầm cao, nhấn mạnh những thách thức đang phát triển của hệ thống phòng thủ tên lửa hiện đại và sự tinh vi ngày càng tăng của kho vũ khí Iran.
THAAD trong xung đột Israel-Iran
Việc triển khai THAAD tới Israel bắt đầu vào tháng 10/2024, sau cuộc tấn công bằng tên lửa quy mô lớn của Iran vào ngày 1/10 năm đó, trong đó có hơn 200 tên lửa đạn đạo được phóng đi để trả đũa các cuộc tấn công của Israel vào các cơ sở hạt nhân của Iran.
Một hệ thống THAAD thứ hai được cho là đã được triển khai vào tháng 4/2025, mặc dù Lầu Năm Góc chưa chính thức xác nhận động thái này.
Việc sử dụng rộng rãi hệ thống này diễn ra trong khoảng thời gian 11 ngày từ ngày 13/6 đến ngày 24/6/2025, khi Iran phóng nhiều loạt tên lửa nhắm vào các thành phố của Israel, bao gồm Tel Aviv, Haifa và Beersheba.
Theo báo cáo, Iran đã bắn khoảng 591 tên lửa trong thời gian này, với hệ thống phòng thủ nhiều lớp của Israel, bao gồm THAAD, Arrow, David's Sling và Iron Dome, đánh chặn hầu hết nhưng không phải tất cả các mối đe dọa đang đến.
Một sự cố đáng chú ý vào ngày 15/6 chứng kiến một tên lửa của Iran tấn công một tòa nhà dân cư ở Tamra, giết chết bốn thành viên của một gia đình, trong khi một cuộc tấn công khác vào ngày 19/6 đã làm hư hại Bệnh viện Soroka ở Beersheba.
Chiến thuật của Iran dựa trên việc áp đảo hệ thống phòng thủ của Israel bằng các loạt đạn ồ ạt, kết hợp tên lửa đạn đạo như Shahab-3 và các hệ thống siêu thanh tiềm tàng như Fattah-1, có thể cơ động để tránh bị đánh chặn.
Gánh nặng kinh tế của THAAD
Gánh nặng tài chính của việc triển khai THAAD tại Israel là rất lớn. Mỗi tên lửa đánh chặn, có giá từ 12-15 triệu đô la, vượt xa chi phí của tên lửa Iran mà nó nhắm tới, dao động từ 100.000 đô la cho các mẫu cũ hơn như Fateh-110 đến 1 triệu đô la cho các hệ thống tiên tiến hơn.
Trong cuộc xung đột kéo dài 11 ngày, Mỹ có thể đã chi hơn 800 triệu đô la chỉ riêng cho các tên lửa đánh chặn THAAD, một con số lớn hơn nhiều so với chi phí cho các cuộc tấn công bằng tên lửa Iran.
Sự chênh lệch chi phí này làm nổi bật một thách thức lớn hơn trong phòng thủ tên lửa: sự bất cân xứng về kinh tế giữa các tên lửa đánh chặn đắt tiền và tên lửa tấn công tương đối rẻ.
Trong một cuộc xung đột kéo dài hoặc chống lại một đối thủ ngang hàng như Trung Quốc với kho vũ khí tên lửa lớn hơn rất nhiều, Mỹ có thể cạn kiệt kho THAAD của mình trong vòng vài tuần, khiến các đồng minh và căn cứ tiền phương dễ bị tổn thương.
Sự suy giảm nhanh chóng ở Israel, nơi Mỹ đã cam kết triển khai hai trong số bảy khẩu đội, nhấn mạnh nhu cầu về các giải pháp tiết kiệm chi phí hơn.
Các chuyên gia quốc phòng cho rằng, việc dựa vào các hệ thống chi phí cao như THAAD để duy trì các cuộc giao tranh là không bền vững, đặc biệt là khi các đối thủ ngày càng áp dụng các chiến lược tấn công khối lượng lớn, chi phí thấp.
