Tỷ lệ hộ nghèo cao, trong đó, hộ nghèo chiếm tỷ lệ 37,36%; hộ cận nghèo là 18,56%. Vì vậy, các chính sách hỗ trợ giảm nghèo, hướng tới sản xuất hàng hóa vì thế cũng cần có chính sách đặc thù. Nguồn vốn duy nhất đến được với các hộ đồng bào DTTS huyện Mường Khương chính là nguồn tín dụng từ Ngân hàng chính sách xã hội (NHCSXH).
Đổi thay từ chính sách tín dụng đặc thù
Về xã Bản Lầu mới thấy ý nghĩa của sự đổi thay sau những năm thực hiện các chính sách tín dụng đặc thù cho đồng bào dân tộc của Đảng và Chính phủ. Từ trung tâm xã Bản Lầu chạy xuyên suốt 7 thôn biên giới nối với xã Nậm Chảy là con đường trải nhựa rộng rãi. Giữa đồi núi nhấp nhô những vạt dứa đang độ thu hoạch, những vườn chuối xanh mướt xen kẽ những ngôi nhà ngói đỏ kiên cố của đồng bào người Mông, Nùng, Dao… Không chỉ cái đói không còn ở mảnh đất giáp biên này, mà Bản Lầu còn là xã đầu tiên cán đích nông thôn mới của huyện Mường Khương từ năm 2015 và đến nay vẫn chưa bị tụt lùi tiêu chí nào trong 19 tiêu chí.
Nhưng ít ai biết rằng nơi đây trước kia từng là vùng đất bỏ hoang, lau lách ngút đầu người, không có đường giao thông, chứ đừng nói đến điện, trường học, trạm y tế khang trang như bây giờ. Thế rồi Đảng, Nhà nước và Chính phủ có Chương trình 135, 134 nhằm hỗ trợ các xã vùng đặc biệt khó khăn, giúp đồng bào DTTS định canh, định cư ở vùng biên giới, cấp ủy và chính quyền huyện Mường Khương đưa các hộ dân người Mông ở vùng núi đá Dìn Chin, Pha Long, Tả Gia Khâu “hạ sơn” xuống Bản Lầu lập nghiệp từ năm 1989 - 1990.
Để giúp bà con sinh sống, lập nghiệp trên vùng đất mới, tỉnh và huyện hỗ trợ phương tiện di chuyển nhà ở; trợ cấp tiền; gạo và giống cây trồng, phân bón để sản xuất. Nhà nước giao đất, giao rừng cho bà con canh tác và chăm sóc bảo vệ rừng, “lấy ngắn nuôi dài”, tạo sinh kế bền vững. Nhưng cây lúa, cây ngô canh tác trên những thửa ruộng bậc thang mỗi năm chỉ cho một vụ năng suất phụ thuộc theo thời tiết. No đói bấp bênh, bà con thường xuyên bỏ nhà sang Trung Quốc làm thuê.
 |
Không chỉ trồng dứa, chuối, cây mía cũng góp phần xóa nghèo và làm giàu |
Rồi con đường xuyên xã và điện lưới quốc gia đến từng nhà mở cánh cửa thông thương, tiếp cận với thị trường. Đặc biệt, được sự quan tâm của các cấp chính quyền từ huyện đến xã đã vận động bà con tích cực cải tạo, chuyển đổi vùng đất hoang sơ thành đất sản xuất chuyên canh trồng chuối, trồng dứa cao sản, hỗ trợ giống vốn, hướng dẫn bà con áp dụng tiến bộ KHKT vào sản xuất lúa nước hai vụ cho năng suất cao. Những động lực chuyển đổi kinh tế thêm lực đẩy cùng với nguồn vốn tín dụng chính sách từ NHCSXH hỗ trợ bà con phát triển sản xuất.
Sử dụng vốn vay hiệu quả
Đưa chúng tôi đến thăm đồi dứa của gia đình và bà con trong thôn Na Lốc III, chị Giàng Thị Chu - Tổ trưởng Tổ tiết kiệm và vay vốn kể, nếu không tiếp cận được nguồn vốn cho vay phát triển sản xuất đối với đồng bào DTTS đặc biệt khó khăn theo Quyết định số 32 từ năm 2005 với 8 triệu đồng, chị chẳng thể có đồi dứa 5 vạn gốc và 2.000 cây chuối như bây giờ. Nguồn vốn tuy nhỏ, nhưng đủ giúp chị trang trải tiền giống, phân bón những ngọn đồi mỗi năm mở rộng thêm diện tích trồng dứa, chuối. Thấy sản xuất có hiệu quả, hơn trồng ngô lúa, chị tiếp tục mạnh dạn vay vốn hộ nghèo mở rộng hơn nữa diện tích sản xuất lên 3 vạn gốc dứa, 2.000 gốc chuối.
Giá chuối và giá mía một vài năm nay bấp bênh, song những năm trước được giá mỗi năm chị cũng thu được 50 - 60 triệu đồng tiền dứa và 70 - 80 triệu đồng tiền chuối. Năm 2017, gia đình chị đã thoát khỏi danh sách hộ nghèo, chị cũng đã dựng được một căn nhà gỗ mới khang trang và cho ba đứa con ăn học đầy đủ. Diện tích trồng dứa của chị tiếp tục được mở rộng với 30 triệu đồng từ chương trình cho vay hộ gia đình sản xuất, kinh doanh tại vùng khó khăn là 5 vạn gốc và chị dự kiến trong mùa tới lên 10 vạn gốc.
Với anh Giàng Sình, dứa, chuối là nguồn thu nhập chính của gia đình. Không được tiếp cận với vốn tín dụng dành cho đồng bào DTTS vùng khó khăn, nhưng anh lại tiếp cận được nguồn vốn hộ nghèo để khai hoang trồng ngô, chuối và dứa trong lúc khó khăn nhất (năm 2005), khi hai vợ chồng đã có tiền ra ở riêng. Anh Sình cho biết, anh cũng không nhớ mình đã vay vốn những chương trình nào sau đó, chỉ biết rằng cùng với mỗi kỳ vay vốn, anh lại có cơ hội mở thêm diện tích trồng dứa và chuối. Sau 10 năm chăm chỉ làm lụng, gia đình anh đã bước qua ngưỡng hộ nghèo. Vay thêm 50 triệu đồng từ chương trình hộ gia đình sản xuất, kinh doanh vùng khó khăn năm 2017, anh mở rộng diện tích trồng dứa thêm 1 vạn cây lên 6 vạn cây và 2.000 cây chuối. Anh khoe vừa cất được ngôi nhà nhà kiên cố từ những năm tháng chắt chiu trồng mía và dứa…
Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Bản Lầu Nông Thị Nghì cho biết, toàn xã có 1.500 hộ với 6.300 nhân khẩu, tổng dư nợ vốn chính sách của xã đạt trên 28 tỷ đồng, riêng Hội Phụ nữ là 10,6 tỷ đồng với 247 hộ vay, trong đó có 148 hộ nghèo. Nguồn vốn tín dụng ưu đãi đã giúp bà con chuyển đổi cây trồng cho năng suất cao thay vì phương thức truyền thống những ngày đầu. Hiện, toàn xã có 263ha chè, 800ha chuối, hơn 1.000ha dứa. Nhiều cháu bước vào giảng đường đại học, cao đẳng nghề cũng nhờ nguồn vốn cho vay HS, SV của NHCSXH Việt Nam.
Những mô hình vay vốn, sản xuất có hiệu quả, như chị Chu, anh Sình… không chỉ góp thêm vào tốc độ phát triển kinh tế của địa phương, mà còn là những điển hình tiên tiến sản xuất giỏi để bà con học tập và mở rộng sản xuất, kinh tế tự cung, tự cấp thay vào đó là nhu cầu sản xuất kinh tế hàng hóa. Nguồn vốn tín dụng chính sách thúc đẩy từng nhu cầu phát triển kinh tế của người dân đang góp phần tạo được sự bứt phá nâng cao đời sống tinh thần, vật chất cho nhân dân các dân tộc của huyện Mường Khương.
