Nguyên nhân chủ yếu là bởi tiền triều đã xuất hiện hậu cung loạn quyền, họ hàng bên ngoại can thiệp chiều chính, lấn át nhà vua. Chu Nguyên Chương - người sáng lập nhà Minh, không hi vọng những mối quan hệ phức tạp của bên ngoại sẽ làm vương triều của ông lung lay.
Hơn nữa, Chu Nguyên Chương có xuất thân bình thường, đối với những dân nữ không có lòng khinh thị, còn nghĩ rằng những cô gái con nhà bình dân sẽ hiểu chuyện hơn, biết tiết chết, ít tham vọng hơn.
Đó là lý do thời nhà Minh, hậu cung có vô số phi tần, bất cứ ai xinh đẹp, tài hoa, may mắn đều có cơ hội trở thành nữ nhân của hoàng đế. Cũng chính vì vậy, vương triều nhà Minh được cho là triều đại có chế độ tuyển tú hoàn mỹ nhất.
Chế độ tuyển tú này chia thành các bước như sau:
Bước đầu tiên, tuyển chọn
Bước tuyển chọn này do các thái giám trực tiếp chủ trì. Khi hoàng đế đến tuổi kết hôn, các thái giám sẽ đến khắp mọi nơi trên cả nước, chọn những cô gái xinh đẹp, trẻ trung, sau đó đưa kinh phí cho những cô gái này lên kinh thành, chuẩn bị tham dự vòng tuyển tú kế tiếp.
Tổng số lượng những cô gái được chọn là 5.000 người.
Bước thứ hai, xem thân thể
Bước này chủ yếu vẫn do thái giám phụ trách. Căn cứ vào tiêu chuẩn vẻ đẹp thời xưa, các thái giám sẽ phân loại 5000 cô gái theo vóc người cao, thấp, mập, ốm.
Những người quá cao, quá gầy, quá béo, quá thấp đều sẽ bị loại. Qua vòng này, sẽ có 1.000 người bị loại. Còn lại 4000 người, tiếp tục vào vòng tuyển tú sau.
Bước thứ ba, tổng hợp lại hình tượng
Vòng tuyển tú này chủ yếu xem tướng mạo, hành vi, cử chỉ, ngôn ngữ, năng lực, vẫn do thái giám phụ trách.
Tướng mạo chủ yếu là xem mặt mũi, tóc, da. Hành vi, cử chỉ, năng lực như thế nào. Về cơ bản, giống một vòng phỏng vấn, để cho các cô gái tự giới thiệu, tự thể hiện.
Sau vòng này, 2.000 người sẽ bị loại. Còn lại 2.000 người, bước vào vòng tuyển chọn tiếp theo.
Bước thứ tư, xem khí chất
Bước này tiếp tục do thái giám phụ trách, về cơ bản là các cô gái sẽ được yêu cầu đi lại, tạo dáng để các thái giám nhìn xem có khí chất hay không.
Nếu có khí chất phong cách riêng, sẽ được lưu lại. Nếu như không hoàn thành, sẽ bị đánh rớt. Cửa ải này, các tiểu thư thế gia được giáo dưỡng từ nhỏ sẽ có lợi thế hơn. Vòng này, tiếp tục loại bỏ 1.000 người, chỉ còn 1.000 người bước tiếp.
Bước thứ năm, kiểm tra sức khỏe
Đi tới bước này, nhiệm vụ của thái giám kết thúc, từ đây sẽ do các mama chịu trách nhiệm. Vòng này, các cô gái sẽ được kiểm tra chi tiết từng bộ phận, xem thân thể có bệnh không tiện nói hay không, có mùi cơ thể khó chịu không? Cửa này loại 700 người, chỉ có 300 người được vào vòng kế tiếp.
Bước thứ sáu, kiểm tra tính cách
Có ngoại hình, có khí chất còn phải có nội tâm đẹp. Cửa ải này kéo dài một tháng. Trong một tháng này, hoàng đế sẽ phái người bí mật ghi lại quá trình sinh hoạt của các ứng viên. Xem các nàng có đôn hậu, hiền lành, thông minh, trí tuệ này không. Cửa này loại 250 người, chỉ còn lại 50 người bước tiếp.
Nếu được ở trong danh sách 50 người còn lại, các nàng chính thức có danh phận, trở thành phi tần của hoàng đế.
Bước thứ bảy, chọn ra 3 người xuất sắc nhất
Bước này do hoàng thái hậu phụ trách. Trong số 50 phi tần, hoàng thái hậu sẽ đích thân chọn ra 3 người vừa ý nhất, sau đó giao cho hoàng đế.
Bước thứ tám, định danh phận
Đây là bước cuối cùng, do đích thân hoàng đế chủ trì. Trong ba phi tần mà hoàng thái hậu lựa chọn cho mình, hoàng đế sẽ chọn người xuất sắc nhất làm hoàng hậu, hai người còn lại sẽ được phong quý phi.
Thế nên mới nói, ở triều đại nhà Minh, muốn làm hoàng hậu, không khác gì ra trận, phải qua cửa trảm tướng mới có thể tiến thân. Hơn nữa đối thủ vô cùng nhiều, thực sự là khó khăn trùng trùng, vô cùng mệt mỏi.
Theo sử sách ghi chép, nhờ chế độ tuyển tú này, nhà Minh kéo dài gần 300 năm, hậu cung chuyên quyền đích thực là không xuất hiện. Cùng lắm cũng chỉ xuất hiện hoàng thái hậu cường thế, nhưng cũng sẽ không tự tiện gây động triều cương.
