Riêng ở Nghệ An có đến hàng ngàn tay bẫy mỗi ngày bắt được hàng chục tấn chim các loại . Mùa thu này trên khắp các ngả đường, các chợ, các quán ăn đều bày bán đặc sản chim trời.
Thợ săn vào mùa
Chúng tôi đến huyện lúa Yên Thành (Nghệ An) thấy cò đậu trắng đồng, cứ nghĩ đây là vùng “đất lành, chim đậu" phong cảnh hữu tình, nhưng anh bạn đồng nghiệp đi cùng bảo: “Đó là cò máy, cò mồi của các tay bẫy cò đó. Bây giờ là mùa thảm sát chim trời. Mỗi cánh đồng ít nhất cũng có 5-6 tay bẫy”.
Chúng tôi tiếp cận Phi, một tay có thâm niên bẫy cò được anh tâm sự: “Cứ đến tiết tháng 8- tháng 10 âm lịch, cò về rất nhiều, các loài chim khác cũng kéo nhau về từng bầy nhưng tui chỉ bẫy độc cò.
Đồ nghề bẫy cò không phức tạp lắm! Một chú cò mồi, vài trăm con cò đẽo, 5 trăm trăm que nhựa...Nhưng quan trọng nhất là cò mồi. Muốn bẫy được nhiều phải ra đồng từ sáng sớm, ra đồng chọn địa điểm thích hợp rồi cắm nhựa.
Tiếp đến đặt khoảng 7 - 8 con cò "máy" cò máy là cò sống may mắt lại buộc dây cho đứng gần nơi đặt nhựa. Người ngồi nấp trong một chiếc bu làm bằng lá cây che kín, tay cầm cây sào dài khoảng 2m, có một con cò mồi đứng phía trên, cứ nhìn phía hừng đông thấy bầy cò xuất hiện là dùng cò mồi dồi lên hạ xuống để cò trên trời chú ý- kết hợp giật dây để cò máy xõa cánh máy liên tục, dụ bầy cò trên trời bó cánh lao xuống.
Rứa là a lê hấp - Cò lao xuống xõa cánh đậu kiểu chi cũng dính nhựa, nỏ có con mô thoát. Trước đây mỗi mùa tui cũng kiếm được mươi triệu đồng , gấp mấy lần làm ruộng nhưng nay kiếm được ít hơn vì thấy bở ăn nên nhiều người sắm đồ nghề đi bẫy, riêng xóm tui là 17 người . Khiếp thật mùa ni hầu như làng mô, xã mô, huyện mô cũng có người bẫy cò".
Chúng tôi chứng kiến những tay bẫy ở cánh đồng Vĩnh Thành một buổi sáng mà chóng mặt: Hơn chục đàn cò, mỗi đàn 50 - 200 con đều không thoát được "thiên la địa võng" đầy chết chóc này.
Chúng tôi đi " tham quan" ở các huyện Diễn Châu, Yên Thành, Quỳnh Lưu, Nghi Lộc, Đô Lương đều thấy cò đậu trắng đồng - nhưng đó chỉ là cò mồi, cò máy của những tay bẫy cò.
Không chỉ bẫy cò mà các loài chim di trú khác cũng không thể thoát được “thiên la địa võng” găng đầy khắp các cánh đồng, cửa biển. Kiên, một tay bẫy ở cửa biển Diễn Thành, Diễn Châu cho biết:
"Trước đây bọn tui giăng lưới rồi thổi bằng mồm (giả tiếng kêu của chim), ngày may mắn cũng được vài, ba chục con nhưng bây giờ nhờ có các đĩa casseter thu tiếng kêu các loài chim nên mần ăn được - có ngày tui tóm được vài trăm con.
" Tôi hỏi:" Cách bẫy như thế nào?". Kiên hào hứng:" Bọn tui giăng lưới ở mép đường, đoạn đường dọc theo bờ biển. lưới cao 2m, dài ngắn tùy ý nhưng ít nhất là 100m.
Khâu thứ hai là bật loa phát tiếng kêu của chim. loài chim di trú bẫy lưới được chủ yếu là gà lôi, trích, cà cà. Những loài chim này rất thính, cách 1km chúng đã nghe tiếng kêu, tưởng là tiếng của đồng loại nên đồng loạt bay đến, chúng bay rất thấp cứ lao vùn vụt không có "số lùi" nên dính lưới- nỏ có con mô thoát được vì chân của chúng ngón dài luôn quắp lại.
Mùa này tui huy động cả nhà trực cả ngày lẫn đêm gỡ chim để mang đi bán. Giá chim năm nay tăng! Gà lôi 60. 000đ/con; cà cà 20.000đ/con; trích 30.000đ/con; cò 40.000 đ/con.
Nhờ có nghề bẫy chim mà tui tậu được con xe máy và trang trải cho 5 đứa con ăn học." Kiên dẫn chúng tôi ra xem "trận đồ bát quái" của những tay thợ bẫy chim bên bờ biển.
Dọc theo mép đường chúng tôi thấy lưới giăng dài qua cả 2 xã Diễn thành và Diễn Thịnh; Tiếng các loài chim từ đài cassette kêu loạn xạ ;Chim dính lưới liên tục người ta chạy như con thoi để gỡ. Kiên cho biết ở vùng cửa biển này có 20 tay bẫy mỗi ngày tóm cổ khoảng vài ngàn con chim các loại.
Chim trời lên đĩa
Những dịp này khắp trên các ngả đường, các chợ , các quán ăn ở Nghệ An, Hà Tĩnh, Thanh Hóa đều bày bán đặc sản chim trời. Chúng tôi đã đi đến một số chợ ở Diễn Châu, Đô Lương, Quỳnh Lưu, Yên Thành - mỗi chợ một ngày tiêu thụ ít nhất 4 - 5 ngàn con chim, chủ yếu là cò trắng, gà lôi trích, cà cà.
Riêng chợ Vinh một ngày tiêu thụ ít nhất 1 tấn chim các loại. Tòng, một lái chim ở TP Vinh cho biết một ngày anh thu gom được trên 2 tấn chim để nhập cho các quán ăn...
Những chú chim bị trói cánh, trói chân, khâu mắt đưa đến chợ chỉ một chốc là được mua sạch bởi thịt chim ngon và rẻ,.Dân nhậu rất khoái khẩu món này, chỉ một vài con là đủ cho bữa nhậu; Vài con là một gia đình có bữa ăn tươi ngon lành bằng món rán hay xào cà...
Nhà nào tiết kiệm thì băm viên chưng mặn ăn dè. Thịt chim có thể chế biến được rất nhiều món như: Chim quay, rán, nướng, sả ớt, chua ngọt, rô ti, xào cà, xáo măng, xáo mùng...
Chim bán ở chợ muốn mua về nấu liền cũng sẵn chim đã được thui vàng. Và người mua muốn tận mắt chứng kiến mặt hàng tươi sống cũng chiều luôn - người bán sẵn sàng phục vụ thượng đế tại chỗ như vặt lông, thui vàng và mổ bụng. con chim bị vặt từ đầu đến đuôi trọc trũi sau đó được thui trên ngọn lửa đớn đau cho đến chết và sém vàng.
Có kẻ không muốn con chim chịu đựng đớn đau khi vặt lông thì “nhân đạo” hơn túm lấy hai chân chim đập mạnh đầu vào cột chợ hay ném bộp xuống đất cho chết rồi mới vặt.
Chiêu độc nhất vô nhị vẫn là các chủ quán. Họ mở dây trói cho chim vào một cái nồi lớn đậy vung lại sau đó nổi lửa đốt . Chim ở trong nồi nóng quá dãy đành đạch, khi nào không nghe tiếng giãy nữa họ mới đổ ra. Lúc ấy chỉ thổi nhẹ, lông chim đã bay vèo vèo rồi.
Với chiêu thức này mỗi lần vặt khoảng ba đến bốn chục con chỉ trong vòng 15 phút. Cô bạn đồng nghiệp đi cùng tôi đã rùng mình , nhắm mắt khi chứng kiến cảnh "thịt" chim đó.
Ở huyện Diễn Châu chỉ tính riêng thị trấn đã có trên 30 quán đặc sản chim trời. Mỗi quán trung bình tiêu thụ một ngày ít nhất 200 con chim. Một chủ quán ăn đông khách nhất thị trấn này cho biết: Quán của bà một ngày đêm tiêu thụ từ 600 - 800 con chim.
Cứ tính trung bình mỗi quán 200 con thôi thì 30 quán đã có 6000 con chim bị giết mỗi ngày. Vậy nếu cộng số chim ở các quán ăn , chim bán ở các chợ trên địa bàn Nghệ An thì số chim một ngày bị giết quả là một con số đáng báo động..
Chúng tôi xin dẫn lời ông Chu Văn – Một nhà giáo về hưu ở huyện Yên Thành để kết thúc bài viết này: "Hình ảnh cánh chim, cánh cò đã đi vào ca dao, thơ ca, nhạc, họa đi vào lời ru của mẹ thấm trong tuổi thơ mỗi người...
Cánh cò nó như biểu tượng cho nét đẹp của đồng quê Việt Nam . Nhưng, hiện nay các loài chim này đang bị con người tận diệt để làm món ăn.
Con người đang hủy diệt môi sinh đồng nghĩa với việc hủy diệt môi trường sống - làm mất cân bằng sinh thái. Chim trời bị giết nhiều thì nạn sâu bọ, cào cào, châu chấu ngày một nhiều. Tác hại thật không lường!
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tháng 12/2013 đưa ra thông báo, virus cúm A H7N9 xuất hiện tại Trung Quốc đã khiến 102 ca nhiễm, trong đó có 20 ca tử vong. Tổ chức này cũng khẳng định, H7N9 xuất hiện từ gia cầm, chim di trú có thể lây lan rộng trên toàn cầu.
Các chuyên gia về y tế cảnh báo các loài chim di trú là tác nhân lây truyền các dịch bệnh lan rộng một cách nhanh nhất. Thế nhưng những loài chim này về Việt Nam lại bị bắt để làm món ăn, đây là một điều thực sự đáng lo ngại.
