4 nguyên nhân tạo nên hành vi tiêu cực từ cha mẹ đối với con trẻ đó là mắng chửi, nổi nóng đã được TS tâm lý giáo dục Vũ Việt Anh – Giám đốc Học viện Thành Công (Hà Nội) chỉ ra để các bậc phụ huynh cùng “ngẫm” và điều chỉnh, ứng xử phù hợp.
Thiếu hiểu biết
Theo TS Vũ Việt Anh, cha mẹ thường xuyên mắng chửi, thóa mạ con cái mặc dù con chỉ mắc lỗi rất nhỏ, trước hết bởi họ thiếu hiểu biết về tâm lý của trẻ, về những tác động tiêu cực mà những lời mắng chửi mang lại, họ cũng không nhận thức được trách nhiệm của mình trong mỗi sai phạm của con.
Họ thường chỉ mắng cho bõ tức, nói những lời cay độc để con vì thể mà sửa chữa khuyết điểm. Nhưng họ không biết rằng những đứa con được giáo dục bằng chửi rủa, đánh đập thường khó phát triển tâm lý, tình cảm và cả trí tuệ một cách toàn diện.
Trong hoàn cảnh đó, trẻ luôn mang trong mình một sự mặc cảm từ nhỏ đã bị chỉ mặt đặt tên là đứa “ngu ngốc”, “mất dậy”, “hư hỏng”.
Không thể khẳng định cha mẹ sỉ nhục, chửi mắng con cái bởi họ không yêu con, nhưng rõ ràng sự thiếu hiểu biết về giáo dục con cái có thể mang lại những hậu quả, tác động lâu dài và khó lường.
Bất lực phương pháp giáo dục
Một lý do khác khiến cha mẹ thường xuyên mắng con bởi họ bất lực trong giáo dục. Đây là hậu quả của một quá trình giáo dục trong gia đình không khoa học, thiếu sự thấu hiểu tâm lý, không gần gũi và tâm sự với con trẻ.
Thậm chí nhiều khi cha mẹ quá nuông chiều con, nhưng có lúc lại buông lỏng. Lúc con hư thì nóng giận và thể hiện những trạng thái tiêu cực, mắng chửi, trừng phạt bằng đòn roi.
Nhưng thực tế thì con trẻ hoàn toàn có thể tái phạm những sai lầm. Và cha mẹ thóa mạ con bằng những lời cay độc cũng không thể giúp trẻ thay đổi, tiến bộ.
"Giận cá chém thớt"
Theo quan sát và tìm hiểu của TS Vũ Việt Anh việc “Giận cá chém thớt” của cha mẹ với con cái xảy ra với rất nhiều gia đình. Áp lực cuộc sống đè nặng khiến tâm trí cha mẹ không thoải mái. Giữa lúc đó, chỉ cần con vi phạm bất kỳ điều gì dù nhỏ nhất, hay làm phiền hoặc làm họ “ngứa mắt” là có thể châm ngòi cho một trận chửi bới.
Nghiêm trọng hơn, có những người lấy con ra để mắng nhưng đích ngắm lại hướng tới người bạn đời hoặc người thân xung quanh. Sự oan ức và thiếu bao dung của cha mẹ trong trường hợp này có thể khiến trẻ ức chế và căm tức.
Cha mẹ từng là nạn nhân mắng chửi
Theo TS Vũ Việt Anh, nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra có mối liên hệ giữa những người hay bị đánh đòn, bị đối xử bất công, bị xỉ vả khi còn nhỏ và lúc lớn lên họ thường có xu hướng mang tính cách này để đối xử với người khác.
Đôi khi, người lớn không ý thức được việc họ bị ảnh hưởng bởi quá khứ. Nhưng thực tế tính cộc cằn, thô lỗ, hay chửi rủa của bố mẹ có ảnh hưởng đến họ và đến lượt mình, họ cũng làm như vậy với con cái.
Do ảnh hưởng chịu mắng chửi từ quá khứ nên rất nhiều ông bố bà mẹ trở nên thô lỗ với con cái ở hiện tại vì họ xem đó là điều bình thường. Những lời quát tháo, thóa mạ, mắng con ngu đần, dốt nát, hư hỏng… được bố mẹ tuôn ra một cách tự nhiên.
Tuy nhiên người làm cha mẹ đã quên đi một điều rằng: Trước đây, khi bị mắng chửi họ từng tức giận bố mẹ của mình thì giờ đây khi con cái của họ bị họ mắng chửi chúng cũng căm tức bố mẹ y như họ đã trải qua.
“Không một đứa trẻ nào muốn lớn lên trong gia đình mà cha mẹ thường xuyên mắng chửi, thóa mạ mình. Chúng hoàn toàn có thể rơi vào tình trạng ngấm ngầm chống đối. Mắng chửi, nóng giận chỉ làm cho mối dây tình cảm của cha mẹ và con cái ngày càng nhạt dần, thậm chí xa cách. Mắng chửi, nóng giận dẫn tới phi giáo dục. Và chỉ có sự yêu thương, lắng nghe, thấu hiểu và tìm ra những phương pháp giáo dục phù hợp mới mang lại thành công cho giáo dục trong gia đình…” TS Vũ Việt Anh khẳng định.
