Hại nhưng… vẫn hút
Hiện tượng hút thuốc xảy ra thường xuyên nhưng không có có cá nhân nào bị phạt do hút thuốc, hay vứt tàn thuốc, mẩu thuốc ở những nơi cấm hút thuốc. Tại các bến tàu, bến xe, thậm chí ngay cả bệnh viện, công viên nhiều người dân hút thuốc bị nhắc nhở còn có thái độ bất hợp tác.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết, sử dụng thuốc lá là nguyên nhân chính gây ra các bệnh về phổi, điển hình là ung thư phổi và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. 90% trong số hơn 600.000 người mắc ung thư phổi hằng năm trên thế giới có hút thuốc lá. Hút thuốc còn là nguyên nhân của 75% ca bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
Ở Việt Nam, các bệnh liên quan đến thuốc lá là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Khoảng 40.000 ca tử vong mỗi năm - tức là hơn 100 người chết vì thuốc lá mỗi ngày. Nếu không có can thiệp khẩn cấp, ước tính số tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá mỗi năm sẽ tăng lên thành 70.000 người vào năm 2030.
Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ nam giới hút thuốc lá cao nhất thế giới với 47,4% nam giới trưởng thành hút thuốc. Rất may là tỷ lệ nữ hút thuốc còn thấp, chỉ chiếm 1,4% nữ giới trưởng thành (Điều tra toàn cầu về sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành - GATS-2010).
Theo số liệu của Bệnh viện K, tỷ lệ bệnh nhân ung thư phổi do hút thuốc lá chiếm đến 96,8%.
Nhờn luật do đâu?
Các chuyên gia y tế cho rằng, để xảy ra tình trạng người dân nhờn với Luật Phòng chống tác hại thuốc lá là do tình trạng dễ dàng tiếp cận với thuốc lá ở bất kỳ nơi đâu, dù vỉa hè, hàng quán hay trung tâm thương mại… Hơn nữa giá thuốc lá ở Việt Nam nói chung còn thấp. Bên cạnh đó, việc giám sát, xử phạt chưa nghiêm của cơ quan chức năng cũng khiến cho cuộc chiến này vẫn chưa có hồi kết.
Ông Kidong Park - Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam thông tin, dữ liệu toàn cầu của WHO năm 2017 chỉ ra rằng, giá thuốc lá của Việt Nam nằm trong số 15 nước thấp nhất thế giới. Đồng thời, thuế tiêu thụ đặc biệt của thuốc lá Việt Nam trên giá bán lẻ chỉ chiếm từ 35 - 40% (cách xa khuyến cáo của WHO là 70%) và nằm trong nhóm 3 nước có thuế thuốc lá thấp nhất trên thế giới (cùng Lào và Campuchia).
Ông Nguyễn Khắc Hiền, Giám đốc Sở Y tế Hà Nội, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo phòng, chống tác hại thuốc lá của thành phố cũng chỉ ra rằng: Chính việc mua - bán thuốc lá quá dễ dàng cũng khiến công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá gặp nhiều khó khăn. Do đó, để thực thi có hiệu quả Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, cần sự chung tay của cả cộng đồng xã hội. Trước hết, Ban Chỉ đạo phòng, chống tác hại thuốc lá của thành phố tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành, địa phương đẩy mạnh truyền thông, nhằm nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi đối với tình trạng hút thuốc nơi công cộng, nơi làm việc.
Thành phố yêu cầu các sở, ban, ngành tuân thủ quy định cấm hút thuốc tại nơi làm việc, cơ sở y tế, trường học, khách sạn, nhà hàng. Các cơ quan chức năng tại địa phương rà soát, xem xét không cấp giấy phép bán lẻ thuốc lá tại các địa điểm cấm hút thuốc như: Khách sạn, nhà hàng… Xây dựng làng văn hóa - sức khỏe với việc hình thành cộng đồng dân cư không có người hút thuốc lá; xây dựng mô hình “Điểm du lịch không khói thuốc”...
