Geir Pedersen nói với Hội đồng Bảo an LHQ rằng Syria có thể quay lại bạo lực hoặc bắt đầu một cuộc chuyển đổi toàn diện và chấm dứt nhiều thập kỷ xung đột.
Ông nói rằng con đường quay lại xung đột, chia rẽ và vi phạm chủ quyền của Syria bởi các thế lực bên ngoài "không được xảy ra".
Con đường còn lại, sẽ khôi phục chủ quyền và an ninh khu vực của Syria, là "khả thi", nhưng "cần có những quyết định đúng đắn của Syria" và sự hỗ trợ của quốc tế, theo ông Pedersen.
Nội chiến Syria đã kéo dài trong 13 năm cho đến khi một cuộc nổi loạn chớp nhoáng do nhóm Hồi giáo Hayat Tahrir al-Sham, hay HTS, lãnh đạo, lật đổ ông Assad tháng 12/2024, chấm dứt hơn 50 năm lãnh đạo của gia đình ông.
Cựu thủ lĩnh HTS Ahmad al-Sharaa được công bố là tổng thống lâm thời của đất nước sau cuộc họp của các nhóm vũ trang tham gia cuộc tấn công.
Phát biểu của ông Pedersen diễn ra vài tuần sau khi các cuộc đụng độ giữa lực lượng an ninh của al-Sharaa và các nhóm vũ trang trung thành với ông Assad leo thang thành các cuộc tấn công trả thù giáo phái khiến hàng trăm thường dân thiệt mạng.
Đa số người thiệt mạng là người Alawite, một giáo phái thiểu số mà ông Assad thuộc về. Đây là vụ bạo lực tồi tệ nhất kể từ tháng 12/2024.
Ông Pedersen nói với Hội đồng Bảo an rằng mặc dù tình hình đã "tương đối lắng dịu" sau nhiều ngày, LHQ vẫn tiếp tục nhận được các báo cáo "về hành vi quấy rối và đe dọa, gồm cả những âm hưởng giáo phái nặng nề".
Ông cho biết chính quyền lâm thời đã công bố một cuộc điều tra độc lập. Ông cho rằng cuộc điều tra phải minh bạch, phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế và các phát hiện của cuộc điều tra phải được công khai.
Đặc phái viên LHQ nói rằng những hành động tàn bạo mới nhất đã "làm nổi bật nhu cầu cấp thiết về việc phải chịu trách nhiệm một cách đáng tin cậy và hiệu quả đối với những tội ác" đã xảy ra trong nhiều thập kỷ.
