Từ những điều mừng
6 ngày diễn ra Liên hoan Xiếc quốc tế 2019 là 6 ngày khán giả Thủ đô được thưởng thức “bữa tiệc” nghệ thuật xiếc miễn phí do khoảng 200 nghệ sĩ đến từ 9 quốc gia trên thế giới trình diễn:
Australia, Campuchia, Trung Quốc, Cuba, Ai Cập, Hungary, Lào, Singapore và Việt Nam. Trong đó, riêng nước chủ nhà Việt Nam có 5 đơn vị nghệ thuật góp mặt, gồm: Liên đoàn Xiếc Việt Nam; Nhà hát Nghệ thuật Phương Nam (TP Hồ Chí Minh), Trường Trung cấp Nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ Việt Nam, Đoàn Xiếc và Ảo thuật Vũng Tàu, Hội Sân khấu TP Hồ Chí Minh.
Tại liên hoan này, các thể loại xiếc như nhào lộn, tung hứng, thăng bằng, ảo thuật, hề xiếc đều được đua tài hai lượt tại sân khấu tròn của Liên đoàn Xiếc Việt Nam. Theo đánh giá của Ban tổ chức, các tiết mục đều được thể hiện điêu luyện, đầy sáng tạo cũng như mang đậm bản sắc văn hóa của mỗi dân tộc, mỗi vùng miền. Trong đó, có thể kể đến một số tiết mục quốc tế tiêu biểu như “Đu quăng” (Hungary); “Cột xoay” (Cuba); “Dây da 2” (Lào); “Đứng tay” (Ai Cập); “Dây da” (Australia); “Dây da” (Singapore).
Riêng đối với các tiết mục xiếc Việt Nam thì những tiết mục như “Đu sen, đế trụ”, “Vòng xoay mạo hiểm”, “Nhào lộn trên sào”, “Đu khóa son”, “Patin 6”… cho thấy sự vượt trội về kỹ thuật biểu diễn của các nghệ sĩ nước chủ nhà. “Một tầm cao mới của nghệ thuật xiếc đã được thấy rõ qua liên hoan, nhất là các đơn vị trong nước đã nỗ lực mang lại nhiều thành quả mới” – NSND Nguyễn Quang Vinh, Quyền Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, nhiều nghệ sĩ còn bày tỏ niềm vui khi liên hoan xiếc được Cục Nghệ thuật biểu diễn phối hợp với Cục Hợp tác quốc tế, Vụ Kế hoạch, Tài chính, Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam và một số đơn vị nghệ thuật tổ chức theo kế hoạch 3 năm một lần. Có thể thấy, đây là điều kiện thuận lợi cho diễn viên của ngành xiếc nước nhà giao lưu với sự phát triển xiếc của quốc tế.
“Tôi rất mừng khi liên hoan tiếp tục được tổ chức. Đây là yếu tố quan trọng thúc giục những người làm nghề tích cực nghiên cứu, tập luyện để có những sản phẩm, tiết mục mới dự thi và từ đó nghệ thuật xiếc nước nhà sẽ phát triển hơn nữa” – NSND Vũ Ngoạn Hợp – Phó Chủ tịch thường trực Liên chi hội xiếc Việt Nam nói.
Nữ nghệ sĩ Nhã Hiếu đến từ Nhà hát Nghệ thuật Phương Nam vừa xuất sắc giành Huy chương Vàng tại liên hoan. Cô cùng với đồng nghiệp đã mang tới liên hoan tiết mục “Thiên thần tình yêu” để thi tài. “Đây là tiết mục vừa mới được chúng tôi hoàn thành. Chúng tôi rất vui khi những nỗ lực của mình đã được khán giả mến mộ và đạt được thành quả cao tại kỳ liên hoan này” – nghệ sĩ Nhã Hiếu vui mừng bày tỏ.
Đến bao băn khoăn...
Dẫu mừng vui là vậy nhưng kỳ liên hoan lần này vẫn để lại cho những người tâm huyết với sự phát triển của nghệ thuật xiếc nước nhà biết bao băn khoăn. Nỗi băn khoăn lớn nhất tập trung vào chất lượng các tiết mục tham gia liên hoan có phần kém so với các kỳ liên hoan trước.
Các tiết mục của Việt Nam phần lớn đã tham gia các kỳ liên hoan xiếc trong nước và quốc tế trước và có sự phân bổ không đều (Liên đoàn Xiếc Việt Nam có đến 9 tiết mục trong khi nhiều đoàn trong nước chỉ có 1 tiết mục tham dự). Các tiết mục quốc tế thì cũng không có gì mới lạ.
Theo dõi các nghệ sĩ quốc tế biểu diễn, NSND Vũ Ngoạn Hợp băn khoăn rằng, những tiết mục đó đều là xiếc truyền thống, rất xưa, rất cũ. Theo NSND Vũ Ngoạn Hợp, không phải chất lượng xiếc ngoại kém nhưng những gì các bạn mang tới liên hoan đều giống như những gì đã biết, đã có. Chưa có những luồng gió mới để xiếc Việt thực sự được ra biển lớn học hỏi – như mục tiêu của liên hoan đã đặt ra.
Lý giải về thực tế này, NSND Vũ Ngoạn Hợp đặt câu hỏi, có thể do kỳ liên hoan được tổ chức quá gấp gáp về thời gian chăng? “Tôi thấy mục đích học hỏi từ xiếc thế giới ở kỳ liên hoan này là chưa đạt được. Nguyên nhân thì rất nhiều nhưng theo tôi là do kế hoạch tổ chức có phần gấp gáp mà chưa “dài hơi”, thông báo rộng rãi để các nước chuẩn bị, xây dựng tiết mục, luyện tập” – NSND Vũ Ngoạn Hợp nói.
Với nghệ sĩ Nhã Hiếu, dù vui mừng khi gặt hái được thành công tại liên hoan nhưng cô cũng không khỏi băn khoăn. Cô chia sẻ rằng, năm nay các nước tham dự liên hoan mang những tiết mục rất bình thường, không xuất sắc, không ấn tượng nhiều, thậm chí có tiết mục đơn giản quá.
Thêm nữa, ở câu chuyện giải thưởng, liên hoàn lần này còn khiến khán giả… hoa cả mắt. Dù Ban tổ chức có “nhã ý” không công bố cụ thể tổng số các loại giải thưởng nhưng tính sơ sơ ra (Huy chương Vàng, Huy chương Bạc, cụm giải thưởng: Tiết mục, đạo diễn, huấn luyện xuất sắc nhất, tiết mục khán giả yêu thích nhất…) thì hầu như đoàn nào cũng có giải dẫn đến tình trạng… vui cả làng.
Bên cạnh đó, trong số Huy chương Vàng và Bạc, cá nhân xuất sắc thì phần lớn thuộc về các tiết mục, cá nhân của Liên đoàn Xiếc Việt Nam. Vì vậy, cũng thật đáng băn khoăn khi có đoàn quốc tế phàn nàn rằng, giải thưởng là của chủ nhà và sân chơi này là của Liên đoàn Xiếc Việt Nam, khỏi cần các đoàn quốc tế tham gia!
NSND Vũ Ngoạn Hợp
