Chùa Tây Phương (Sùng Phúc tự) toạ lạc tại xã Thạch Xá (Thạch Thất, Hà Nội), được công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt từ năm 2014.
Truyền thuyết kể rằng, sự ra đời của ngôi chùa gắn liền với quá trình truyền bá Phật giáo vào Việt Nam. Muộn hơn vài thế kỷ, câu chuyện lại nghiêng sang một hướng khác, gắn với nhân vật Cao Biền – Tiết độ sứ thời nhà Đường (864 - 868) đã từng cai trị An Nam và đến đây xây dựng một kiến trúc tôn giáo, với ý đồ chặn long mạch xứ này.
Truyền thuyết vẫn là truyền thuyết, còn chứng tích vật chất liên quan tới ngôi chùa, đó là thời Mạc Phúc Nguyên (1547 – 1561). Đây chính là thời điểm để ngôi chùa có quy mô như hiện nay. Sau đó, vua Lê Thần Tông, chúa Tây vương Trịnh Tạc, vua Lê Hy Tông có tu sửa thêm, nhưng không nhiều.
Chùa Tây Phương nổi tiếng không chỉ ở sự cổ kính qua truyền thuyết và lịch sử, nó còn nổi tiếng ở cảnh quan mê hồn, bởi tọa lạc trên đỉnh núi Câu Lâu, đột khởi giữa vùng đồng bằng màu mỡ, với núi non, sông nước gắn liền với quan niệm phong thủy phương Đông.
Tây Phương còn nổi tiếng ở bộ tượng thờ bằng gỗ sơn son thếp vàng, có thể coi là Phật điện đông đúc nhất trong các ngôi chùa ở Việt Nam có giá trị tiêu biểu, xuất sắc về tượng gỗ, được công nhận là Bảo vật quốc gia năm 2013.
Tiêu biểu là các pho Tuyết Sơn, Thập bát vị La Hán, Bát Bộ kim cương, có niên đại thế kỷ 18. Có thể nói, chùa Tây Phương là một bảo tàng về tượng Phật giáo Việt Nam.
Chính hội chùa Tây Phương là ngày 6/3 âm lịch, nhưng được diễn ra nhiều ngày trước đó với nhiều sinh hoạt văn hóa mang đậm chất xứ Đoài, và kéo dài đến hết tháng 3 âm lịch mới kết thúc.
Lễ hội chùa Tây Phương là một hoạt động văn hóa, tín ngưỡng với nghi lễ tế cáo trời đất, nghi thức cúng Phật truyền thống và những trò chơi dân gian... tạo nên những giá trị độc đáo và đặc sắc.
