Lật tẩy thủ thuật đưa gia vị Tàu vào nồi lẩu Việt

Tất cả những gia vị kể trên đều có hương vị rất giống với gia vị tự nhiên nên dễ dàng đánh lừa vị giác người tiêu dùng, giá lại rẻ nên các quán hàng kinh doanh ăn uống thường lén sử dụng. Điều đáng nói hiện nay là có vô số mánh lới từ giới bán hàng nhằm “đút” các loại gia vị không rõ nguồn gốc này vào đồ ăn bán cho thực khách.

Săn lùng gia vị đặc biệt mang tên Cần Sủi

Từ những thông tin khi PV điều tra về cách thức luyện chế tương ớt, nước mắm như đã đề cập ở những kỳ trước cho thấy trên thị trường tồn tại nhiều đầu mối chuyên cung ứng nguồn chất gia giảm, phụ gia, các chất điều vị... Điều đáng quan tâm là những chất này có nguồn gốc ở đâu, được đưa vào thị trường trong nước như thế nào?

Một tuyến điều tra của PV có nhiệm vụ khảo sát thị trường đã nhanh chóng tìm ra lời giải. Tại chợ Đồng Xuân hay phố Hàng Buồm (Hà Nội), nơi vẫn được biết đến là “thủ phủ” của các cửa hàng chuyên cung cấp phụ gia thực phẩm cho Hà Nội và các tỉnh phía Bắc. Tại đây, có đủ loại phụ gia thực phẩm giá rẻ, không có nhãn mác hoặc không có hướng dẫn sử dụng bằng tiếng Việt, không ghi rõ ngày sản xuất và hạn sử dụng.

Nhiệm vụ của tuyến điều tra lúc này là lùng mua một loại gia vị nước dùng được chủ quán bún, phở săn lùng. Nó được biết đến với cái tên Cần Sủi. Theo mô tả của anh Thắng, một chủ cửa hàng lẩu cua bắp bò trên phố Đội Cấn (Hà Nội) thì loại gia vị này ở dạng bột trắng thường được các chủ hàng đóng trong túi nilon nhỏ trọng lượng 5 lạng/túi. Cũng theo anh Thắng, vì loại gia vị này được nhập lậu từ Trung Quốc, không có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng nên người bán thường rất thận trọng khi bán hàng. Họ chỉ bán cho những khách hàng quen hoặc đổ buôn với số lượng lớn. Với cuộc gọi điện trước đó của anh Thắng, PV đã đặt mua được một gói Cần Sủi tại một cửa hàng trên phố Hàng Buồm.

Tại đây, sau khi đưa gói gia vị nước lẩu cho PV, người bán hàng tận tình hướng dẫn cách sử dụng. Theo đó, chỉ cần một thìa cà phê gia vị khuấy đều vào 1,5 lít nước nóng, sau khi nước dậy màu thêm mì chính, ít muối và bổ sung các loại nguyên liệu rau, củ, quả như hành tây, cà rốt, cà chua,... sẽ có ngay một nồi nước lẩu. Theo tỉ lệ này, tùy vào lượng nước lẩu cần dùng mà pha chế.

Ngoài ra, chủ cửa hàng không ngần ngại giới thiệu một gói bột gia vị được đóng trong túi nhỏ có nhãn mác chữ Tàu cùng với hình in một số loại rau củ. Theo lời người bán, đây cũng là một loại gia vị lẩu làm sẵn. Khác với bột Cần Sủi là sau khi pha trộn người dùng vẫn phải cho thêm các gia giảm như mì chính, muối, hành, rau, củ, quả... thì loại gia vị này đã chứa tất cả những thứ đó chỉ cần pha vào nước là dùng. Giá của gói gia vị này chỉ 15.000 đồng/gói 500g dùng cho 40 lít nước, rẻ, tiện hơn nhiều so với cách thức chế biến nước lẩu truyền thống từ xương ninh nhừ.

Cũng từ hai gói gia vị này, PV trực tiếp thực nghiệm theo đúng hướng dẫn của người bán hàng và quả thật từ màu nước đến mùi vị khi nếm sẽ rất khó phân biệt đâu là nước lẩu được chế biến theo cách truyền thống, đâu là nước lẩu sử dụng các gói gia vị lẩu Tàu.

Bí ẩn tên nhà hàng trùng với tên đầu bếp trưởng

Như vậy, có thể thấy một thực tế trên thị trường mặt hàng gia vị dùng chế nước lẩu cho quán hàng ăn đa phần là mặt hàng có xuất xứ không rõ ràng. Một thanh tra viên thuộc chi cục Quản lý thị trường Hà Nội chia sẻ: Mặc dù đã có quy định về việc sử dụng gia vị lẩu Tàu, một số đối tượng vẫn ngấm ngầm chào bán gia vị lẩu Tàu không rõ nguồn gốc cho các nhà hàng. Loại gia vị này được nhập qua đường tiểu ngạch từ biên giới tỉnh Lạng Sơn, Lào Cai rồi chuyển về Hà Nội.

Cần Sủi đang đánh lừa thị giác người tiêu dùng.

Do lợi nhuận cao, các nhà hàng vẫn bất chấp sức khỏe của thực khách để nhập loại gia vị này về chế biến lẩu. Vị này nói thêm: “Cũng chính lợi nhuận lớn từ việc sử dụng loại gia vị này mà nhiều nhà hàng, dù trước đó bị xử phạt, do phát hiện sử dụng loại gia vị cấm này song vẫn tiếp tục vi phạm với cách thức tinh vi hơn. Đơn cử như trường hợp vừa qua, nhà hàng lẩu nấm X. (xin không tiện nêu tên) ở phường Trung Liệt (Q. Đống Đa, Hà Nội) từng bị lực lượng Quản lý thị trường TP.Hà Nội phát hiện gần 70kg gia vị lẩu không có nguồn gốc xuất xứ. Ngay sau khi phát hiện thùng xốp được nhà hàng cất giấu kỹ trên tầng 5, chủ nhà hàng người Trung Quốc đã không xuất trình được giấy tờ về nguồn gốc xuất xứ của gia vị lẩu không có nhãn mác nói trên. Quản lý thị trường đã tiến hành lập biên bản, đồng thời tịch thu số hàng, xử phạt theo quy định. Sau khi bị xử phạt, hiện nhà hàng X. này đã đổi tên thành nhà hàng khác và đầu tư thêm nhiều chuỗi quán lẩu nữa trên các tuyến phố lớn ở Mỹ Đình, đường Giang Văn Minh kéo dài... (Hà Nội). Đáng chú ý, theo điều tra của PV thì tên nhà hàng X. này cũng chính là tên thường gọi của đầu bếp trưởng người Trung Quốc.

Để có được đánh giá ban đầu về ảnh hưởng của loại gia vi lẩu Tàu mà PV mua được, chúng tôi đã gửi mẫu tới viện Dinh dưỡng Quốc gia nhờ phân tích. Tại đây, một chuyên gia về dinh dưỡng phân tích: Để có đánh giá toàn diện thành phần và mức độ ảnh hưởng tới sức khỏe cần phải có kết quả sinh hóa. Tuy nhiên theo kinh nghiệm trong nghiên cứu đánh giá với những mẫu gia vị dạng này có thể thấy những mặt hàng gia vị trôi nổi chủ yếu làm từ hỗn hợp các hóa chất để đánh lừa vị giác người ăn chứ chúng không có giá trị về dinh dưỡng. Được pha chế bằng các hóa chất tạo độ ngọt, dai, giòn... hương liệu và phụ gia tạo màu công nghiệp lẫn tạp chất và kim loại nặng nên nếu sử dụng thường xuyên, chúng sẽ tích tụ dần trong cơ thể, là nguyên nhân dẫn đến ung thư.