Nuôi dưỡng tình yêu âm nhạc cổ
Trong Chương trình GDPT 2018 đối với cấp THCS, môn nghệ thuật là môn học bắt buộc. Giáo dục âm nhạc trong nhà trường tạo cơ hội cho trò được trải nghiệm và phát triển năng lực âm nhạc – biểu hiện năng lực thể hiện âm nhạc, cảm thụ và hiểu biết âm nhạc, ứng dụng và sáng tạo âm nhạc góp phần phát hiện, bồi dưỡng những học sinh có năng khiếu âm nhạc.
Đồng thời, thông qua nội dung các bài hát, các hoạt động âm nhạc và phương pháp giáo dục của nhà sư phạm, giáo dục âm nhạc góp phần phát triển ở học sinh các phẩm chất yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm, cùng các năng lực tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo để trở thành những công dân phát triển toàn diện về nhân cách, hài hoà về thể chất và tinh thần.
Chương trình giáo dục âm nhạc THCS giúp các em học sinh trải nghiệm, khám phá và thể hiện bản thân thông qua các hoạt động nhằm phát triển năng lực thẩm mĩ, nhận thức được sự đa dạng của thế giới âm nhạc và mối liên hệ giữa âm nhạc với văn hoá, lịch sử cùng các loại hình nghệ thuật khác. Đồng thời hình thành ý thức bảo vệ và phổ biến các giá trị âm nhạc truyền thống.
Bà Vũ Thị Thoảng, Hiệu trưởng Trường THCS Ngô Gia Tự cho hay, trong nhà trường, giáo dục âm nhạc đã và đang được tổ chức thực hiện nghiêm túc và bài bản với nhiều hoạt động đa dạng phong phú. Tuy nhiên, với đặc thù bộ môn, cùng với quan điểm nhận thức của nhiều học sinh, phụ huynh coi môn nghệ thuật là môn phụ, chưa có sự quan tâm, tập trung đúng mức cho môn học. Thêm vào đó, điều kiện cơ sở vật chất, phương tiện thiết bị đáp ứng hoạt động giáo dục âm nhạc còn nhiều khó khăn, thiếu thốn; điều kiện tổ chức cho học sinh học âm nhạc gắn với trải nghiệm thực tế còn hạn chế, cho nên sức hút cũng như hiệu quả giáo dục âm nhạc của nhà trường chưa được như kỳ vọng và chưa khai thác hết thế mạnh của nhà trường và khả năng học tập của trò.
Căn cứ vào tình hình thực tế của nhà trường với mong muốn tạo điều kiện học tập tốt nhất cho học sinh, hướng tới giáo dục toàn diện, tạo bước đột phá trong đổi mới phương pháp dạy học, truyền cảm hứng và động lực cho cán bộ giáo viên thi đua đổi mới sáng tạo trong dạy và học, nhà trường đã quyết tâm đăng ký thực hiện chuyên đề cấp thành phố.
Trong quá trình nghiên cứu và thực hiện chuyên đề, thầy và trò Trường THCS Ngô Gia Tự nhận thức sâu sắc rằng nghệ thuật Ca trù thực sự góp mặt và phát huy giá trị trong không gian âm nhạc của thành phố. Điều đặc biệt là ở cả hai khu vực phía Đông và phía Tây thành phố, đều có những làng ca trù tiêu biểu, đều có những nghệ nhân ca trù cống hiến cuộc đời cho nghệ thuật truyền thống và hết lòng lan tỏa cho thế hệ sau.
Chuyên đề “Hải Phòng- Cái nôi Ca trù vùng Duyên Hải Bắc Bộ” là chủ đề trong nội dung Giáo dục địa phương của Trường THCS Ngô Gia Tự được lãnh đạo ngành đánh giá cao.
Chuyên đề được lồng ghép, tích hợp nhiều nội dung giáo dục cho các em học sinh: Trang bị kiến thức, năng lực thẩm mỹ về âm nhạc, hướng tới tôn vinh và góp phần bảo tồn loại hình nghệ thuật truyền thống lâu đời của dân tộc. Nghệ thuật Ca trù cũng là hồn cốt văn hóa của con người và mảnh đất Xứ Đông Hải Phòng.
Trong chuyên đề, học sinh chia thành các nhóm thể hiện hiểu biết của mình qua phần hùng biện. Từ đó, trò được rèn khả năng giao tiếp, làm việc nhóm...
Chuyên đề là hoạt động thiết thực thúc đẩy đổi mới cách thức dạy học, góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Nghệ thuật, chất lượng thực hiện chương trình giáo dục địa phương cho học sinh và hưởng ứng chủ trương xây dựng Hải Phòng là thành phố âm nhạc.
Gìn giữ hồn cốt dân tộc
Bà Thoảng cho hay, qua chuyên đề, nhà trường xác định cần kiên trì thực hiện ba trụ cột quan trọng: bảo tồn, truyền dạy và sáng tạo. Việc duy trì và nâng cao chất lượng hoạt động của các câu lạc bộ Ca trù trong nhà trường là cách giữ lửa nghệ thuật trong lòng cộng đồng.
Đồng thời việc tôn vinh không gian biểu diễn nghệ thuật truyền thống Ca trù qua các câu lạc bộ trong nhà trường. Chỉ có vậy, Ca trù sẽ được vang lên thường xuyên trong nhà trường.
Trường sẽ tổ chức các buổi giao lưu giữa nghệ nhân là cách hiệu quả để tạo sự gần gũi, tương tác.
Đặc biệt, trong thời đại số, Ca trù cần hiện diện trên các nền tảng truyền thông mới như YouTube, podcast, mạng xã hội – đưa nghệ thuật truyền thống đến gần hơn với công chúng hiện đại, nhất là giới trẻ. Cần đẩy mạnh việc lồng ghép dạy Ca trù trong các hoạt động giáo dục khác.
Đưa Ca trù vào trường học dưới hình thức hoạt động ngoại khóa, trải nghiệm văn hóa dân tộc sẽ giúp học sinh thêm hiểu, thêm yêu bản sắc truyền thống là điểm hẹn văn hóa hấp dẫn, thu hút đông đảo học sinh, khơi dậy niềm tự hào với di sản nghệ thuật dân tộc. Một thành phố âm nhạc không chỉ là nơi vang lên những bản nhạc hiện đại, mà còn là nơi gìn giữ hồn cốt dân tộc qua từng câu hát Ca trù ngọt ngào, thấm đẫm nhân văn, bà Thoảng chia sẻ thêm.
Ông Trần Văn Minh, chuyên viên chính, phụ trách môn Nghệ Thuật, Vụ GDTrH, Bộ GD&ĐT nhận định: Chuyên đề của Trường THCS Ngô Gia Tự rất ý nghĩa góp phần để giáo dục âm nhạc ngày càng phát triển, lan tỏa giá trị văn hóa dân tộc trong học đường.
Qua chuyên đề, thầy cô sẽ có thêm những kinh nghiệm quý để tích hợp công nghệ số trong dạy học âm nhạc, giúp học sinh phát triển năng lực thẩm mỹ, sáng tạo và ý thức gìn giữ di sản văn hóa dân tộc. Các em sẽ luôn tự hào, trân trọng và tiếp nối mạch nguồn văn hóa của quê hương – để âm vang ca trù mãi ngân lên trong tâm hồn thế hệ trẻ Hải Phòng.
