Lần đầu tiên Việt Nam có thư viện số miễn phí dành cho trẻ em

Cơ hội đọc sách miễn phí

Với mục tiêu tăng cường cơ hội đọc sách miễn phí, chất lượng cao cho tất cả các trẻ em Việt Nam,  Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc UNICEF Việt Nam đã hợp tác với Thư viện số Toàn cầu (Global Digital Library) và Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam (VNIES) thực hiện Dự án Thư viện số miễn phí cho trẻ em với nguồn tài trợ từ Chính phủ Na Uy. Dự án mang đến hàng nghìn sản phẩm sách chất lượng cao ở các ngôn ngữ và định dạng cho tất cả trẻ em Việt Nam.

Các nghiên cứu trên thế giới cho thấy, sách mang rất nhiều lợi ích trong việc phát triển khả năng nhận thức, kĩ năng và niềm vui cho trẻ em. Một nghiên cứu so sánh cho thấy, trẻ em đọc thường xuyên hơn trong những năm tháng đầu đời về sau sẽ có kết quả học tập cao hơn so với các trẻ em không đọc thường xuyên.

Việc đọc, trải nghiệm sách kể cả với mục tiêu giải trí có mối liên hệ chặt chẽ đến sự phát triển đa nhận thức, năng lực ngôn ngữ, toán học và các kĩ năng cảm xúc xã hội của trẻ em.

Điều này không chỉ đúng với sách giấy in truyền thống mà còn cả sách kĩ thuật số. Nghiên cứu của Courage (2019) chỉ ra, mặc dù không thay thế được hoàn toàn vai trò của sách in, sách điện tử đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường cơ hội tiếp cận, tăng thời lượng tiếp xúc và đọc sách của trẻ em.

Kết quả nghiên cứu cho thấy, sách điện tử thu hút được sự chú ý và sự tham gia của học sinh nhiều hơn, nếu khai thác đúng cách sẽ phát huy được sự tập trung, tính tương tác cũng như đạt hiệu quả cao.

Ý nghĩa và vai trò của việc đọc sách, trong đó có sách điện tử đối với trẻ em là không thể phủ nhận. Tuy nhiên, trên thực tế, nguồn sách đọc miễn phí cho trẻ em khá hạn chế. Việc tiếp cận các sách, trong đó có sách điện tử đang phụ thuộc nhiều vào điều kiện, môi trường sống và học tập của các em.

Với mong muốn mang đến cơ hội và những trải nghiệm đọc sách tốt nhất đến tất cả trẻ em, không phân biệt điều kiện, vùng miền, dân tộc, Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc tại Việt Nam (UNICEF) đã phối hợp với Thư viện số Toàn cầu (Global Digital Library) và Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam (VNIES) xây dựng Thư viện số miễn phí cho trẻ em Việt Nam.

Đây là dự án  được tài trợ bởi chính phủ Na Uy nằm trong các sáng kiến về Hàng hoá công kỹ thuật số (Digital Public Goods) với mô hình phần mềm mã nguồn mở, dữ liệu mở và thiết kế đảm bảo quyền riêng tư và an toàn thông tin cho người sử dụng, đặc biệt là trẻ em. 

Dự án này nằm trong lộ trình Hợp tác số của Tổng thư ký Liên Hợp Quốc, nhấn mạnh vai trò của Liên minh Hàng hoá Công số (DGPA), một sáng kiến đa phương tạo điều kiện sử dụng, xây dựng, tìm kiếm và đầu tư vào hàng hoá công số. 

Thúc đẩy quyền được tiếp cận sách có chất lượng của mọi trẻ em

GS.TS Lê Anh Vinh - Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, chủ nhiệm Dự án - cho biết, đây là dự án ý nghĩa khi lần đầu tiên tại Việt Nam có một nguồn thư viện miễn phí, chất lượng cao dành cho tất cả các bạn nhỏ, đặc biệt là các em nhỏ dân tộc thiểu số và trẻ em khuyết tật.

Sẽ có hơn 3.000 sản phẩm sách ở các định dạng và ngôn ngữ khác nhau, trong đó tập trung vào Tiếng Việt, tám ngôn ngữ dân tộc thiểu số của Việt Nam bao gồm: Ba Na, Chăm, Ê-đê, Gia Rai, Khmer, Mơ Nông, H’Mông, Thái cùng tiếng Anh và ngôn ngữ kí hiệu.

Với các sản phẩm của Dự án, trẻ em có thể thoả thích đọc, nghe truyện, cũng như xem và tương tác với các sách có gắn các yếu tố thực tế tăng cường. Trẻ em khiếm thính cũng có cơ hội đọc trải nghiệm qua các video sách ngôn ngữ kí hiệu thú vị. Các sách, truyện trong thư viện được chọn lọc từ kho truyện thiếu nhi từ các nhà xuất bản uy tín trong nước và thế giới. 

Với mục tiêu tốt đẹp và ý nghĩa nhân văn, Dự án nhận được sự đồng tình, ủng hộ của Bộ Giáo dục Đào tạo, các Sở, Phòng giáo dục cũng như các tổ chức giáo dục và xã hội khác.

Theo TS Tạ Ngọc Trí - Phó Vụ Trưởng Vụ giáo dục tiểu học (Bộ GD&ĐT), các sản phẩm của Dự án thư viện số với trang web và ứng dụng đọc sách đa dạng, hấp dẫn, miễn phí sẽ tạo cơ hội cho nhiều trẻ em được đọc sách, đặc biệt là trẻ em dân tộc, trẻ em vùng khó khăn.

Sản phẩm sách chất lượng cao, miễn phí sẽ góp phần thúc đẩy phong trào đọc sách sôi nổi. Không chỉ trẻ em mà cả phụ huynh, giáo viên và nhà trường đều có thể tham gia.

Bà Lê Anh Lan - Quyền Trưởng Chương trình Giáo dục UNICEF Việt Nam chia sẻ, thông qua Dự án, UNICEF mong muốn thúc đẩy quyền được tiếp cận sách có chất lượng của mọi trẻ em, đặc biệt là nhóm trẻ em dân tộc thiểu số và trẻ em khuyết tật.