Cho đến 50 năm sau, bản anh hùng ca bất diệt từ Ngã ba Đồng Lộc vẫn vang vọng mãi vào lịch sử bởi ý chí kiên cường và lòng dũng cảm của 10 cô gái thanh niên xung phong hiến trọn tuổi thanh xuân cho độc lập tự do của tổ quốc.
Nơi đây từ sau ngày đất nước thống nhất đã trở thành địa chỉ đỏ cho hàng triệu bước chân con người lặng lẽ tìm về cội nguồn đau thương và vinh quang trong quá khứ. Ngã ba Đồng Lộc muôn đời sáng ngời chân lý: “Không có gì quý hơn độc lập tự do” mà không thể có một thứ vũ khí nào chiến thắng được.
Dấu ấn địa chỉ đỏ anh hùng
 |
Mỗi lần bước chân về với xã Đồng Lộc, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh nhìn non xanh nước biếc ai cũng nhẩm trong lòng lời bài hát quen thuộc ca ngợi người con gái sông La: “ Trời mô xanh bằng trời Can Lộc/ Nước mô trong bằng dòng nước sông La”.
Có thể nói: “Không thể thấy trời ở đâu xanh hơn nơi đây” khi đi qua những cánh đồng lúa khoác lên mình những tấm thảm xanh phơi mình dưới ánh nắng chan hòa. 50 trước khi qua đây tất cả như một bãi chiến trường của một tọa độ chết không hề có tiếng nói nào sự sống vì Ngã ba Đồng Lộc đã trở thành túi bom chảo lửa để quân thù bắn phá nhằm cắt đứt con đường huyết mạch chi viện cho tiền tuyến.
Những vết thương trên ruộng đồng hôm nay đã lành sẹo nhường chỗ cho màu xanh cây cỏ và sự sống đang từng bước hồi sinh. Đứng ở nơi đây bắt đầu nghe được tiếng hát của đồi thông bạt ngàn tầm mắt là chúng ta có thể nhìn thấy nghĩa trang Ngã ba Đồng Lộc đầy nắng gió.
Chỉ khoảng 5 phút xe chạy là mọi người có thể bước chân lên được các bậc tam cấp để vào thắp hương dâng hoa viếng mộ những nữ anh hùng đã ngã xuống tròn 50 năm trước (24 tháng 7 năm 1968).
Có đến nơi đây mới thấy chưa có nghiã trang nào nhiều hoa đến như vậy. Những bó hoa tươi, những vòng hoa khô ngày đêm ôm lấy từng ngôi mộ của các chị đã được quét vôi và khắc chữ rõ hơn. Nghĩa trang ngã ba Đồng Lộc còn được gọi là Nghĩa trang con gái vì trên mỗi ngôi mộ có rất nhiều gương soi, lược chải tóc và từng chùm bồ kết để giành cho các chị như để giành cho những người đang còn sống.
 |
Tháp chuông Đồng Lộc đưa mọi người lên một tầm cao mới để nhìn thấy được màu xanh bao la của quê hương 10 cô gái trên cung đường huyết mạch năm xưa. Một tiếng chuông ngân lên cũng đã trở thành một âm thanh sâu lắng và rất đỗi thiêng liêng giữa rộng dài không biên giới của không gian và thời gian. Nhịp chuông dài góp cùng tiếng gió hòa thành lời ru của mẹ cầu nguyện cho 10 vầng trăng trinh nữ yên giấc ngàn thu.
Khi hoa lá dâng lên càng dày trên từng mộ chí mỗi con người ở từng thế hệ khác nhau càng hiểu thêm giá trị to lớn của ngã ba từng nhuốm máu đau thương này. Tại phòng lưu niệm trình bày, mỗi tấm ảnh, từng trang sách và mỗi hiện vật như nhắc nhớ và hiện hữu hình ảnh 10 cô gái TNXP đẹp rạng ngời về khí phách của tuổi thanh xuân dù nửa thế kỷ vẫn cứ đi qua thầm lặng.
Quên sao được Ngã ba Đồng Lộc một điểm nút giao thông quan trọng bậc nhất mà quân thù tìm mọi cách bao vây chốt chặn. Hàng ngàn loạt bom của không lực Huê Kỳ mỗi ngày ném xuống đây như muốn nuốt chửng ngã ba nhỏ bé không biết từ bao giờ đã được gọi là “tọa độ chết”. Bom đạn của kẻ thù đã biến ngã ba Đồng Lộc thành túi bom khổng lồ lớn nhất hành tinh.
Ngã ba máu và hoa
 |
Bình quân mỗi tháng chúng đến thả bom 28 ngày. Có ngày phản lực của đế quốc Mỹ nhào tới 103 lần và thả 800 quả bom. Chỉ tính riêng tháng 5 năm 1968, chúng đã thả xuống Đồng Lộc gần 5 vạn quả bom. Thế nhưng dân Đồng Lộc vẫn bám trụ, sát cánh hợp đồng chiến đấu cùng với lực lượng thanh niên xung phong, bộ đội pháo cao xạ Trung đoàn 210, với tinh thần “ xe chưa qua nhà không tiếc”.
Suốt ngày đêm không lúc nào Ngã ba Đồng Lộc lại ngớt tiếng bom đạn, đất đá bị đào xới nhiều lần, hố bom này lấp đi lại có hố bom khác thách thức trêu ngươi. Thế nhưng tất cả đã không chiến thắng được ý chí của quân và dân ta, địch càng cố bắn phá thì chúng ta càng quyết tâm giữ.
Có một tiểu đội luôn kiên trì bám trụ nơi đây hễ nghe tiếng bom vừa dứt tất cả đều cầm cuốc xuổng chạy ra san lấp hố bom để đoàn xe tiếp tục lên đường không phải chậm trễ phút giây nào. Đó chính là tiểu đội 4 thuộc đại đội 552 (Tổng đội TNXP 55 Hà Tĩnh) do A trưởng Võ Thị Tần chỉ huy.
Hầu như mỗi ngày các chị đều ra giữa ngã ba đếm từng loạt bom rơi mặc cho bom nổ bên mình đánh lạc hướng thù hứng lấy hướng bom. Thế nhưng trận bom thứ 15 trong ngày 24 tháng 7 năm 2018 đã rơi trúng hầm 10 cô gái vừa đi san lấp hố bom xong.
Thời gian nặng nề trôi qua trong bụi đất mịt mù. Cả trận dịa lặng đi rồi những tiếng khó vỡ òa. Các cô đã hy sinh. Mười đóa hoa ấy vừa độ 18 đôi mươi. Người lớn tuổi nhất là tiểu đội trưởng Võ Thị Tần và người trẻ nhất mới 17 tuổi. Họ ra đi ở cái tuổi đẹp nhất của đời người mang theo bao khát vọng về tình yêu, lẽ sống và những hoài bão lớn lao khác. 10 đóa hoa ấy đã hy sinh cả tuổi thanh xuân kiên cường chiến đấu cho lý tưởng cao đẹp của dân tộc.
Những chiến công của các chị đã trở thành huyền thoại đi vào lịch sử trở thành biểu tượng cao đẹp của chủ nghĩa anh hùng cách mạng thời chống Mỹ. Sự hy sinh anh dũng của 10 cô gái Ngã ba Đồng Lộc đã trở thành một huyền thoại đáng tự hào của tuổi trẻ Việt Nam. Đau thương, mất mát và sự hy sinh lẫm liệt đã làm nên một Ngã ba Đồng Lộc huyền thoại, một ngã ba anh hùng, một ngã ba có máu và hoa.
Ngã ba Đồng Lộc đã trở thành ngã ba vận mệnh cho cả một dân tộc đã được xây nên không phải bằng vôi vữa sắt thép mà bằng xương bằng máu của nhân dân Hà Tĩnh trong đó có tuổi thanh xuân của 10 cô gái Đồng Lộc anh hùng. Từ cái chết của 10 nữ anh hùng trinh liệt, nhiều đoàn xe như mạch máu giao thông lại tiếp tục đi qua trái tim Ngã ba Đồng Lộc vẫn đập nhịp đập kiên cường.
Trước khi chia tay chúng tôi, ông Trần Đình Ước – Trưởng ban quản lý Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc nhắn gửi: “ Giờ đây chiến tranh đã lùi xa, cuộc sống đã hồi sinh ngay trên tọa độ chết năm xưa, thời gian có thể khiến cho người ta quên đi bao nhiêu Ngã ba trong cuộc đời nhưng khó có ai một lần đi qua mà có thể quên được Ngã ba Đồng Lộc.
Sự hy sinh anh dũng của 10 cô gái TNXP Ngã ba Đồng Lộc cùng với hàng trăm, hàng ngàn các anh hùng liệt sĩ khác sẽ còn vang vọng mãi đến mai sau. Hình ảnh Ngã ba Đồng Lộc quật khởi vươn lên giữa mưa bom lửa đạn còn ghi đậm mãi trong tâm khảm mỗi người dân Việt Nam và bạn bè yêu chuộng hòa bình trên toàn thế giới”.
