Giá trị của kim cương nằm ở độ tinh khiết. Tuy nhiên, gần đây, thị trường trang sức lại sốt loại kim cương mà trước đây không ai buồn quan tâm - kim cương bị lẫn các tạp chất, thường là các tinh thể nhỏ li ti màu trắng hoặc đen.

Kim cương muối tiêu

Loại đá quý giá trị nhất là kim cương tinh khiết, trong vắt và sáng lấp lánh không tì vết. Từ xa xưa, các thợ khai thác kim cương đã nỗ lực tìm kiếm những viên không màu, không lẫn một chấm tạp chất nào.

Trong thế giới bị ám ảnh bởi hai chữ “hàng hiệu” thời hiện đại, kim cương tinh khiết được săn lùng triệt để. Tại các mỏ kim cương trên khắp Trái đất, người ta đào các hố mỏ to rộng đến mức “ngang với bị thiên thạch đâm trúng”. Đối với sức khỏe hành tinh, những cái hố này chỉ toàn mối hại.

Dưới tiêu chí tinh khiết, những viên kim cương bị vẩn đục vì lẫn các tạp chất như than chì, hematit, pyrit… bị gạt sang một bên trong quá trình phân loại. Người ta gọi nó bằng cái tên khá “rẻ mạt”, kim cương muối tiêu (salt and pepper diamond). Nguồn gốc tên gọi này có lẽ bắt rễ từ màu sắc chủ đạo của các tinh thể tạp, trắng (như muối) và đen (như hạt tiêu).

Ngoài 2 màu trắng và đen, thỉnh thoảng cũng có kim cương muối tiêu lẫn tinh thể màu khác như xanh, vàng hoặc có vết nứt, vệt khói…

Cái đẹp của… có khuyết điểm

Nhìn bề ngoài, kim cương muối tiêu chẳng có vẻ gì là tương tự như kim cương. Vì bị lẫn tạp chất, trông chúng khá… nhọ nhem. Tuy nhiên, “Ngay lần đầu tiên nhìn thấy kim cương muối tiêu, tôi đã bị mê hoặc bởi sự khác biệt của nó”, thợ kim hoàn Evelyn Chung (Singapore) chia sẻ.

Thị trường quốc tế định giá kim cương theo tiêu chuẩn 4C, mặt cắt (cut), độ tinh khiết (clarity), màu sắc (color) và trọng lượng (carat). Gạt đi khía cạnh thiếu tinh khiết, kim cương muối tiêu cũng vẫn là kim cương. Những khuyết điểm như hình thù kì dị, mặt cắt lệch, màu sắc không nhất quán… khiến nó trở nên đặc biệt, mỗi viên một vẻ.

“Tôi muốn làm nổi bật nét khác biệt của từng viên kim cương muối tiêu”, chị Chung chia sẻ. Dưới bàn tay chế tác của chị cũng như các thợ kim hoàn “lỡ” say mê vẻ đẹp không hoàn hảo của kim cương muối tiêu, mặt hàng kim cương mới chào đời.

Nhờ lẫn tạp chất, kim cương muối tiêu trở nên muôn hình vạn vẻ và giá thành rẻ. Ảnh: Channelnewsasia.com

Những đốm tạp chất màu trắng đột ngột biến thành “vườn thiên hà”, mang lại dáng vẻ như vũ trụ đầy sao cho viên kim cương. Mặt cắt lạ thì khiến nó thành ra đa hình dạng, từ hình tròn đến bầu dục, lục giác, tam giác… đều có.

Lượng tạp chất ở các viên kim cương muối tiêu không giống nhau, vị trí phân bổ cũng hoàn toàn khác biệt. Nhờ chúng, mỗi viên kim cương này lại có một diện mạo riêng. “Tôi nhìn thấy ở mỗi viên kim cương muối tiêu một… cá tính”, chị Chung nói. Thay vì tuân theo tiêu chuẩn 4C, chị “để cho kim cương muối tiêu tự thể hiện bản thân”.

“Thường thì, tôi sử dụng kiểu cắt hoa hồng để phô bày toàn bộ các tạp chất có trong viên kim cương muối tiêu”, chị Chung cho biết. Ngoài tính năng phô bày tạp chất, kiểu cắt hoa hồng còn giữ được trọng lượng tối đa cho viên kim cương. Vì thế, so với kim cương tinh khiết truyền thống, kim cương muối tiêu nặng carat hơn.

Rẻ và… độc quyền

Với nguyên liệu là “kim cương bỏ đi”, trang sức kim cương muối tiêu rẻ hơn rất nhiều so với kim cương tinh khiết. Tại một số cửa hàng, nó thậm chí rẻ hơn tới 60%.

Trang sức kim cương bán chạy nhất là nhẫn đính hôn. Theo kết quả khảo sát năm 2020 tại Mỹ, số tiền trung bình mà các cặp đôi chi cho nhẫn kết hôn đã giảm mạnh, từ 7.829 dollar trong năm 2018 xuống chỉ còn 3.756 dollar.

Nguyên nhân không phải do tài chính eo hẹp, mà do ý thức về môi trường cũng như tiết kiệm chi tiêu gia tăng. Thay vì kim cương tinh khiết, các cặp đôi tích cực tìm kiếm lựa chọn khác vừa ít tốn kém hơn lại vừa góp phần bảo vệ sức khỏe của Trái đất.

Kim cương muối tiêu là một trong các lựa chọn mới rất được ưa chuộng. Bên cạnh tiêu chí rẻ, nó còn thu hút khách hàng bởi ưu thế “chỉ có một”. “Nhiều khách hàng tìm đến cửa hàng bán trang sức kim cương muối tiêu của tôi là người giàu có. Họ thừa sức mua một viên kim cương tinh khiết nhưng lại không thích vì nó quá… bình thường”, chị Chung nói.

Evelyn Chung, thợ kim hoàn vừa gặp đã mê kim cương muối tiêu. Ảnh: Channelnewsasia.com

Có vẻ như, tiêu chí đánh giá kim cương đã vượt ra ngoài tiêu chuẩn 4C. Với các cặp đôi ngày nay, đặc biệt là các cặp đôi trẻ - những người ý thức cao về chủ nghĩa cá nhân, nhẫn đính hôn không quan trọng ở giá cả, mà quan trọng ở chỗ thể hiện được phong cách, sở thích, tình cảm…

“Tôi chỉ mới mở cửa hàng vào năm 2022 và vô cùng ngạc nhiên bởi sự chào đón nồng nhiệt của khách hàng với kim cương muối tiêu. So với giá thành rẻ, tôi nhận thấy họ bị mê hoặc bởi sự độc đáo nhiều hơn. Người nào cũng yêu cầu trang sức kim cương muối tiêu của mình phải khác lạ, không trùng hợp với người khác”, chị Chung cho biết.

Trên toàn cầu, trang sức kim cương muối tiêu đang được người tiêu dùng quan tâm vì thích đường cắt, màu sắc, sự phân bố và hình dáng đa dạng của các tạp chất lẫn trong nó.

Vì ngoài tiêu chuẩn 4C, kim cương muối tiêu được định giá bằng… tình cảm. Tuy nhiên, nếu lấy carat làm tiêu chuẩn, nó rẻ hơn so với kim cương tinh khiết cùng trọng lượng.