Trong tuyên bố hôm 18 tháng 8, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết mục tiêu của Kiev trong chiến dịch tại tỉnh Kursk là thiết lập vùng đệm an ninh trên lãnh thổ Nga.
Vùng đệm an ninh là khu vực ngăn cách hai lực lượng đang giao tranh, giúp các vùng lãnh thổ ở biên giới của Ukraine nằm ngoài tầm bắn của Nga.
Báo Anh cho biết, trong tính toán của Kiev, chiến dịch Kursk còn nhằm khiến quân Nga phải rút đáng kể lực lượng ở mặt trận Donbass, miền đông Ukraine, để bảo vệ tỉnh quê nhà.
Nhưng đây rõ ràng là ván cược tiềm ẩn rất nhiều rủi ro của ông Zelensky, khi quân đội Ukraine không đủ nguồn lực để thực hiện đồng thời hai nhiệm vụ: vừa tiến công ở Kursk, vừa phòng thủ ở mặt trận tỉnh Donetsk và Lugansk thuộc vùng Donbass.
Theo Hanna Shelest, nhà nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm Phân tích Chính trị châu Âu, dù cuộc tấn công táo bạo của Ukraine đã "diễn ra tốt hơn dự kiến", nhưng Nga đã không chuyển nhiều quân từ mặt trận miền đông sang bảo vệ Kursk như Kiev kỳ vọng.
Hôm 15 tháng 8, Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) ở Mỹ cho biết chỉ có "một số thành phần thuộc các đơn vị không chính quy Nga" đang được triển khai tới Kursk để tăng cường phòng thủ.
Cũng theo ISW, Điện Kremlin sẽ không muốn điều chuyển các đơn vị Nga đang tham chiến, đặc biệt là gần khu vực ưu tiên như Pokrovsk, trở về Kursk, khi biết rằng Ukraine cũng không đủ lực lượng và vũ khí để tiến quá sâu vào lãnh thổ Nga.
Lực lượng Ukraine đã sử dụng HIMARS phá hủy ba cây cầu chiến lược bắc qua sông Siem thuộc tỉnh Kursk. Điều này đồng nghĩa với việc Ukraine không thể tiến xa hơn về phía bắc, mà chỉ có thể co cụm phòng thủ ở vùng lãnh thổ vừa tuyên bố kiểm soát.
Trong khi đó, Nga vẫn duy trì đà tấn công tại mặt trận Donetsk khi phòng tuyến Ukraine đã trở nên mỏng hơn do phải chuyển bớt quân tới Kursk.
Quân đội Nga tuyên bố trong những ngày gần đây, lực lượng của họ đã kiểm soát một số khu định cư gồm Zhelanne, Svyrydonivka và làng New York, cách thành phố Pokrovsk khoảng 46 km.
Serhiy Dobryak, người đứng đầu chính quyền quân sự, cảnh báo lực lượng Nga đã gần như áp sát Pokrovsk. Tháng 8 năm 2023, Pokrovsk vẫn được xem là nơi rất an toàn, cho phép nhà báo và nhân viên cứu trợ Ukraine có thể ở lại qua đêm.
Hệ thống đường sắt và đường bộ của thành phố nối tới các thành phố trung tâm Dnipro, Kramatorsk và Sloviansk. Nếu kiểm soát Pokrovsk, Nga có thể chia cắt phần lãnh thổ còn lại Ukraine vẫn còn nắm giữ ở Donetsk.
Theo Trung tá Mattias Puusepp, phó tham mưu trưởng lực lượng quốc phòng Estonia: "Chưa có dấu hiệu nào cho thấy Nga tập trung đủ lực lượng ở tỉnh Kursk để triển khai các hoạt động quân sự lớn. Các hành động hiện tại chỉ có tính chất phòng thủ, nghĩa là họ thiết lập phòng tuyến và di chuyển các đơn vị".
Cũng theo vị trung tá này, sau thời gian đầu bị bất ngờ, Nga đã bắt đầu trả đũa. Nhiều tên lửa đạn đạo đã lao xuống trung tâm Sumy của Ukraine, thành phố gần nhất với khu vực Kursk.
Cùng với đó, các bệnh viện ở Sumy đang tiếp nhận rất nhiều lính thương vong ở tiền tuyến và cũng trở thành nơi cư trú cho khoảng 4.000 dân sơ tán ở các khu vực sát biên giới.
"Cuộc tấn công Kursk của Tổng thống Zelensky là canh bạc mạo hiểm, có thể đẩy Ukraine vào tình thế mất cả chì lẫn chài, khi vừa bị Nga phản công ở Kursk, vừa bị mất thêm lãnh thổ ở Donetsk.
Dù chiến dịch đã gây ra một số thiệt hại tâm lý cho Nga, những chiến thắng nhỏ như vậy không thể làm thay đổi động lực cho cuộc xung đột. Bất chấp những tổn thất, Nga vẫn là cường quốc quân sự đáng gờm với kho vũ khí khổng lồ và khả năng răn đe hạt nhân.
Ukraine vẫn phải đối mặt với thách thức lớn trong việc vượt qua sự chênh lệch quá lớn này", Andrew Latham, giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Macalester kiêm thành viên cấp cao Viện Hòa bình và Ngoại giao ở Mỹ, nói.
Học giả Latham nhấn mạnh việc chuyển hướng lực lượng khỏi chiến trường chính ở Donbass có thể là tính toán sai lầm chiến lược của Ukraine.
"Mỗi binh sĩ, xe tăng và khẩu đội pháo được triển khai trong cuộc tấn công vào tỉnh Kursk là một tổn thất với nỗ lực giành lại các vùng lãnh thổ Ukraine bị Nga kiểm soát.
Những lực lượng này nếu tập trung cho tiền tuyến Donbass có khả năng mang lại lợi ích hữu hình, làm suy yếu phòng tuyến của Nga và tạo cơ hội cho những bước đột phá quyết định", ông Andrew Latham nói.
Chuyên gia này cho rằng Ukraine đang bị kéo vào "nỗ lực tốn kém và vô ích" ở Kursk, khi cuộc chiến thực sự cho tương lai nước này đang diễn ra ở nơi khác.
