Đó là nhận định của ông Đoàn Xuân Tiên, Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước (KTNN) tại buổi họp báo công bố báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán năm 2018 và kết quả thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán năm 2017.
Cụ thể, ông Tiên cho rằng dự án phải thực hiện theo thiết kế tổng thể. Nhưng vì chậm tiến độ thì Bộ GTVT sau khi chậm lại cho phép thực hiện theo thiết kế từng phần.
Việc cơ quan quản lý tự đưa giải pháp như vậy, thực hiện chắp vá như thế ảnh hưởng đến tiến độ, đó là chưa nói đến vấn đề rủi ro chất lượng. “Trong vấn đề quản lý nhà nước, Bộ GTVT cần nghiêm túc đánh giá”, lãnh đạo KTNN nhấn mạnh.
Về kết quả kiểm toán dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông, trả lời báo giới, ông Trần Hải Đông, Kiểm toán trưởng KTNN chuyên ngành 5 phân tích thêm, dự án này có hai vấn đề là chậm tiến độ và đội vốn bởi nhiều nguyên nhân.
Về đội vốn, dự án đã tăng mức tổng đầu tư từ 8.700 tỷ lên 18.000 tỷ đồng. Nguyên nhân do trong quá trình lập dự án chưa được nghiên cứu kỹ, dẫn đến khi thực hiện thì thay đổi phương án đã làm tăng chi phí; bàn giao mặt bằng chậm, tiến độ thực hiện kéo dài khiến chi phí nhân công, vật liệu tăng cao, tăng tổng mức đầu tư.
Trong quá trình lập dự án còn có một số sai sót. Đó là khi tổng mức đầu tư tăng lên 18.000 tỉ đồng nhưng chủ đầu tư chưa báo cáo lãnh đạo Chính phủ để xin chủ trương Quốc hội về vấn đề này. Trong khi theo quy định của Luật Đầu tư công, dự án có mức vốn đầu tư trên 10.000 tỉ đồng thì phải báo cáo Quốc hội.
Ngoài ra, khi phân tích tính kinh tế của dự án, chủ đầu tư chưa xem xét đến chi phí vận hành. Đây lại là chi phí chiếm tỉ trọng lớn trong giai đoạn khai thác dẫn đến đánh giá tính hiệu quả của dự án không chính xác, nếu tính đủ thực tế dự án này có thể lỗ ngay từ đầu.
Về tiến độ dự án, theo như ban đầu, dự kiến dự án thực hiện từ năm 2008 và hoàn thành vào tháng 11 năm 2013. Nhưng sau đó ký hợp đồng EPC (thiết kế, cung cấp thiết bị công nghệ và thi công xây dựng công trình) thì thực hiện 48 tháng kể từ năm 2010 nhưng đến nay vẫn chưa xong dù sau rất nhiều lần điều chỉnh, đến nay vẫn chưa “hẹn” ngày khai thác sử dụng được.
Về nguyên nhân tiến độ dự án này chậm, đại diện KTNN đánh giá đây là dự án đường sắt đô thị đầu tiên được thực hiện ở Việt Nam. Do đó, các cơ quan chức năng mất nhiều thời gian nghiên cứu ban hành chính sách như chủ đầu tư, tiêu chuẩn kỹ thuật, cơ sở tài chính...
Mặt khác, quá trình lập dự án đầu tư có một số hạn chế dẫn tới phát sinh thỏa thuận đấu nối cơ sở hạ tầng, phương án kiến trúc, phê duyệt điều chỉnh dự án, tiến độ bàn giao mặt bằng chậm 1-5 tháng.
Ngoài ra, hồ sơ thiết kế giữa Việt Nam và Trung Quốc cũng có khác biệt dẫn tới thời gian thiết kế thẩm tra điều chỉnh nhiều lần.
Tổng thầu thực hiện dự án được chỉ định trực tiếp từ Hiệp định khung từ giữa Việt Nam và Trung Quốc. Do đó, khi thực hiện, dự án phụ thuộc nhiều vào vốn và tổng thầu của đối tác…
