Kiểm định chất lượng giáo dục đại học: Tiếp cận với thế giới

Chất lượng là mục tiêu sống còn

Ở Việt Nam, sau hơn 15 năm xây dựng và phát triển, công tác bảo đảm và kiểm định chất lượng giáo dục (KĐCLGD) đại học (ĐH) đã đạt được những thành tựu quan trọng bước đầu. KĐCLGD đã giúp cơ sở GD hướng tới đạt được những chuẩn mực chất lượng đáp ứng yêu cầu của xã hội; giúp các nhà quản lý nhìn nhận toàn bộ hoạt động của cơ sở GD một cách có hệ thống, xác định được những điểm mạnh, điểm yếu, làm căn cứ để xây dựng kế hoạch cải tiến, nâng cao chất lượng đào tạo, nghiên cứu khoa học và phục vụ cộng đồng.

Kết quả KĐCLGD được công khai giúp cơ sở GD giải trình với xã hội, với các bên liên quan; giúp người học, phụ huynh lựa chọn được cơ sở GD phù hợp để theo học và là một trong những điều kiện để thực hiện tự chủ GDĐH theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật GDĐH.

Ông Lê Mỹ Phong - Phó Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng (Bộ GD&ĐT) - cho biết: Để tạo hành lang pháp lý cho công tác bảo đảm và KĐCLGD được triển khai một cách ổn định và bền vững, trong những năm qua, hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật, văn bản chỉ đạo và hướng dẫn về lĩnh vực này từng bước được hoàn thiện theo hướng tiếp cận với khu vực và quốc tế. Hệ thống bảo đảm và KĐCLGD ĐH ở Việt Nam dù mới được hình thành nhưng đã từng bước phát triển, đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu, rộng.

Việc xây dựng hệ thống bảo đảm chất lượng bên trong đã được các cơ sở GDĐH quan tâm thực hiện. Tới nay, các cơ sở GDĐH đều thành lập đơn vị chuyên trách về bảo đảm chất lượng GD. Nhận thức về chất lượng ngày càng được nâng cao, nhiều cơ sở GDĐH coi chất lượng là mục tiêu sống còn của nhà trường.

Công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ tham gia hoạt động KĐCLGD được quan tâm. Cả nước có 3 cơ sở được giao nhiệm vụ đào tạo kiểm định viên (ĐHQG Hà Nội, ĐHQG TP Hồ Chí Minh và ĐH Đà Nẵng). Từ tháng 3/2014 đến nay, các cơ sở này đã đào tạo được 48 khóa, cấp chứng chỉ hoàn thành chương trình đào tạo cho 1.436 người. Cục Khảo thí và KĐCLGD (nay là Cục Quản lý chất lượng) đã tổ chức tuyển chọn, cấp thẻ cho 346 kiểm định viên; trong đó có 9 người được đặc cách và 337 người đạt yêu cầu qua các kỳ tuyển chọn.

Chất lượng đào tạo là yêu cầu sống còn trong quá trình tự chủ ĐH

Tăng cường kiểm tra, giám sát

Việc kiểm tra, giám sát, công khai điều kiện bảo đảm chất lượng ngày càng được quan tâm. Khẳng định điều này, ông Lê Mỹ Phong cho biết, Bộ GD&ĐT quy định về việc xác định chỉ tiêu tuyển sinh; xây dựng phần mềm hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về GDĐH để các trường kê khai thông tin về các điều kiện bảo đảm chất lượng; yêu cầu các cơ sở GD công khai điều kiện bảo đảm chất lượng trong đề án tuyển sinh trước mùa tuyển sinh; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát.

Về cơ bản, các cơ sở GDĐH ngày càng chú trọng tăng cường các điều kiện bảo đảm chất lượng, quản lý tổ chức đào tạo ngày càng hiệu quả, việc quản lý nhà trường được tin học hóa và có nhiều mô hình tốt trong quản lý đào tạo, nghiên cứu khoa học và phục vụ cộng đồng được lan tỏa.

Bên cạnh đó, hằng năm, Bộ GD&ĐT đều đưa vào chương trình công tác nội dung kiểm tra, giám sát điều kiện bảo đảm chất lượng và KĐCLGD; chỉ đạo kiểm tra, thanh tra đột xuất về công tác này (khi có dấu hiệu vi phạm quy định của cơ sở GD qua phân tích dữ liệu; qua thông tin phản ánh trên phương tiện truyền thông và đơn thư của tổ chức, cá nhân). Năm 2018, Bộ GD&ĐT tổ chức kiểm tra điều kiện bảo đảm chất lượng của 23 trường ĐH, đồng thời kết hợp kiểm tra hồ sơ KĐCLGD của 9 cơ sở GD đã được đánh giá ngoài. Năm 2019, Bộ GD&ĐT tổ chức kiểm tra điều kiện bảo đảm chất lượng của 15 trường ĐH.

Chuyển trọng tâm sang đánh giá, kiểm định chương trình đào tạo

Đề xuất phương hướng hoạt động trong thời gian tới, ông Lê Mỹ Phong cho biết: Cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản để có đủ hành lang pháp lý cho việc triển khai công tác KĐCLGD theo hướng tiếp cận với khu vực và quốc tế, đáp ứng quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật GDĐH. Nghiên cứu, xây dựng và triển khai Đề án phát triển hệ thống KĐCLGD ĐH cho giai đoạn sau 2020 theo hướng bảo đảm các nguyên tắc của KĐCLGD. Trong đó, tổ chức KĐCLGD độc lập về tổ chức với cơ quan quản lý Nhà nước và với cơ sở GDĐH; chuyển trọng tâm sang đánh giá, kiểm định các chương trình đào tạo.

Cùng với đó, tiếp tục phát triển hệ thống KĐCLGD: Tăng cường năng lực cho cơ quan quản lý Nhà nước về bảo đảm và KĐCLGD; các tổ chức KĐCLGD; các đơn vị chuyên trách làm công tác bảo đảm chất lượng của các cơ sở GD; đội ngũ đánh giá viên, kiểm định viên. Xây dựng và triển khai phần mềm quản lý hệ thống cơ sở dữ liệu về bảo đảm và KĐCLGD đối với cơ sở GDĐH, trường CĐ sư phạm, trung cấp sư phạm.