Đúng sai sẽ được tòa án phân xử, nhưng từ vụ kiện này cho thấy hàng chục ha “đất vàng” tại Khu LHTT Mỹ Đình đã bị băm vằm một cách không thương tiếc.

Kiện nhau sau khi cùng “xẻ thịt” đất công

TAND quận Nam Từ Liêm (TP Hà Nội) vừa mở phiên xét xử giữa nguyên đơn là Công ty Hải Yến, bị đơn là Khu LHTT Quốc gia Mỹ Đình. Đại diện cho bị đơn là ông Nguyễn Trọng Hổ (Giám đốc Khu LHTT Mỹ Đình).

Theo đơn khởi kiện của Công ty Hải Yến, năm 2011, doanh nghiệp này ký hợp đồng thuê mặt bằng với Khu LHTT Mỹ Đình trong 10 năm (kết thúc vào ngày 8/12/2021).

Vào thời điểm trên, người đứng đầu Khu LHTT Mỹ Đình là ông Cấn Văn Nghĩa (về hưu từ tháng 8/2018). Sau đó, ông Nguyễn Việt Tiến là Phó Giám đốc nắm quyền phụ trách. Hiện nay, ông Tiến cũng đã thôi chức vụ. Còn ông Nguyễn Trọng Hổ nắm quyền Giám đốc Khu LHTT Mỹ Đình từ năm 2020.

Tại phiên tòa xét xử, các bên cho biết trong hợp đồng thuê đất, phía Công ty Hải Yến sẽ phải chịu trách nhiệm đóng thuế và các chi phí phát sinh. Ngoài ra, công ty này không được cho bên thứ 3 thuê lại.

Tuy nhiên, trong thời gian cho Công ty Hải Yến thuê đất, phía Khu LHTT Mỹ Đình phát hiện Công ty Hải Yến cho một đơn vị khác thuê lại đất để kinh doanh. Tại phiên tòa xét xử, ông Nguyễn Trọng Hổ khẳng định lý do Khu LHTT Mỹ Đình cắt điện, nước vì Công ty Hải Yến đã vi phạm hợp đồng.

Trong khi đó, có mặt tại phiên tòa, đại diện Công ty Hải Yến trình bày việc bị cắt điện, nước đã khiến doanh nghiệp này chịu thiệt hại hơn 30 tỷ đồng.

Trước thông tin được đưa ra từ đại diện Công ty Hải Yến, ông Hổ cho hay phía công ty này cần chứng minh, đưa ra được các bằng chứng những lần bị cắt điện, nước. Bên cạnh đó, tại phiên tòa, đại diện Khu LHTT Mỹ Đình cũng yêu cầu Công ty Hải Yến phải đóng hơn 17 tỷ đồng tiền thuế đất và các chi phí khác như trong hợp đồng ký kết trước đó.

Sau phần tranh luận, đại diện Viện KSND đã đề nghị HĐXX TAND quận Nam Từ Liêm tạm ngừng phiên tòa để làm rõ nhiều vấn đề còn khúc mắc. HĐXX TAND quận Nam Từ Liêm tuyên bố hoãn phiên xét xử để các bên cung cấp các chứng cứ. Thời điểm mở lại phiên tòa chưa được quyết định.

Xâu xé hơn 23 ha “đất vàng”

KLHTT Quốc gia Mỹ Đình còn có hàng loạt sai phạm khác trong mua sắm tài sản; quản lý, sử dụng tài chính từ tài sản công; trích hao mòn, khấu hao, thanh lý tài sản công… đã được Thanh tra Chính phủ chỉ ra.

Trước đó, Thanh tra Chính phủ cũng đã chỉ ra những sai phạm trong việc chấp hành các quy định của pháp luật về công tác quản lý, sử dụng đất đai, tài sản công tại Khu LHTT Mỹ Đình, thời kỳ thanh tra từ ngày 1/1/2009 đến ngày 31/12/2018.

Kết luận thanh tra chỉ rõ: Việc cho thuê mặt bằng các khu đất đã đền bù giải phóng mặt bằng (GPMB) đang chờ thực hiện dự án (giai đoạn 2009 - 2018) trong Khu LHTT Mỹ Đình là sai phạm nghiêm trọng. Hành vi này đã được chuyển cho Cơ quan điều tra, Bộ Công an.

Theo Thanh tra Chính phủ thì khu đất đã đền bù GPMB chờ thực hiện dự án có diện tích khoảng 23,41 ha, nằm trong diện tích 247 ha được Thủ tướng Chính phủ tạm giao cho Khu LHTT quản lý theo QĐ số 981/QĐ-TTg ngày 22/10/1999.

Giai đoạn từ 2009 đến 2018, Khu LHTT Mỹ Đình đã ký tổng số 202 hợp đồng và 68 phụ lục hợp đồng cho thuê mặt bằng các khu đất với khoảng 42 doanh nghiệp.

Tất cả các hợp đồng cho thuê mặt bằng Khu LHTT Mỹ Đình ký với các doanh nghiệp trong năm 2018 được thanh lý vào thời điểm ngày 30/4/2018.

Khu LHTT Mỹ Đình được tạm giao quản lý các khu đất đã đền bù GPMB đang chờ thực hiện dự án nhưng chưa được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết định chính thức giao đất hay cho thuê đất.

Khu LHTT Quốc gia Mỹ Đình đã sử dụng đất để cho các cá nhân, doanh nghiệp thuê mặt bằng để xây dựng nhà xưởng, văn phòng phục vụ mục đích sản xuất, kinh doanh dưới hình thức hợp đồng cho thuê mặt bằng có thời gian 3 tháng, 6 tháng, 1 năm nhưng bản chất là cho thuê mặt bằng dài hạn.

Trong quá trình sử dụng đất (là tài sản Nhà nước, tài sản công) để cho thuê mặt bằng, Khu LHTT Mỹ Đình có rất nhiều sai phạm, vi phạm các quy định của pháp luật về đất đai, quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước, tài sản công, quản lý thuế.

Có dấu hiệu thất thu hàng trăm tỷ đồng

Trong suốt quá trình cho thuê mặt bằng các khu đất, Khu LHTT Mỹ Đình chưa nộp hồ sơ khai thuế cho cơ quan thuế; không làm đầy đủ thủ tục khi cho thuê đất theo quy định tại Khoản 2 Điều 107 Luật Đất đai năm 2003, Khoản 2 Điều 170 Luật Đất đai năm 2013.

Khu LHTT Mỹ Đình không nộp tiền thuê đất, không thực hiện công khai (năm 2009 - 2012), cố ý không thực hiện công khai (từ năm 2013) các hợp đồng cho thuê mặt bằng tại các khu đất, vi phạm quy định tại Điều 28 Thông tư số 245/2009/TT-BTC, Khoản 3 Điều 14 Thông tư số 23/2016/TT-BTC của Bộ Tài chính.

Các hợp đồng đều có quy định doanh nghiệp không được cho thuê lại mặt bằng nhưng hầu hết các doanh nghiệp đều cho thuê lại mặt bằng, giá cho thuê lại cao gấp 3 lần giá Khu LHTT Mỹ Đình cho thuê (năm 2018 ký hợp đồng với 17 doanh nghiệp nhưng thực tế có 144 doanh nghiệp sử dụng mặt bằng đất).

Khu LHTT Mỹ Đình chưa thu được hết tiền cho thuê mặt bằng của 5 doanh nghiệp; hạch toán thiếu công nợ phải thu của Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu và Đầu tư Kinh Bắc từ năm 2012; làm giảm nguồn thu của Khu LHTT Mỹ Đình với tổng số tiền 9.359,61 triệu đồng.

Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra, theo quy định của pháp luật về đất đai, pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước, tài sản công, việc Khu LHTT Mỹ Đình sử dụng đất để cho thuê mặt bằng thuộc đối tượng phải nộp tiền thuê đất.

Tuy nhiên, Khu LHTT Mỹ Đình không thu tiền thuê đất của các doanh nghiệp để nộp ngân sách Nhà nước. Số tiền thuê đất phải nộp ngân sách Nhà nước nhưng chưa nộp giai đoạn 2009 - 2018 (tạm tính) khoảng 485 tỷ đồng.

Kết luận thanh tra cũng cho thấy, từ ngày 1/1/2018 đến ngày 6/5/2018, trong hợp đồng cho thuê mặt bằng các khu đất có quy định nội dung nộp tiền thuê đất. Khu LHTT Mỹ Đình đã ký biên bản thanh lý hợp đồng.

Biên bản thanh lý hợp đồng vẫn còn ràng buộc nội dung về nộp tiền thuê đất, nhưng đến nay vẫn chưa thu tiền thuê đất của các doanh nghiệp để nộp ngân sách Nhà nước số tiền hơn 22 tỷ đồng.