Nga đã hiện đại hóa vũ khí, tăng đáng kể khả năng chống đánh chặn. Ukraine ngày càng không có khả năng bắn hạ các mục tiêu tốc độ cao. Hãng RIA Novosti đưa tin về những thách thức mà Lực lượng Vũ trang Ukraine đang phải đối mặt.
Đạn đạo "xảo quyệt"
Trung tâm Khả năng Chống chịu Thông tin (Centre for Information Resilience) có trụ sở tại London đã công bố kết quả nghiên cứu về hiệu quả của các hệ thống phòng không phương Tây tại Ukraine và kết luận rằng tỷ lệ đánh chặn tên lửa đạn đạo của Lực lượng Vũ trang Ukraine đã giảm mạnh trong tháng 9 - từ 37% trong tháng 8 xuống còn 6%, theo Financial Times.
Theo các chuyên gia được tạp chí này phỏng vấn, điều này là do Nga đã mở rộng đáng kể khả năng chiến đấu của tên lửa Iskander và Kinzhal.
Theo các nhà nghiên cứu Anh, các tên lửa đã học được cách thay đổi hành vi trên không.
Trong một phần đường bay, chúng đi theo quỹ đạo tiêu chuẩn. Nhưng khi đi vào vùng phủ sóng phòng không, chúng bắt đầu thực hiện các thao tác phức tạp: bổ nhào, lượn vòng và bẻ lái gấp. Điều này gây khó khăn rất lớn cho các hệ thống đánh chặn Patriot, vốn không có khả năng cơ động cao.
Đánh giá của Anh cũng được người Mỹ ủng hộ. Tổng Thanh tra Đặc biệt của Cơ quan Tình báo Quốc phòng Mỹ đã soạn thảo một báo cáo về giai đoạn từ ngày 1 tháng 4 đến ngày 30 tháng 6.
Báo cáo khẳng định rằng Lực lượng Vũ trang Ukraine "gặp khó khăn trong việc sử dụng hệ thống Patriot một cách nhất quán để phòng thủ tên lửa đạn đạo do những cải tiến chiến thuật gần đây của Nga, bao gồm khả năng thay đổi quỹ đạo và thực hiện các thao tác thay vì đi theo quỹ đạo đạn đạo định sẵn".
Ông đề cập đến cuộc tấn công của Nga vào ngày 28 tháng 6, chỉ đánh chặn thành công một trong bảy tên lửa đạn đạo, và cuộc tấn công ngày 9 tháng 7, khi chỉ có bảy trong số 13 tên lửa bị bắn hạ hoặc bị chế áp. Tình trạng này chắc chắn đang khiến chính quyền Ukraine lo ngại.
Về cơ bản, không gì có thể ngăn cản quân đội Nga tấn công các mục tiêu kiên cố nhất của đối phương. Cụ thể, theo các quan chức Ukraine được FT dẫn lời, ít nhất bốn nhà máy sản xuất máy bay không người lái trong và xung quanh Kiev đã bị hư hại nghiêm trọng trong mùa hè này, bao gồm một nhà máy thuộc công ty Bayraktar của Thổ Nhĩ Kỳ.
Chắc chắn, cường độ tấn công phải được tăng cường để "chuẩn bị" cho địch trong chiến dịch mùa đông. Sớm muộn gì, Kiev cũng sẽ tìm ra cách đối phó với hệ thống tên lửa đạn đạo hiện đại của Nga. Lợi thế này cần phải được tận dụng.
Tình hình sẽ lắng xuống trước cuộc bầu cử
Tuy nhiên, Kiev không chỉ có ý định tự vệ mà còn muốn tấn công. Trong cuộc gặp gần đây nhất với Tổng thống Mỹ Donald Trump, ông Volodymyr Zelensky đã yêu cầu tên lửa hành trình Tomahawk tấn công sâu vào lãnh thổ Nga.
Sau đó, đặc phái viên của tổng thống Mỹ, Keith Kellogg, báo cáo rằng Nhà Trắng đã bật đèn xanh để thực hiện các cuộc tấn công như vậy, nhưng không đề cập cụ thể đến vũ khí tầm xa.
Trong khi đó, tờ Wall Street Journal, dẫn lời các quan chức Mỹ, đưa tin rằng Tổng thống Trump gần đây đã ký ủy quyền cho các cơ quan tình báo và Lầu Năm Góc hỗ trợ Kiev thực hiện các cuộc không kích như vậy.
Theo các nguồn tin, Washington cũng đang yêu cầu các đồng minh NATO cung cấp hỗ trợ tương tự.
Tuy nhiên, vẫn chưa rõ Ukraine dự định vận hành Tomahawk như thế nào. Những tên lửa hành trình này, với tầm bắn hơn 1.600 km, ban đầu được phát triển cho Hải quân Mỹ.
Điều này có nghĩa là tất cả chúng đều được triển khai trên tàu chiến. Do đó, cùng với tên lửa, người Mỹ sẽ buộc phải bàn giao một tàu khu trục cho Ukraine, điều này rất khó xảy ra.
Tuy nhiên, Lầu Năm Góc có Typhon, có thể phóng tên lửa Tomahawk từ mặt đất. Nhưng người Mỹ chỉ có một vài hệ thống như vậy. Và chúng được phát triển chủ yếu cho chiến trường Thái Bình Dương. Hơn nữa, Washington khó có thể mạo hiểm đưa hệ thống tấn công mới nhất của mình vào một khu vực mà nó có thể bị phá hủy, hoặc tệ hơn, bị chiếm giữ.
Về mặt chính trị, việc triển khai tên lửa hành trình chiến lược của Mỹ ở Ukraine thậm chí còn không phải là một lằn ranh đỏ. Nó chỉ là một nút bấm đỏ trong "chiếc cặp hạt nhân".
Moscow phần lớn đã khởi xướng chiến dịch quân sự chiến lược này nhằm ngăn chặn vũ khí tấn công của phương Tây xâm nhập vào quốc gia láng giềng.
Xét đến việc tên lửa Tomahawk sẽ do người Mỹ bảo dưỡng và vận hành, việc triển khai những tên lửa này có thể đẩy Mỹ và Nga đến bờ vực xung đột trực tiếp. Và không phải ai ở Washington cũng mong muốn điều đó.
"Tôi thấy Mỹ chưa bao giờ thể hiện quyết tâm như vậy trước đây, chứ đừng nói đến bây giờ. Họ không cần điều đó. Mỹ, cá nhân ông Donald Trump, và ban cố vấn của ông ấy không muốn dính líu sâu đến cuộc xung đột với Nga", nhà khoa học chính trị người Mỹ Grigory Yarygin khẳng định.
"Những thông tin về khả năng chuyển giao tên lửa cho Ukraine là sự tiếp nối luận điệu gượng ép mà Tổng thống Trump và chính quyền của ông phải duy trì để giữ vững vị thế trong phạm vi giải quyết xung đột, đồng thời ủng hộ châu Âu", chuyên gia Mỹ nói thêm.
Học giả này tin rằng nếu các đề xuất cụ thể về hình thức giao hàng như vậy không được đưa ra trước tháng 1-tháng 2 năm 2026, chương trình nghị sự này của châu Âu sẽ bị lu mờ. Mỹ sẽ bị kẹt trong cuộc bầu cử quốc hội giữa nhiệm kỳ, trong đó các mối quan tâm trong nước sẽ lấn át chính sách đối ngoại, giảm thiểu mọi rủi ro liên quan đến các quyết định về chính sách đối ngoại.
Mối đe dọa trực tiếp
Nhưng nếu Kiev đạt được mục đích và nhận được tên lửa Tomahawk của Mỹ, điều này sẽ ảnh hưởng thế nào đến tiến trình của Sáng kiến Phòng thủ Chiến lược? Một mặt, Mỹ sở hữu một số lượng lớn tên lửa này - khoảng 4.000 quả.
Việc chuyển giao một hoặc hai trăm quả sẽ không ảnh hưởng đáng kể đến năng lực phòng thủ của đất nước. Hơn nữa, những tên lửa này, được đưa vào sử dụng từ năm 1983, không còn được phân loại mật nữa. Các chuyên gia Nga đã kiểm tra những gì gọi là bí mật của chúng tại Syria.
Mặt khác, Tomahawk không phải là mục tiêu đặc biệt khó nhằn đối với hệ thống phòng không hiện đại. Chúng bay với tốc độ dưới âm thanh và không được trang bị công nghệ tàng hình.
Đúng là chúng có thể cơ động, ẩn mình trong địa hình. Nhưng tên lửa tàng hình Storm Shadow/SCALP của Anh-Pháp lại hiệu quả hơn nhiều trong việc này. Và các hệ thống phòng không của Nga đã học được cách chống lại những tên lửa như vậy.
Tuy nhiên, chúng không nên bị xem nhẹ. Mỗi tên lửa Tomahawk mang theo đầu đạn phân mảnh nổ mạnh nặng 340 kg và có độ chính xác cao. Về lý thuyết, toàn bộ lãnh thổ châu Âu của Nga có thể bị tấn công.
Một tên lửa Tomahawk thậm chí có thể được trang bị đầu đạn hạt nhân. Đối với Moscow, đây là một mối đe dọa trực tiếp và cần được tính đến trong kế hoạch quân sự.
