Đây là món quà tinh thần thú vị dành cho độc giả thế giới để cùng bước vào khám phá văn hóa Bắc Âu nói chung và văn hóa Na Uy nói riêng.
Nhân vật đối lập
Là đất nước “với hơn 400 năm lệ thuộc Đan Mạch”, sau khi “xác lập nền độc lập của mình” văn học là lĩnh vực rất được Na Uy chú trọng bảo tồn, gìn giữ. Cùng những thể loại văn học khác, truyện kể dân gian cũng đã được các nhà nghiên cứu nước này sưu tầm và giới thiệu rộng rãi đến độc giả thế giới.
“Truyện kể dân gian Na Uy” do NXB Kim Đồng ấn hành, khoác tấm áo bên ngoài màu đen bí ẩn như bối cảnh thường thấy của những câu chuyện cổ Bắc Âu với hình ảnh nhân vật Troll. Đối với người dân tại quốc gia Bắc Âu này, “đại diện cho lực lượng siêu nhiên là loài Troll. Đó là một nhân vật đặc trưng của Na Uy”.
Troll có hai loài sống ở vùng núi và vùng đất gần với con người. Nếu như những Troll trên núi thì “thừa sức mạnh mà thiếu trí khôn” như bao phản diện khác trong mọi câu chuyện cổ trên thế giới thì Troll tiếp xúc nhiều với con người lại “nhỏ nhắn và tốt bụng”.
Bên cạnh Troll, đa phần là phản diện, còn có nhân vật đóng vai anh hùng trong văn hóa dân gian Na Uy là Askelad, “cậu bé cời than bên bếp lò, là nhân vật điển hình nhất của đời sống thực”.
Đây chính là nhân vật chứa đựng những tâm tư, nguyện vọng của người dân thời đó khi gặp phải những khó khăn vất vả lớn trong cuộc sống: “Trong con người Askelad, những gì đơn giản và tưởng như tầm thường lại chính là sự cao quý và giá trị tiềm ẩn, sự năng động và quyết tâm”. Hai nhân vật Troll và Askelad đã cùng nhau tạo ra những câu chuyện dân gian đậm đà bản sắc Na Uy.
Bài học và ước vọng
Câu chuyện đầu tiên được “Truyện kể dân gian Na Uy” giới thiệu là “Chuyện hai anh em trong rừng Hedal”. Một khung cảnh rất quen thuộc đã được vẽ ra trước mắt mọi người: “Ở một nông trại nhỏ tại làng Vaagaa, vùng Gudbrandsdal thuộc miền Đông Na Uy”, hai anh em nhân vật chính sinh ra trong một gia đình nghèo khó và chúng “thường phải lang thang vào làng ăn xin”.
Do muốn “tận mắt thấy chim ưng và xem cách người ta bẫy chúng như nào” nên họ đã đi vào khu rừng sâu, đối mặt với ba gã Troll gớm ghiếc và chỉ có một mắt để dùng chung.
 |
Minh họa sinh động trong 'Truyện kể dân gian Na Uy'. Ảnh: Anh Sơn. |
Với trí thông minh và sự nhanh nhạy của mình, hai anh em không chỉ thành công thoát khỏi lũ Troll độc ác, mà còn mang được hai thùng đầy vàng bạc cùng cây cung thép về nhà, qua đó giúp được gia đình thoát khỏi cảnh nghèo đói.
Câu chuyện mang motip rất kinh điển này nói lên ước vọng có thể đánh bại mọi thử thách để vươn lên khỏi cảnh nghèo của người dân không chỉ tại Na Uy, mà còn trên toàn thế giới.
Câu chuyện thứ hai lại rất đơn giản, kể về anh chàng đã phải tìm đến tận “Ông bố thứ bảy trong nhà” để có thể xin ngủ nhờ. Cuối cùng, “chàng trai rất lấy làm sung sướng vì cuối cùng chàng cũng đã tìm được ông bố đích thực của nhà này” và đã được ngủ qua đêm sau khi “ăn uống no say”.
Một câu chuyện tưởng chừng đơn giản khi chàng trai chỉ hỏi từng người trong ngôi nhà: “Chào bố. Bố cho con ngủ nhờ một đêm được không?” và lại đi tiếp cho đến người cuối cùng. Thế nhưng trong đó là bài học về tính kiên trì được người kể khéo léo lồng ghép vào “Ông bố thứ bảy trong nhà”.
Ngoài ra, một cốt truyện nữa rất dễ gặp trong những truyện dân gian Na Uy là hành trình giải cứu nàng công chúa của hoàng tử hoặc của cậu bé Askelad. Với sự giúp đỡ của những nhân vật như chú cáo hay bà phù thủy tốt bụng, công chúa đã được giải thoát khỏi bàn tay của Troll. Hành trình trở về sẽ khá trắc trở và sau rất nhiều nỗ lực, nàng công chúa cùng người hùng cứu nàng có thể kết hôn và sống hạnh phúc.
Đối với mọi quốc gia trên thế giới, truyện kể dân gian luôn đóng một vai trò rất quan trọng trong đời sống văn hóa. Tất cả các câu chuyện được lưu truyền luôn phản ánh thực trạng trong xã hội thời bấy giờ cùng những ước mong của người dân qua lăng kính dí dỏm, hài hước.
Với truyện dân gian Na Uy được kể trong cuốn sách này, những phản ánh ấy được bắt đầu bằng khó khăn, trở ngại với nhân vật chính, song khép lại đều là cái kết có hậu. Cùng với đó, những bài học chí lý về sự dũng cảm, công bằng, lòng nhân ái đã cùng với nhiều thế hệ lớn lên và trưởng thành cũng được biểu đạt dễ hiểu, thú vị...
