Sáng 25/10, Bộ GD&ĐT tổ chức hội nghị tổng kết công tác xã hội hóa về kiên cố hóa trường lớp học và nhà công vụ cho giáo viên giai đoạn 2013-2023, nhiệm vụ và giải pháp trong thời gian tới. Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến tại điểm cầu 63 tỉnh, thành.
Dự hội nghị có Phó Thủ tướng Lê Thành Long; nguyên Phó Chủ tịch nước, Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam Nguyễn Thị Doan; Thượng tọa Thích Đức Thiện, Tổng Thư ký Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam; Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung; Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh; đại diện các ban, bộ, ngành Trung ương.
Về phía Bộ GD&ĐT có Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng và lãnh đạo các đơn vị cục, vụ thuộc Bộ.
Điểm cầu 63 tỉnh/thành có đại diện lãnh đạo UBND tỉnh và các sở, ban, ngành của địa phương.
Cải thiện đáng kể cơ sở vật chất trường lớp học
Báo cáo tổng kết công tác xã hội hóa về kiên cố hóa trường, lớp học và nhà công vụ cho giáo viên giai đoạn 2013-2023, Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng cho biết: Năm 2013, cả nước có 41.397 cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông công lập, với tổng số 553.181 phòng học. Trong đó, chỉ có 65,9% số phòng học kiên cố. Đặc biệt, cấp học mầm non với tỷ lệ rất thấp chỉ đạt 47,7%, trong khi ở cấp học tiểu học và THCS tỷ lệ này lần lượt là 61,6% và 80,5%.
Tính đến năm 2023, hệ thống trường, lớp học đã có sự cải thiện đáng kể. Tổng số phòng học của cả nước tăng lên 628.571 phòng, trong đó 86,6% phòng học đã được kiên cố hóa, tăng hơn 20% so với năm 2013. Cụ thể, tỷ lệ kiên cố hóa ở cấp học mầm non đạt 83%, tiểu học đạt 83,2%, và THCS đạt 94,9%.
Đây là kết quả của sự quan tâm đầu tư mạnh mẽ từ nhà nước và sự chung tay từ các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân thông qua công tác xã hội hóa.
Cũng theo Thứ trưởng, xã hội hóa xây dựng cơ sở vật chất đã góp phần quan trọng tăng tỷ lệ trường đạt chuẩn quốc gia. Đến tháng 7/2023, tỷ lệ trường đạt chuẩn quốc gia của các cấp học như sau: cấp học mầm non có 56.9% trường, cấp tiểu học có 62,8% trường; cấp THCS có 72,3% trường; cấp THPT có 49,6% trường; trường phổ thông nhiều cấp học có 44,2% trường.
Đây là kết quả rất đáng tự hào, góp phần hoàn thiện hệ thống cơ sở vật chất trường lớp, đội ngũ giáo viên, học sinh có thêm điều kiện công tác, học tập tốt hơn. Đó cũng chính là các điều kiện cần thiết để ngành Giáo dục tập trung nâng chất lượng giáo dục, phát động phong trào học tập, thi đua giữa các địa phương, đơn vị.
Động lực to lớn từ chính sách xã hội hóa
Về công tác xã hội hóa, Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng cho rằng: Chính sách xã hội hóa giáo dục đã trở thành động lực to lớn, khơi dậy tinh thần trách nhiệm cộng đồng, đồng thời khuyến khích sự tham gia đóng góp từ các tổ chức chính trị - xã hội, doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân.
Trong giai đoạn 2013-2023, nhờ vào sự hỗ trợ từ xã hội hóa, cả nước đã xây dựng hơn 36.000 phòng học và 1.300 phòng công vụ cho giáo viên, với tổng kinh phí huy động đạt khoảng 33.000 tỷ đồng. Đó là sự quan tâm hết sức thiết thực của toàn xã hội đối với giáo dục và đào tạo.
Khắp mọi miền của đất nước ở đâu cũng có thể gặp những công trình trường lớp học được xây dựng từ nguồn xã hội hoá từ nhiều tổ chức, cá nhân khác nhau, với cách thức, mô hình hết sức phong phú, đa dạng.
Hưởng ứng lời kêu của các đồng chí lãnh đạo và nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước nhiều trường học đã được đầu tư xây dựng khang trang, hiện đại, đạt chuẩn quốc gia từ nguồn xã hội hóa như Trường THPT Nguyễn Hiếu Tự ở Vĩnh Long, Trường Mầm non Pác Bó ở Cao Bằng, Trường THPT Võ Văn Tần ở Long An…
Các doanh nghiệp như Tập đoàn Vingroup, Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam, Tập đoàn công nghệ bưu chính viễn thông Quân đội - Viettel, các ngân hàng Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV); Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam (Techcombank), Ngân hàng Việt Nam thịnh vượng (VPBank); các tổ chức chính trị, xã hội, các cơ quan, đoàn thể và nhiều doanh nghiệp khác đã đóng góp hàng ngàn tỷ đồng để xây dựng trường lớp học và nhà công vụ cho giáo viên trên khắp mọi miền của tổ quốc.
Các lực lượng vũ trang như Công an, Quân đội tại các tỉnh Quảng Nam, Sơn La, Lào Cai, Nghệ An… đã không chỉ huy động xã hội hóa để đầu tư xây dựng cơ sở vật chất trường lớp, đặc biệt tại các vùng biên giới, hải đảo, mà còn đóng góp hàng ngàn ngày công lao động để sửa chữa và đẩy nhanh tiến độ xây dựng các phòng học kiên cố, góp phần đảm bảo an ninh chính trị và ổn định cuộc sống cho người dân tại các khu vực khó khăn.
Các hộ gia đình và cá nhân cũng đã tích cực quyên góp kinh phí, đồng thời hiến tặng hàng trăm hecta đất để mở rộng trường lớp, cả ở khu vực đô thị và miền núi.
Tiêu biểu như gia đình Bác sĩ Trương Minh Tuyết và thầy Trần Đình Chiến đã tài trợ 86 tỷ đồng để xây dựng Trường THCS Trương Minh Bạch; Hộ gia đình ông Trần Văn Dần, xã Hương Sơn, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang đã đầu tư hơn 1,5 tỷ đồng để xây dựng và mua sắm thiết bị dạy học Trường Tiểu học và Trung học cơ sở Việt Hương… Và còn nhiều tấm gương người tốt, việc tốt khác nữa mà trong thời gian có hạn không thể kể hết.
Bài học kinh nghiệm sau 10 năm
Sau 10 năm triển khai, từ kết quả và những khó khăn, tồn tại, một số bài học kinh nghiệm được rút ra.
Chia sẻ nội dung này, Thứ trưởng nhấn mạnh: sự chủ động từ cấp ủy và chính quyền địa phương là yếu tố then chốt để huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực xã hội hóa. Việc kết nối các nguồn lực, triển khai các chương trình phải được thực hiện có kế hoạch, công khai và minh bạch.
Công tác thông tin, truyền thông cần được đẩy mạnh, nhằm biểu dương, tôn vinh những tấm gương người tốt việc tốt; cách làm hay, mô hình hiệu quả; đồng thời tạo động lực và lan tỏa phong trào xã hội hóa sâu rộng hơn trong cộng đồng.
Quy hoạch mạng lưới trường học là nền tảng để tối ưu hóa nguồn lực đầu tư, đảm bảo không có sự chênh lệch quá lớn giữa các khu vực, đặc biệt là các vùng khó khăn. Quy hoạch cần công khai để các nhà đầu tư nắm bắt rõ ràng và tham gia đóng góp hiệu quả.
Minh bạch và công khai trong quản lý nguồn lực: các nguồn lực xã hội hóa cần được quản lý chặt chẽ, công khai, đảm bảo tiết kiệm và sử dụng hiệu quả.
Sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan: Chính quyền địa phương, doanh nghiệp và nhà trường cần phối hợp chặt chẽ trong quản lý và sử dụng nguồn lực từ xã hội hóa. Điều này sẽ giúp tối ưu hóa các khoản đầu tư, đồng thời thúc đẩy quá trình cải thiện cơ sở vật chất giáo dục.
5 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thời gian tới
Để tiếp tục phát huy những kết quả đã đạt được và lan tỏa phong trào xã hội hóa rộng khắp hơn nữa, Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng cho biết, Bộ GD&ĐT đề ra các nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm trong thời gian tới:
Thứ nhất, tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp trong việc thúc đẩy xã hội hóa giáo dục, đặc biệt là kiên cố hóa trường, lớp học và nhà công vụ cho giáo viên.
Thứ 2, đẩy mạnh công tác truyền thông. Theo đó, nâng cao nhận thức việc kiên cố hoá trường, lớp học là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị, huy động mọi nguồn lực, cách làm hiệu quả để đến năm 2030 đạt 100% kiên cố hoá trường lớp học. Kịp thời động viên, khen thưởng các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc, tiêu biểu; nhân rộng các mô hình hay, cách làm sáng tạo trong công tác xã hội hoá trường, lớp học và nhà công vụ cho giáo viên.
Thứ 3, tăng cường quy hoạch mạng lưới trường học. Các địa phương tiếp tục rà soát, điều chỉnh quy hoạch mạng lưới trường lớp học để phù hợp với sự phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo có quỹ đất để xây dựng và mở rộng các cơ sở giáo dục theo tiêu chuẩn.
Thứ 4, khuyến khích mô hình hợp tác công tư (PPP) trong việc xây dựng trường học và nhà công vụ cho giáo viên, giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước và thu hút tối đa nguồn lực từ xã hội.
Thứ 5, thiết lập cơ chế giám sát chặt chẽ việc huy động và sử dụng nguồn lực xã hội hóa, đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả và tạo niềm tin cho các nhà đầu tư, các nhà hảo tâm.
Công tác xã hội hóa giáo dục trong 10 năm qua không chỉ góp phần to lớn trong việc cải thiện cơ sở vật chất, nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo mà còn thể hiện tinh thần đoàn kết, trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân. Những tấm gương sáng trong công cuộc xã hội hóa chính là động lực để chúng ta tiếp tục phát huy, đưa nền giáo dục nước nhà ngày càng phát triển.
