Ông Hà Công Thiện, kỹ sư tích hợp hệ thống của Real Time Robotics (RtR), một doanh nghiệp công nghệ cao nổi tiếng về sản xuất drone, cho hay, trong chuyến biểu diễn drone tại Mỹ, nhiều giám đốc các doanh nghiệp lớn tại đây rất ngạc nhiên và khâm phục về sản phẩm máy bay không người lái của doanh nghiệp Việt Nam.
"Sản phẩm máy bay không người lái của RtR có nhiều chi tiết, linh kiện mà Trường Đại học Bách khoa, Đại học Quốc gia TPHCM đang thực hiện", ông Thiện nói.
Do đó, để hợp tác phát triển sản phẩm này, RtR có thể hợp tác tài trợ về tài chính, nhân lực, đưa ra đề tài ứng dụng thực tiễn để đặt hàng cho sinh viên, đồng thời tổ chức chương trình cho sinh viên thực tập tại nhà máy…
Ông Thiện chia sẻ câu chuyện trên tại tọa đàm “Kết nối đào tạo nhân lực xanh cho doanh nghiệp” do Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao tổ chức, trong chương trình Uni Tour Trường Đại học Bách khoa, ngày 16/10.
Kỹ sư Hà Công Thiện tốt nghiệp từ Trường Đại học Bách khoa. Năm 2019, Thiện chọn thực tập tại RtR và đến năm 2022 trở thành kỹ sư của doanh nghiệp này sau khi tốt nghiệp. Đây là minh chứng rõ nét khác về sự thành công của việc kết nối giữa nhà trường và doanh nghiệp.
Kết nối đào tạo nhân lực chất lượng cao cho doanh nghiệp
Ông Phạm Đức Nam Trung, Giám đốc Tài chính – Công ty TNHH MTV Dat Bike Việt Nam đánh giá cao sự hợp tác hỗ trợ của trường đại học đối với doanh nghiệp trong việc đào tạo nguồn nhân lực.
Theo ông Trung, khoảng 50% kỹ sư của Dat Bike được đào tạo tại Trường Đại học Bách khoa. "Với ngành sản xuất xe, doanh nghiệp phải tiếp cận với nguồn nhân lực công nghệ, ngành công nghiệp phụ trợ,... Chính nhờ sự kết nối, hỗ trợ của một số trường đại học, công ty đã ra mắt mẫu xe đầu tiên ra thị trường và phát triển đến nay", ông Trung nói.
Không chỉ có những sản phẩm công nghệ cao, nhiều sản phẩm nông nghiệp cũng được "thương mại hóa" ra thị trường trong và ngoài nước nhờ áp dụng công nghệ.
Ông Lê Văn Nam - Thành viên HTX Chanh không hạt Mỹ Long (Đồng Tháp) cho biết, khi mới thành lập, đơn vị đã đưa một số sản phẩm nông nghiệp bán ra thị trường và xuất khẩu, nhưng chưa được hiệu quả.
Tuy nhiên, khi hợp tác xã liên kết và được Trường Đại học Bách khoa và được đơn vị này chuyển giao công nghệ đối với mặt hàng nước cốt chanh mật ong, sản phẩm không những có chỗ đứng trên thị trường trong nước mà còn được xuất khẩu.
PGS.TS Phạm Đình Anh Khôi, Giám đốc Trung tâm ươm tạo doanh nghiệp công nghệ Trường Đại học Bách khoa cho hay, thời gian qua nhà trường luôn duy trì nhiều hình thức hợp tác đa dạng, bao gồm đặt hàng, tư vấn đào tạo, đồng hợp tác, đồng kiến tạo tài sản trí tuệ và đồng chuyển giao... với các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp công nghệ cao.
Theo ông Khôi, các nỗ lực cụ thể của trường nhằm hỗ trợ khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo, đặc biệt là thông qua phòng thí nghiệm "Chế tạo sản phẩm Mẫu". Phòng thí nghiệm này, được thành lập năm 2022, cung cấp các module đầy đủ để hỗ trợ chế tạo mẫu nhanh trong thời đại 4.0, bao gồm thiết bị cơ khí, thiết bị điện tử, AI, IoT và các sản phẩm ứng dụng thông minh (smart application).
Nhưng, để mối hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp đạt hiệu quả cao, PGS.TS Phạm Đình Anh Khôi nhấn mạnh sự cần thiết phải “thấu hiểu nhau”.
“Điều quan trọng nhất khi nhà trường thống nhất với doanh nghiệp, theo tôi, hai bên cần phải rõ về ngôn ngữ của nhau. Mục tiêu chúng ta cần mong muốn là cái gì? Thời gian chúng ta mong muốn đạt được như ra làm sao? Chi phí ra sao?”, ông nói.
Bắt tay "ba nhà" mở đường cho nền kinh tế xanh
Theo PGS.TS Phạm Đình Anh Khôi, thời gian qua, Chính phủ đã có những chính sách chiến lược tạo sự phát triển đột phá cho các sở đào tạo liên quan đến đổi mới sáng tạo. Trong đó, sự kết hợp giữa ba nhà (nhà nước, nhà trường và doanh nghiệp) trong việc phát triển công nghệ sáng tạo, chuyển đổi số sẽ thuận lợi, hiệu quả hơn, nhất là phát triển nguồn nhân lực xanh.
Về định hướng chiến lược, nhà trường đặt mục tiêu rõ ràng trong giai đoạn 2025-2030 là phát triển thành “trường đại học khởi nghiệp” được kiểm định quốc tế. Để đạt được điều này, nhiệm vụ cốt lõi không chỉ là đào tạo và nghiên cứu mà còn là đổi mới sáng tạo, tức là “thương mại hóa” kết quả nghiên cứu và tăng trưởng dựa trên tài sản trí tuệ.
"Nhà trường đang đặt kỳ vọng tăng tỷ lệ doanh thu từ khoa học công nghệ, chuyển giao công nghệ lên khoảng 35% trên tổng doanh thu vào năm 2030, tương đương khoảng 350 tỷ đồng trung bình một năm (tăng từ mức 150-170 tỷ đồng hiện tại)", ông nói.
Bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao thẳng thắn đề cập đến một thực trạng đã tồn tại dai dẳng trong nhiều năm: Khái niệm “ba nhà” – nhà nước, nhà trường và doanh nghiệp – đã được nhắc đi nhắc lại trong nhiều diễn đàn, nhưng trên thực tế, mối liên kết giữa họ vẫn còn rời rạc, chưa thực sự phát huy hết tiềm năng. "Lần này, tôi hy vọng sẽ không còn ai nói ‘nghe hoài ba nhà’, mà sẽ nói rằng ba nhà cùng làm", bà nhấn mạnh.
PGS.TS Huỳnh Kỳ Phương Hạ, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa (Đại học Quốc gia TPHCM) cho rằng, chuyển đổi xanh không còn là một lựa chọn “nên làm”, mà là điều kiện sống còn để doanh nghiệp nâng sức cạnh tranh, tuân thủ chuẩn mực mới của thị trường và đóng góp thiết thực cho mục tiêu phát triển bền vững.
Nhưng để đi từ chiến lược đến hành động, cần một hệ sinh thái đồng kiến tạo giữa nhà trường - doanh nghiệp - truyền thông.
Trong đó, doanh nghiệp đưa ra bài toán thực tiễn và yêu cầu tiêu chuẩn mới; trường đại học cung cấp tri thức - công nghệ - nhân lực; còn báo chí lan tỏa câu chuyện tốt, nhân rộng mô hình thành công, tạo hiệu ứng xã hội tích cực.
PGS.TS Huỳnh Kỳ Phương Hạ kỳ vọng, Uni Tour sẽ mở ra ba hướng hợp tác cụ thể với các doanh nghiệp.
Thứ nhất, đặt hàng bài toán tối ưu - số hóa - tuần hoàn tại chính dây chuyền của doanh nghiệp; đồng thời triển khai các dự án thí điểm cùng đội ngũ chuyên gia Trường Đại học Bách Khoa TPHCM.
Hai là, đồng phát triển R&D và đổi mới sản phẩm, dựa trên các giải pháp công nghệ xanh và chuyển đổi số để rút ngắn thời gian đưa sản phẩm ra thị trường.
Ba là, thiết kế đào tạo linh hoạt (micro-credentials, các khóa ngắn hạn theo nhu cầu) và các chương trình thực tập/học kỳ doanh nghiệp, tiến tới tuyển dụng sớm nhân lực kỹ thuật chất lượng cao.
