 |
| Nông dân thu hoạch nho là một trong những hình ảnh IS sử dụng để phục vụ cho chiến dịch tuyên truyền khắc họa các mặt tích cực của tổ chức. Ảnh: Wall Street Journal |
Bên trong một vùng đất do Nhà nước Hồi giáo (IS) kiểm soát ở Syria, học sinh nô nức chuẩn bị vào năm học mới. Lãnh đạo địa phương thì vừa ban hành một phương án tưới tiêu mới nhằm nâng cao năng suất. Đây chỉ là một trong rất nhiều hình ảnh xuất hiện trên các ấn phẩm truyên truyền mà IS liên tục tung ra thời gian gần đây nhằm tô vẽ sự ưu việt của nhà nước tự xưng mà chúng lập nên để từ đó thu phục những người Hồi giáo còn hoài nghi, theo Wall Street Journal.
Thay đổi hình ảnh tàn bạo
Năm ngoái, IS gieo rắc nỗi sợ hãi khắp thế giới và nhận về làn sóng chỉ trích gay gắt khi thực hiện vô số hành vi tàn nhẫn, máu lạnh. Nhưng cũng nhờ thế mà cái tên IS trở nên phổ biến toàn cầu. Nay, bộ máy tuyên truyền của tổ chức lại chuyển hướng, sử dụng một chiến lược hoàn toàn khác biệt. Chúng ra sức quảng bá cho một nhà nước không tưởng, được điều hành bởi chính IS và luôn tuân thủ mọi giáo lý của đạo Hồi.
Từ khoảng giữa tháng 7 đến giữa tháng 8, chỉ trong vòng một tháng, IS phát hành gần 900 ấn phẩm bằng tiếng Arab để quảng bá. Chúng thường xuyên tổ chức các chương trình phát sóng trên radio, dán thông báo tại nơi công cộng, in sổ tay hướng dẫn hay ban hành một loạt quy đinh tôn giáo mới.
52% trong số này nêu bật những giá trị mà người ta sẽ có được khi sống dưới cờ đen, 37% dành cho các chủ đề quân sự. Cảnh tượng chém giết đẫm máu có xuất hiện nhưng chỉ chiếm 2%.
Chuyên gia nhận định khắc họa khía cạnh tàn bạo vẫn là một chiến lược quan trọng của IS. Song, theo những người theo sát mọi hoạt động của nhóm khủng bố, các dữ liệu họ thu thập được cho thấy IS rõ ràng đang muốn thay đổi chiến thuật, đi từ phát tán thông điệp gây sợ hãi tới truyền tải những mặt tích cực của tổ chức.
"Chúng ta thường có ấn tượng rằng những sản phẩm phục vụ mục đích tuyên truyền của IS đều bắt đầu và kết thúc bằng sự man rợ. Nhưng trường hợp này thì không", ông Charlie Winter, chuyên gia cao cấp tại Quỹ Quilliam, bình luận.
IS mang mọi chức năng "của một nhà nước hoàn chỉnh" là thông điệp mà nhóm đang tích cực phát đi. "IS hiểu rất rõ rằng bằng cách nhấn mạnh vào con đường xây dựng nhà nước Hồi giáo, chúng sẽ tạo nên danh tiếng và dập tắt những lời gièm pha", Winter nhận xét.
Winter là người bám rất sát mọi hoạt động tuyên truyền mà IS thực hiện bằng cách theo dõi các kênh truyền thông chính thức cũng như những chiến dịch trên mạng xã hội của tổ chức.
Bước phát triển mới này kết hợp với sự thay đổi phương hướng của IS đã bắt đầu tạo ra những bất đồng bên trong liên minh chống khủng bố do Mỹ dẫn đầu. Một số người cho rằng, cô lập, cách ly IS là chiến thuật khả thi hơn là sử dụng sức mạnh quân sự để theo đuổi một chiến thắng toàn diện. Nhưng ngay cả những người thuộc cơ quan đảm trách nhiệm vụ chống các chiến dịch tuyên truyền của IS cũng không chắc về ý đồ thực sự đằng sau bước chuyển biến đột ngột này.
Dang Chugg, lãnh đạo lực lượng đặc nhiệm chống IS của Anh, cho hay, bước ngoặt trong chính sách của IS diễn ra từ khoảng 7 tháng trước, sau khi nhóm hợp nhất một số vùng đất ở Iraq và Syria. Ông suy đoán, IS có thể đã biết rằng cai trị bằng sự tàn bạo không thể đem lại hiệu quả mạnh mẽ như chúng tưởng.
"IS nhận thấy chúng đang gặp vấn đề về tín nhiệm. Chúng thực thi những chính sách hà khắc để gieo rắc nỗi sợ hãi nhưng lại đánh mất lòng tin của không ít người Hồi giáo ở khắp mọi nơi", Rashad Hussain, đặc phái viên phụ trách về chiến lược chống khủng bố của Mỹ, bình luận.
"Chẳng có gì đáng ngạc nhiên khi IS cố gắng vẽ nên một bức tranh giả mạo về cuộc sống tại những nơi chúng kiểm soát. Nhưng chính các câu chuyện do những tay súng trốn chạy khỏi tổ chức đã vạch trần một IS thất hứa với môi trường sống tồi tệ cũng như làm rõ những ảnh hưởng tiêu cực mà chúng mang tới cho cộng đồng Hồi giáo", Hussain nhấn mạnh.
Phương thức đa dạng
Hàng vạn người Iraq và Syria đang cảm thấy khiếp sợ trước cách giải thích quá sức cực đoan về luật lệ Hồi giáo của IS. Hàng nghìn dân thường mỗi tháng đang rời khỏi các vùng đất do IS cai quản, bao gồm cả tầng lớp học giả trung lưu, những người có vai trò quan trọng trong công cuộc xây dựng nhà nước của IS.
Một nhân viên y tế sống tại thành phố Mosul, Iraq, cho biết đội truyền thông của IS đang làm việc rất tích cực. Những màn hình lớn được dựng lên ở khắp nơi, thu hút hàng nghìn người trẻ vì quá buồn chán nên kéo đến xem.
IS hiện có tới 7 cơ quan truyền thông tập trung, trong đó có đài phát thanh, tạp chí và các trang tin trực tuyến. Ở mỗi khu vực chúng kiểm soát đều có văn phòng riêng biệt thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền.
 |
| Thanh thiếu niên sống tại những vùng đất do IS kiểm soát tập trung trước màn hình tivi để xem video tuyên truyền của quân khủng bố. Ảnh: Wall Street Journal |
Phương thức mà chúng phát tán thông điệp mới cũng rất đa dạng. Những xe tải gắn loa phóng thanh và màn hình tivi sẽ đi khắp các đường phố để trình chiếu bản tin về IS. Đài phát thanh Al-Bayan của tổ chức luôn giao giảng những "triết lý tuyệt vời" về IS. Nhóm cũng phát hành tạp chí và sổ tay, đồng thời vận hành nhiều trang mạng để quảng bá hình ảnh.
Raqqa, trung tâm đầu não của IS ở Syria, là tâm điểm của chiến dịch tuyên truyền mới. Cơ quan truyền thông tại Raqqa sản xuất khoảng 9% trong tổng số 900 ấn phẩm mà IS tung ra từ giữa tháng 7 đến giữa tháng 8. Đây cũng là nơi mà các thông điệp được kiểm soát chặt chẽ nhất. 87% trong số này huyễn hoặc người xem bằng chất lượng cuộc sống như mơ cũng như những lợi ích không tưởng khi là thành viên IS.
Các đội dọn dẹp vệ sinh đường phố đang nỗ lực làm việc là hình ảnh dễ thấy trong những ấn phẩm tuyên truyền mà IS ban hành ở Raqqa. Chúng còn tung ra nhiều bộ ảnh về các cửa hàng đầy ắp hàng hóa hay phong cảnh yên bình tại những trang trại trù phú. Một trong những bức ảnh nổi bật hơn cả chụp lại cảnh một nhóm nông dân trông có vẻ thảnh thơi, sung túc đang làm việc với dòng bình luận "dân chúng của nhà nước Hồi giáo rất ưu tiên nông nghiệp".
Ở Deir Ez-Zour, Syria, các lãnh đạo địa phương của IS vừa thông báo chuẩn bị triển khai dự án sửa chữa hệ thống tưới tiêu. Hồi tháng 7, Trung tâm Nông nghiệp và Thủy lợi của IS còn ban hành cả văn bản hướng dẫn gieo trồng cho mùa hè, theo đó 70% đất canh tác nên trồng các loại cây mà chỉ cần tưới nước một lần mỗi ngày.
Tuy nhiên, những tiếng nói chỉ trích sự dối trá của IS vẫn hiện hữu ở khắp nơi. "Trên các phương tiện truyền thông chúng làm mọi thứ trông thật hoàn hảo. Nhưng thực tế, chúng chỉ quan tâm tới hiệu quả thẩm mỹ", một người dân sống tại Raqqa chia sẻ.
