Iran đã dần dần dỡ bỏ các cam kết theo thỏa thuận với cường quốc trên thế giới kể từ khi các lệnh trừng phạt mới của Hoa Kỳ được thực hiện và làm tê liệt hoạt động xuất khẩu dầu của nước này. Đức cho biết, tuyên bố tung ra các máy ly tâm được hiện đại hóa của Iran là mối đe dọa đối với hiệp định và kêu gọi Tehran quay trở lại.
Theo thỏa thuận năm 2015, Cộng hòa Hồi giáo chỉ được sản xuất khí urani với hơn 5.000 máy ly tâm thế hệ đầu tiên IR-1 - được xem là lỗi thời và dễ bị phá hủy. Các máy IR-6 mới có thể tinh chế urani nhanh hơn 10 lần, ông Ali Akbar Salehi, người đứng đầu Tổ chức Năng lượng nguyên tử của Iran cho hay.
"Hôm nay, chúng ta đang chứng kiến sự ra mắt của 30 máy ly tâm IR-6", ông Sale Salehi nói với truyền hình nhà nước. "Hiện tại Iran đang vận hành 60 máy ly tâm tiên tiến IR-6. Điều này cho thấy năng lực và quyết tâm của chúng tôi. Các nhà khoa học của chúng tôi cũng đang nghiên cứu một nguyên mẫu có tên IR-9 với công suất hoạt động nhanh hơn 50 lần so với IR-1."
Đức chỉ trích động thái tăng tốc trong vấn đề hạt nhân của Iran, kêu gọi Tehran trở lại với hiệp định. Phía Tehran phủ nhận ý định phát triển bom hạt nhân, khẳng định làm giàu khí urani để tạo ra năng lượng cho mục đích dân sự.
Cơ quan giám sát hạt nhân của Hoa Kỳ cho biết, vào tháng 9 Iran đã thông báo cho cơ quan này về việc điều chỉnh để phù hợp với các máy - hoặc các cụm máy liên kết trong số 164 máy ly tâm IR-2m và IR-4. Các máy có cùng kích thước và cùng loại đã bị phá hủy theo thỏa thuận hạt nhân.
Iran không có lý do đáng tin cậy để mở rộng chương trình sản xuất khí của mình, một quan chức chính quyền cấp cao của Hoa Kỳ cho biết trong một cuộc gọi với các phóng viên."Những gì họ đã tuyên bố là một bước đi sai lầm".
Ông Trump cho rằng thỏa thuận năm 2015 có nhiều thiếu sót và muốn nó được đàm phán lại. Kể từ đó, Washington đã gia hạn và tăng cường các biện pháp trừng phạt lên Iran, cắt giảm hơn 80% doanh số bán dầu thô quan trọng về mặt kinh tế.
Để đáp lại chiến dịch "áp lực tối đa" của Washington, Iran đã dần dần dỡ bỏ các cam kết trong thỏa thuận, bao gồm việc vượt quá giới hạn cho phép của mình đối với khí urani. Tuy nhiên, để có thể sản xuất được bom hạt nhân, Iran cần tăng năng suất thêm 90%.
Tehran đã từ chối chính quyền Mỹ khi được yêu cầu về một thỏa thuận mới, áp đặt các giới hạn chặt chẽ hơn đối với năng lực hạt nhân cũng như kiềm chế chương trình tên lửa đạn đạo và hành vi khu vực của mình. Nhưng đồng thời, Tehran cũng mở đường cho quan hệ ngoại giao bằng cách nói rằng các cuộc đàm phán cũng có thể xảy ra nếu Washington dỡ bỏ tất cả các lệnh trừng phạt và tự quay lại thỏa thuận hạt nhân.
"Nếu họ (Washington) quay trở lại với các cam kết của mình, thì chúng tôi cũng sẽ tiếp tục với thỏa thuận", ông Sale Salehi nói thêm, "Iran sẵn sàng thực hiện đầy đủ thỏa thuận nếu các quyền của họ được tôn trọng."
Iran đã cảnh báo, họ có thể thu hẹp thỏa thuận hơn trong tháng này nếu các cường quốc châu Âu còn trong cam kết với hiệp ước này không thể bảo vệ nền kinh tế của Iran khỏi các hình phạt của Mỹ.
