Phe đòi độc lập ăn mừng
Từ nơi tự nguyện lưu đày ở Brussels để tránh sự bắt bớ của chính quyền Tây Ban Nha hiện nay, cựu thống đốc Catalan Carles Puiggdemont đã tổ chức ăn mừng các kết quả này. Puigdemont đã bị đẩy khỏi chiếc ghế quyền lực, sau khi chính phủ của ông tổ chức cuộc trưng cầu được cho là bất hợp pháp về vấn đề độc lập của Catalonia và các nghị sĩ tuyên bố độc lập đơn phương từ khu vực này của Tây Ban Nha.
“Cộng hòa Catalan đã thắng, chính phủ Tây Ban Nha đã bị đánh bại”, ông Puigdemont vui mừng tuyên bố tại Brussels. Chính phủ Tây Ban Nha đã kêu gọi một cuộc bầu cử sớm với hy vọng đàn áp phong trào ly khai đòi độc lập – một phong trào đang gây ra cuộc khủng hoảng chính trị tồi tệ nhất của đất nước này trong nhiều thập kỷ qua. Đảng của Puigdemont đã giành 34 phiếu trong cuộc bầu cử vừa qua. Ông Puigdemont tuyên bố Thủ tướng Tây Ban Nha Mariano Rajoy đã “nhận một cú đánh điếng người của người Catalan”.
Tuy nhiên, rõ ràng Madrid vẫn còn nhiều hy vọng. Với hơn 99% phiếu bầu được tính, không có đảng nào giành được đa số, dù cho 3 đảng ly khai chiếm tổng cộng tới 70 ghế. Họ vẫn cần 68 ghế nữa để có thể nắm chặt Nghị viện Quốc hội với tổng số 135 ghế.
Để nắm quyền, các đảng ủng hộ độc lập sẽ cần tham gia một liên minh. Với kịch bản này, quan hệ Madrid – Barcelona trở lại nơi bắt đầu từ 3 tháng trước, khi chính phủ ly khai ở Barcelona khiêu khích khiến Madrid vô cùng khó chịu. Đảng Ciutadans chống độc lập giành được phiếu của các đảng ủng hộ độc lập, nhưng vẫn không đủ số phiếu để thành lập chính phủ đa số.
Không phải chỉ có ông Puigdemont ăn mừng, bà Marta Rovina, thuộc đảng chính trị ly khai Esquerra Republican de Catalunya (đảng Cộng hòa cánh trái của Catalonia) cũng tuyên bố đã chiến thắng sau khi đảng của bà giành được 32 ghế. Bà đã hét lên “Tự do” trong buổi hòa nhạc sau khi kết quả bầu cử được tuyên bố. Trong khi đó, đảng Dân chủ của Thủ tướng Rajoy đã mất hầu hết các ghế, giảm từ 11 ghế xuống còn vỏn vẹn 3 ghế.
Kết quả còn chưa hé lộ
Kết quả cuộc bầu cử cũng là một phản ứng tương đối rõ ràng với cách đối phó của Madrid trước sự hỗn loạn. Chính phủ Tây Ban Nha đã chỉ đạo hàng nghìn cảnh sát đàn áp và dập tắt cuộc trưng cầu dân ý về vấn đề độc lập của Catalonia hồi tháng 11. Madrid đã nắm quyền kiểm soát khu vực này sau khi bác bỏ toàn bộ chính quyền và quốc hội Catalan.
Mặc dù có sự ủng hộ rõ ràng cho phái ủng hộ độc lập, nhưng thật ra, đảng Cuitadans chống độc lập lại chiếm được số ghế cao nhất, với 37 điểm, cao vọt so với con số 25 ghế của đảng này trong cuộc bầu cử trước đó. Đây có thể là một dấu hiệu trong sự chia rẽ về vấn đề độc lập. Ứng cử viên của đảng này là Ines Arrimadas có thể hy vọng giành chiến thắng và lập một liên minh chống lại các đảng chống độc lập khác, nhưng con số này không làm ảnh hưởng tới những người ủng hộ bà. Nhà lãnh đạo này cũng có một bài phát biểu về chiến thắng của mình, trong đó có đoạn: “Chúng tôi là người Catalonia và là lực lượng chính trị đầu tiên trong quốc hội Catalan chính là Cuitadans”.
Tuy nhiên, kết quả không hẳn đã nghiêng hoàn toàn về phong trào độc lập. Có lẽ sẽ có những cuộc đàm phán gay cấn, đặc biệt là về vấn đề ai sẽ là thống đốc kế tiếp của Catalonia.
Câu hỏi còn trở nên phức tạp hơn nữa với thực tế Puigdemont đang trong tình trạng lưu vong tự áp đặt tại Brussels. Ông từng tuyên bố sẽ trở lại nếu đảng của ông chiến thắng, tuy nhiên, ông vẫn có thể bị chính quyền Tây Ban Nha bắt vì đã tổ chức cuộc trưng cầu dân ý trái phép trước đó.
Một nhà lãnh đạo ly khai khác là Oriol Junqueras của đảng Esquerra Republicana de Catalunya đã bị bắt giam tại một nhà tù ở Madrid trong cuộc trưng cầu dân ý, với tội danh bạo loạn. Cả hai nhà lãnh đạo này đều phải đối mặt với mức án 30 năm tù.
Mặc dù 2 đảng này từng tuyên bố sẽ tham gia một liên minh, nhưng phong trào có xu hướng đi xuống và không còn thống nhất như trong cuộc bầu cử năm 2015.
