Mặc dù nhận được những lời lẽ trấn an từ Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence, nhưng những tuyên bố gây tranh cãi của tân Tổng thống Mỹ Donald Trump cách đây chưa lâu vẫn khiến các chính trị gia châu Âu lo ngại.
Thông điệp từ Washington
Khai mạc hội nghị, cựu quan chức ngoại giao cao cấp của Đức Wolfgang Ischinger thừa nhận rằng Hội nghi An ninh lần thứ 53 sẽ là “thú vị nhất trong những thập kỷ gần đây”. Chưa bao giờ chúng tôi trải qua một tình huống như vậy:
Tất cả mọi người đang chờ đợi một lời giải thích rằng chính sách đối ngoại của chính quyền mới của Mỹ sẽ ra sao - Ông Wolfgang Ischinger bày tỏ ý kiến chung của các đại biểu châu Âu. Trong bối cảnh ấy, thông điệp của tân Tổng thống Mỹ đã cố gắng trấn an những lo ngại của các đồng minh.
Người đứng đầu Lầu Năm Góc James Mattis cam kết với các đại biểu tham dự hội nghị rằng Donald Trump, người gọi NATO - “liên minh lỗi thời” sẽ không cắt đứt quan hệ với khối. Theo Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, người đứng đầu Nhà Trắng hoàn toàn ủng hộ NATO và chỉ yêu cầu liên minh phải “cải tổ” để “tương ứng với các yêu cầu hiện nay”.
Phó Tổng thống mới của Mỹ, ông Mike Pence cũng đã cố gắng để đảm bảo với các đại biểu tham gia các diễn đàn rằng mối quan hệ với các đồng minh châu Âu sẽ vẫn là một ưu tiên cho chính quyền Donald Trump. “Thay mặt Donald Trump, tôi có thể nói rằng trách nhiệm của Mỹ trong mối quan hệ với Liên minh Đại Tây Dương là kiên định” – Mike Pence khẳng định.
“Nước Mỹ là người bạn tin tưởng của châu Âu trong nhiều thế hệ, và chúng tôi sẽ duy trì lòng trung thành này” - Pence nói ở Munich.
“Chúng ta đã có một quá khứ chung và sẽ có một tương lai chung. Mỹ - đồng minh quan trọng của các bạn trong hiện tại và tương lai” - Mike Pence tái khẳng định.
Quay sang các nhà lãnh đạo châu Âu, thay mặt cho Trump, Pence cam kết: “Hoa Kỳ ủng hộ mạnh mẽ NATO”. Phó Tổng thống Mỹ chỉ ra các giá trị chung mà cả Mỹ và châu Âu đều hướng tới: Tự do, dân chủ, công bằng và thượng tôn pháp luật.
Thề sẽ duy trì hợp tác quân sự, Mike Pence không quên nhắc nhở các đối tác châu Âu về sự cần thiết phải thực hiện nghĩa vụ tài chính với NATO.
Và thái độ băn khoăn của châu Âu
Trước những cam kết hợp tác từ phía Washington, phản ứng của các chính trị gia châu Âu không thống nhất. Trong khi Thủ tướng Đức Angela Merkel tuyên bố sẵn sàng tăng chi tiêu cho quốc phòng và thực hiện nghiêm chỉnh nghĩa vụ tài chính với NATO thì không ít các đại diện khác tỏ ý băn khoăn.
Bình luận về bài phát biểu của Phó Tổng thống Mỹ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Đức Sigmar Gabriel khẳng định rằng, nước ông không có ý định tăng các khoản đầu tư tài chính cho NATO theo yêu cầu của chính quyền mới của Mỹ.
“Tôi không biết Đức sẽ có thể tìm thấy hàng tỷ euro ở đâu để tăng chi tiêu cho quốc phòng, trong khi chính sách thuế theo hướng cắt giảm” - Người đứng đầu Bộ Ngoại giao Đức nói.
Dư luận châu Âu đã cảnh báo cụm từ của Phó Tổng thống Mỹ rằng, Donald Trump “sẽ hỗ trợ các đồng minh của ông ấy như là họ sẽ ủng hộ ông ấy”.
Ngoài ra, các đại biểu phàn nàn rằng trong các bài phát biểu của các đại diện của chính quyền Mỹ có một số chi tiết chưa cụ thể. Phát biểu về sự cần thiết phải “cải tổ” NATO, các quý ông Pence và Mattis lên tiếng chỉ một ước nguyện - các thành viên châu Âu của liên minh phải dành cho quốc phòng ít nhất 2% GDP của nước này, vì nó đã được đàm phán tại hội nghị thượng đỉnh của khối trong năm 2014.
Bây giờ, chỉ có 5 trong số 28 quốc gia NATO (Mỹ, Anh, Ba Lan, Hy Lạp và Estonia) thực hiện nghĩa vụ này. Trong khi ngân sách quốc phòng của Mỹ đạt 664 tỷ USD vào năm 2016 - nhiều hơn tổng chi phí của tất cả các thành viên khác trong liên minh.
Nhìn chung, châu Âu thận trọng trước những tuyên bố của Mỹ. Nói như cách nói của Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda, rằng tất cả mọi người đang chờ đợi hành động từ phía ông Donald Trump: Tuyên bố vẫn chỉ là tuyên bố.
