“Đu trend” quái dị
Những ngày gần đây, trên mạng xã hội xuất hiện hình ảnh được cho là “nhóm người mặc đồ đen, mặt bôi đen, ăn xin thậm chí cướp luôn”. Một số thông tin cho rằng, những người này còn vấy nước bẩn, thậm chí là nhổ nước bọt vào người giúp đỡ mình khiến ai nấy đều bức xúc.
Trong khi thật giả còn chưa rõ thì mạng xã hội lại xuất hiện những hình ảnh “người mặc đồ đen” phiên bản nhái. Nhiều thanh niên bôi mặt đen, mặc quần áo đen, nhưng chân lại đi giày hàng hiệu hoặc đôi dép nhựa, tay không cầm đầu gà mà cầm chú gà bông hoặc cả con gà trống để pha trò, gây chú ý.
Họ sẵn sàng hoá trang thành người đàn ông mặt đen bị trói, bị đánh chảy máu mặt, rồi chụp ảnh đăng lên mạng để gây chấn động. Nhưng quan sát kỹ sẽ thấy bức ảnh được dàn dựng khá vụng về.
Thậm chí, trên mạng xã hội còn lan truyền một đoạn chat được cho là của một chủ quán, đang yêu cầu nhân viên thuê người đóng giả kẻ mặc đồ đen vào quán "diễn" như thật rồi up lên facebook để tăng lượt tương tác.
Chỉ vì “sống ảo” mà nhiều thanh niên đã “đu trend” bất chấp vi phạm pháp luật. Ngày 6/12/2019, Trần Văn Công (ngụ tại thị trấn Phú Thiện, huyện Phú Thiện, Gia Lai) hoá trang mặc đồ đen, bôi đen mặt, miệng ngậm hai quả táo mèo, trên tay cầm dĩa có cây lạp xưởng và một quả chanh chụp ảnh đăng lên mạng xã hội. Khi bị Công an Thị trấn Phú Thiện, huyện Phú Thiện mời lên làm việc, Công khai hóa trang rồi chụp ảnh đăng tải lên mạng xã hội “cho vui”.
Tại xã Hồng Lạc (huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương), Công an huyện Thanh Hà cũng đã bắt giữ và xử phạt Đặng Như Chiến (19 tuổi, trú ở xã Hồng Lạc, huyện Thanh Hà) vì tội cố tình xúi giục nam thanh niên tên Xuân (17 tuổi ở cùng xã Hồng Lạc) đóng giả “người mặc đồ đen” đứng trước cổng Trường Mầm non Hồng Lạc rồi chụp ảnh tung lên mạng để câu like.
Nam ca sĩ Chi Dân cũng vừa nhận rất nhiều “gạch đá” vì hoá trang nhân vật mặt đen gõ cửa các phòng khách sạn. Trước phản ứng của cộng đồng mạng, cùng ngày hôm đó, Chi Dân đã lên tiếng giải thích rằng đó chỉ là hành động “mua vui”.
Dù nam ca sĩ đã lên tiếng xin lỗi và khoá trang Facebook cá nhân nhưng cộng đồng mạng vẫn bày tỏ sự phẫn nộ khi anh là người của công chúng mà vô ý thức.
Nữ diễn viên Midu cũng nhận phải phản ứng tương tự khi trên mạng xã hội xuất hiện hình ảnh được cho là cô đang hóa thân thành nhân vật cầm đầu gà.
Cái kết nào cho “hội chứng đám đông”
"Trong khi mọi người đang hoang mang sợ hãi thì đi đùa cái kiểu này để ra đường doạ trẻ con à? Chưa biết chừng nhiều người không hiểu lại lôi ra đánh cho" - Facebooker có tên H.N bình luận trước trào lưu hoá trang người mặc đồ đen.
Đó không phải là dự đoán thiếu căn cứ, khi mà khắp cõi mạng đang hô hào nhau: thấy đối tượng mặt đen là “phải đánh”, “phải xử, “phải táng cho không trượt phát nào”... Và đó cũng không phải là lời “chém gió”, bởi đã rất nhiều vụ việc thương tâm xảy ra khi đám đông bị kích động nghi ngờ ai đó định bắt cóc trẻ con hay trộm cắp.
Trao đổi với PV Tiền Phong, Trung tá Đào Trung Hiếu - Chuyên gia tâm lý tội phạm học (Bộ Công an) phân tích: “Trước tiên, cần khẳng định đối tượng mặc đồ đen, hoá trang mặt đen đi ăn xin là không có thiện ý. Nếu bình thường đi ăn xin, khai thác lòng trắc ẩn của người khác thì sẽ không cố tạo ngoại hình kỳ quái như vậy. Chính họ cũng đang trục lợi trên nỗi sợ hãi của người khác. Cơ quan chức năng cần điều tra và nếu có dấu hiệu đe doạ, đánh đập người khác, chiếm đoạt tài sản như các clip trên mạng thì cần phải xử lý nghiêm”.
Ông cũng cho rằng, việc hoá trang thành những người mặc đồ đen trong lúc dư luận đang hoang mang như thế này là rất nguy hiểm. “Khi đám đông sợ hãi, họ sẽ dễ bị kích động và manh động, sẵn sàng trút giận lên kẻ có thể gây nguy hiểm cho mình. Rất nhiều vụ đánh oan thậm chí chết oan vì bị nghi bắt cóc trẻ em, là những ví dụ điển hình.
Người Việt đang ngày càng nóng nảy, thiếu kiềm chế, sống vô cảm, sẵn sàng dùng bạo lực để giải quyết vấn đề. Điều này cũng thể hiện ý thức pháp luật của một bộ phận người dân còn rất kém”, Trung tá Đào Trung Hiếu nhận định.
Luật sư Trần Tuấn Anh, Giám đốc Công ty luật Minh Bạch cũng cho biết hình phạt nếu tham gia hành hung người khác: nhẹ thì xử lý hành chính, nặng hơn thì có thể chịu trách nhiệm hình sự đối với trường hợp gây thương tích hoặc vu khống người khác. Theo Điều 104 luật Hình sự năm 1999 sửa đổi bổ sung năm 2009, người nào gây tổn hại sức khỏe, tính mạng của người khác tỉ lệ thương tật từ 11% trở lên thì hình phạt nặng nhất là chung thân.
Theo Nghị định 174/2013/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, công nghệ thông tin và tần số vô tuyến điện, người có hành vi cung cấp, trao đổi, truyền đưa hoặc lưu trữ, sử dụng thông tin số nhằm đe dọa, quấy rối, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của tổ chức, danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác… sẽ bị phạt tiền từ 10- 20 triệu đồng.
Nếu đủ dấu hiệu cấu thành tội phạm, cá nhân thực hiện hành vi tung tin bịa đặt, thất thiệt trên mạng xã hội có thể bị xử lý hình sự.
Điều 288 BLHS 2015 về Tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông nêu rõ, người nào thực hiện một trong các hành vi đưa lên mạng máy tính, mạng viễn thông những thông tin trái với quy định của pháp luật nhằm thu lợi bất chính từ 50 triệu đồng trở lên hoặc gây thiệt hại từ 100 triệu đồng trở lên hoặc gây dư luận xấu làm giảm uy tín của cơ quan, tổ chức, cá nhân thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội này.
Tùy theo tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi mà người phạm tội trên có thể bị phạt tiền từ 30-200 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc bị phạt tù từ 6 tháng - 7 năm.
Luật sư Nguyễn Tiến Hoà, Đoàn Luật sư Hà Nội.
Riêng về hành vi cố tình dàn dựng cảnh mặc đồ đen rồi chụp ảnh, quay clip tung lên mạng để câu like, theo Luật sư Nguyễn Tiến Hoà- Đoàn Luật sư Hà Nội: Tùy theo tính chất mức độ của hành vi và hậu quả, đối tượng này có thể bị xử lý hành chính, thậm chí xem xét trách nhiệm hình sự.
Thêm một người tung tin bị triệu tập
Ngày 7/12, Công an huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum cho biết: đã triệu tập chị Y Viện (22 tuổi, trú tại thôn 2, xã Tân Cảnh, huyện Đăk Tô) để làm rõ việc đăng thông tin "ăn mày mặt nhọ" lên mạng xã hội facebook gây hoang mang dư luận.
Trước đó, tài khoản facebook do Y Viện sử dụng đã đăng ảnh một người mặc đồ màu đen, trên tay cầm chai nước kèm nội dung: "Đã đến Kon Tum rồi nhé. Phụ nữ và trẻ em cẩn thận". Sau khi đăng tải, nội dung này nhanh chóng được nhiều người quan tâm, bình luận và chia sẻ trên các trang cá nhân, hội nhóm.
Tại cơ quan công an, Y Viện thú nhận do thiếu hiểu biết nên đã loan truyền thông tin sai sự thật trên facebook và cam kết không tái phạm.
