Khấm khá nhờ hạt dẻ
Những năm gần đây, tại khu vực huyện Trùng Khánh cũ của tỉnh Cao Bằng, nay thuộc các xã Quang Trung, Đoài Dương, Trùng Khánh, Đàm Thủy, Đình Phong, trồng cây hạt dẻ đang trở thành hướng phát triển bền vững giúp người dân thoát nghèo, vươn lên khá giả.
Với giá bán ổn định từ 100-150 nghìn đồng/kg hạt tại vườn, sau chế biến lên tới 200-230 nghìn đồng/kg hạt, cây hạt dẻ được xem như “cây vàng” trên đất núi đá vôi, mang lại nguồn thu ổn định và ngày càng khẳng định vị thế là cây chủ lực trong phát triển kinh tế địa phương.
Không chỉ là đặc sản nổi tiếng, hạt dẻ Trùng Khánh còn được ví như “hương vị của núi rừng Cao Bằng” với độ thơm dịu, ngọt bùi rất riêng. Hương vị đặc biệt này đến từ điều kiện tự nhiên hiếm có khi cây được trồng trên những triền đồi độ cao 450-600 m, bao quanh là núi đá vôi tạo khí hậu mát lạnh quanh năm, môi trường lý tưởng để cây dẻ sinh trưởng.
Người dân nơi đây vẫn giữ thói quen thu hoạch truyền thống: nhặt từng quả trong lớp lá rừng, đôi khi là trèo cây hoặc dùng sào gõ. Mùa thu, dẻ chín, luôn là thời điểm rộn ràng nhất trong năm.
Cây hạt dẻ tương đối dễ trồng, phù hợp đất đồi, ít sâu bệnh. Sau khoảng 5 năm cây bắt đầu bói quả và đến 7 năm thì cho thu hoạch ổn định, sản lượng tăng dần theo tuổi cây. Nhờ tính bền vững và giá trị kinh tế cao, hạt dẻ trở thành lựa chọn hàng đầu của nhiều hộ dân trong hành trình vươn lên thoát nghèo.
Ông Lục Văn Tiến, xóm Bo Nặm, xã Đình Phong, vui mừng chia sẻ: Gia đình tôi trồng 70 cây dẻ, mỗi năm thu hơn 7 tạ hạt, bán được trên 100 triệu đồng. Nhờ cây hạt dẻ mà gia đình tôi thoát nghèo, nay đã có của ăn của để, ổn định cuộc sống.
Chính quyền đồng hành, mở hướng phát triển
Nhận thấy tiềm năng lớn từ cây dẻ, nhiều năm qua, địa phương đã nỗ lực xây dựng thương hiệu và hỗ trợ người dân mở rộng diện tích trồng. Cơ quan chức năng tỉnh Cao Bằng đã đăng ký Chỉ dẫn địa lý “Hạt dẻ Trùng Khánh”, giúp khẳng định uy tín và nâng cao giá trị sản phẩm trên thị trường.
Giai đoạn 2020-2025, toàn tỉnh trồng mới gần 300 ha hạt dẻ, nâng tổng diện tích lên khoảng 1.000 ha, cho thu nhập trung bình 200 triệu đồng/ha, mức thu nhập cao so với mặt bằng các cây trồng khác trên vùng núi.
Riêng xã Đình Phong hiện có hơn 70 ha hạt dẻ, trong đó khoảng 30 ha đã cho thu hoạch ổn định. Theo ông Hoàng Văn Khánh, Phó Trưởng Phòng Kinh tế xã Đình Phong: Khoảng 40 ha mới được trồng trong vài năm gần đây. Với hiệu quả kinh tế rõ rệt, người dân rất tin tưởng vào cây dẻ. Thu nhập bình quân từ các diện tích đã cho quả ổn định đạt khoảng 200 triệu đồng/ha, góp phần quan trọng vào mục tiêu giảm nghèo bền vững của xã.
Các địa phương cũng giao chỉ tiêu phát triển vùng dẻ từ 15-30 ha cho các xã gắn với phát triển du lịch, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp tham gia chuỗi sản xuất. Một số doanh nghiệp, hợp tác xã đã phối hợp với người dân xây dựng trại giống, ươm cây giống chất lượng cao; hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hoạch; hỗ trợ bao tiêu để hình thành chuỗi liên kết bền vững.
Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Cao Bằng đang đưa cây dẻ vào đề án phát triển nông nghiệp thông minh của tỉnh, xác định đây là cây trồng đặc hữu, tạo giá trị kinh tế lẫn giá trị văn hóa - du lịch cho địa phương.
Ông Hoàng Văn Tiến, Chủ tịch UBND xã Trùng Khánh, cho biết: Chúng tôi đang gắn phát triển cây dẻ với du lịch trải nghiệm vườn dẻ, văn hóa ẩm thực và thương hiệu hạt dẻ Trùng Khánh. Khi người dân, chính quyền và doanh nghiệp cùng đồng hành, cây dẻ sẽ tiếp tục là hướng thoát nghèo bền vững và tạo ra sản phẩm du lịch đặc sắc riêng của địa phương.
