Cuộc thi thuộc chương trình Giáo dục Xanh và nằm trong Thỏa thuận hợp tác giữa Bộ Giáo dục và Đào tạo và Quỹ Vì tương lai xanh (Tập đoàn Vingroup). Trải qua nhiều vòng thi gay cấn, Hà Thị Hiền Anh (lớp 12C2) và Hoàng Trà My (lớp 10C7), Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng, TP Vinh, Nghệ An đã xuất sắc giành giải Nhất ở bảng Tiếng Việt.
Bảo vệ môi trường từ học đường
Hà Thị Hiền Anh và Hoàng Trà My đã có khởi đầu ấn tượng trong năm mới 2025 với giải Nhất cuộc thi Hùng biện – tranh biện “Tiếng nói xanh”. Hai nữ sinh cho biết, vòng đầu tiên là gửi video thuyết trình dự án cho ban giám khảo chấm sơ loại. Dự án các bạn gửi là Hệ thống thùng rác thông minh kết nối toàn cầu tích hợp AI nhận diện, phân loại rác và ứng dụng giáo dục thực tế.
Hiền Anh chia sẻ, trước khi dự thi, cả hai đã tìm hiểu rất kỹ về thể lệ cũng như Quỹ vì tương lai xanh. Trong 10 chương trình hành động trọng điểm của Quỹ Vì tương lai xanh, gồm: Di chuyển xanh, Năng lượng xanh, Văn phòng xanh, Tiêu dùng xanh, Lối sống xanh, Đô thị xanh, Du lịch xanh, Giáo dục xanh, Y tế xanh và Thể thao xanh, hai bạn đã lựa chọn Giáo dục xanh. Trước hết đây là môi trường mà các em đang trực tiếp học tập, rèn luyện. Mục tiêu của dự án là tác động trực tiếp đến ý thức của học sinh, mang lại giá trị bền vững lâu dài.
Trước đó, các em cũng tìm hiểu thông tin, từ 1/1/2025, Chính phủ quy định phải phân loại rác thải. Trong khi thực tế các thùng rác ở cả trong và ngoài trường học thường chứa rất nhiều rác bốc mùi, rác thải nhựa không được phân loại gây ra tình trạng ô nhiễm. “Phần lớn học sinh vẫn chưa có ý thức, chưa biết cách phân loại rác đúng quy định. Điều này thực sự khiến chúng em quan tâm và trở thành động lực để hình thành nên dự án", Hiền Anh chia sẻ.
“Thùng rác thông minh của chúng em với sự kết hợp của trí tuệ nhân tạo (AI) có thể nhận diện và phân loại rác tự động, đồng thời kết nối dữ liệu với các nền tảng toàn cầu để chia sẻ thông tin và tối ưu hóa xử lý rác thải", hai nữ sinh cho biết
Dự án này không chỉ nhằm nâng cao ý thức phân loại rác trong cộng đồng học sinh mà còn hướng tới việc tạo ra một hệ sinh thái công nghệ hỗ trợ giáo dục bảo vệ môi trường. Qua đó phát triển ý thức môi trường và kết nối mạng lưới giáo dục xanh toàn cầu nhằm thực hóa mục tiêu "biến rác thành tài nguyên", góp phần xây dựng tương lai xanh, sạch và bền vững.
Đối đầu giành chiến thắng thuyết phục
Cách nhau 2 tuổi và đến năm nay, Hiền Anh và Trà My mới học cùng trường THPT Huỳnh Thúc Kháng, nhưng trước đó hai chị em đã sớm thân thiết khi cùng tham gia sinh hoạt ở Nhà văn hóa thiếu nhi thành phố. Cả hai là bộ đôi ăn ý trong rất nhiều cuộc thi với bộ sưu tập nhiều giải thưởng như: Á quân MC nhí tại Siêu sao Tài năng Nhí 2017, Giải nhì cuộc thi Thiếu nhi Việt Nam - Vươn ra thế giới năm 2020, giải nhất, nhì cuộc thi Nhà sử học nhỏ tuổi toàn quốc năm 2020, 2021. Riêng Trà Mi, em là đại biểu cháu ngoan Bác Hồ toàn quốc năm 2020, từng đại diện cho học sinh Nghệ An tham gia Chương trình Đại Biểu Quốc Hội Trẻ Em Lần Thứ I Năm 2023 và nhiều diễn đàn tiếng nói trẻ em khác.
Đã có kinh nghiệm với nhiều sân khấu lớn nhưng cuộc thi này đối với cả 2 nữ sinh là thử thách mới. Hiền Anh chia sẻ, các cuộc thi trước đây em và Trà My tham gia chủ yếu là MC, ở các lĩnh vực văn hóa, xã hội, lịch sử… còn cuộc thi này lại về vấn đề kinh tế, môi trường nên chúng em phải bổ sung, tìm hiểu rất nhiều kiến thức.
Những ngày đầu triển khai xây dựng ý tưởng, cả 2 còn gặp trở ngại khi Trà My không may gặp tai nạn bị gãy xương phải nằm viện. Sau khi vượt qua vòng sơ khảo, các bạn bước vào phần “đối đầu”. Trà My cho hay, chúng em cũng thấy hồi hộp nhất là từ vòng tứ kết, đối đầu tranh biện và đội thua sẽ bị loại trực tiếp ngay trên sân khấu. Điều gay cấn ở cuộc thi này, không chỉ là việc đưa ra ý tưởng, xây dựng dự án mà điều quan trọng là người tham dự phải chứng minh được tính hữu ích, khả thi của dự án. Đồng thời sẵn sàng để trả lời các câu hỏi hóc búa từ ban giám khảo đến các đội chơi khác. Khác với các cuộc thi làm MC – ít nhất có kịch bản sơ bộ, thì ở cuộc thi phản biện, tranh biện này, chúng em phải sẵn sàng với các câu hỏi, tình huống bất ngờ.
Hà Thị Hiền Anh và Hoàng Trà My đã lần lượt vượt qua các vòng thi sơ khảo, tứ kết, bán kết để bước vào chung kết và giành chiến thắng thuyết phục trước đội chơi đến từ Trường THPT Lương Văn Chánh (tỉnh Phú Yên).
Khi nghe ban tổ chức đọc kết quả, em không tin vào tai mình, cả hai cùng nhìn nhau hỏi “là chúng ta phải không, mình đã thực sự giành chiến thắng cao nhất rồi à”! Khi đến với cuộc thi này, với quy mô lớn và tính chất khó khăn, chúng em không dám đặt mục tiêu cao, mà chỉ cố gắng hết sức để học hỏi kiến thức mới và có thêm trải nghiệm”, – Hoàng Trà My kể lại.
Nói về cuộc thi này, học sinh Hiền Anh cho biết thêm: Vì cuộc thi trải qua rất nhiều phần, từ chấm ý tưởng đến các vòng đối đầu, và đến trận chung kết là tròn 5 tháng, cả hai phải cố gắng sắp xếp thời gian học tập ở trường. “Đặc biệt là em đang ở năm cuối cấp, không để ảnh hưởng đến việc học tập. Bên cạnh nỗ lực của bản thân, em cũng muốn cảm ơn đến thầy cô, gia đình đã luôn đồng hành, hỗ trợ và luôn cổ vũ nhiệt tình để chúng em về đích thành công”, Hiền Anh bày tỏ.
Với chiến thắng này, được phần thưởng trị giá 3,3 tỷ đồng, bao gồm phần thưởng hiện kim là 50 triệu đồng, 1 suất học bổng toàn phần cho chương trình cử nhân (áp dụng cho tất cả các ngành học) tại Trường Đại học VinUni và một số hiện vật khác từ đơn vị tài trợ. Hiện, Hiền Anh đang là học sinh lớp 12 và dự định theo học ngành Kinh tế tại VinUni. Còn Trà My tiếp tục học tập tại Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng và tích lũy thêm kiến thức kỹ năng trước khi quyết định con đường tương lai.